Trao quyền tới đâu, kiểm tra, giám sát tới đó
Xây dựng Đảng về đạo đức là một bộ phận hữu cơ tự nhiên hợp thành nội dung chỉnh thể và phù hợp của công tác xây dựng Đảng, là bảo đảm cho xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Nói cụ thể, đạo đức cùng với năng lực tạo nên nhân cách của mỗi cán bộ, đảng viên; đến lượt nó, nhân cách của từng đảng viên, của cấp ủy, nhất là người đứng đầu cấp ủy phản ánh diện mạo, hành động đạo đức, tư cách của Đảng. Đó chính là nguồn gốc làm nên đạo lý của Đảng đối với dân tộc và Nhân dân.
Trong rất nhiều công việc đang đặt ra trước và trong tổng thể công việc này, xin nhấn mạnh mấy nhóm cơ bản sau:
Một là, tiếp tục đổi mới việc nghiên cứu về lĩnh vực đạo đức, trực tiếp là đạo đức hành động và hành động đạo đức - tính quy luật của công tác xây dựng Đảng, một bộ phận hợp thành chỉnh thể công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng.
Đạo đức trong Đảng là đạo đức cách mạng, với những chuẩn mực giá trị cụ thể, là đạo đức hành động. Đạo đức đó đối lập với chủ nghĩa cá nhân - “giặc nội xâm”, “căn bệnh gốc, bệnh mẹ đẻ ra trăm thứ bệnh xấu xa, hư hỏng, lỗi thời” và những chứng bệnh khác của một đảng cầm quyền về đạo đức: đảng viên đa nhân cách, phân thân, dẫn tới suy thoái về chính trị: cơ hội chính trị, a dua chính trị, thậm chí phản bội chính trị.
Đảng trong sạch và vững mạnh, phải được biểu hiện và định lượng đúng đắn bằng nhiều tiêu chí, trong đó, tiêu chí đạo đức là nhân tố hàng đầu và xuyên thấm, hòa quyện trong những tiêu chí khác: cách mạng, kiên định chính trị; tư tưởng khoa học, tiên tiến, hiện đại, thống nhất; tổ chức thống nhất, chặt chẽ, kỷ luật trên nền tảng dân chủ - pháp quyền; quan hệ máu thịt với nhân dân... Đảng cầm quyền chính pháp, chính danh và tiêu biểu về chính năng, chính đức, chính tín.
Do đó, đạo đức của Đảng phải được đo bằng những chuẩn mực giá trị đạo đức cách mạng hành động và hành động đạo đức. Càng giữ vững và kiên định thực thi đạo đức càng làm cho Đảng trong sạch, vững mạnh hơn về chính trị, tư tưởng và tổ chức và càng nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng ngang tầm trọng trách lịch sử, xứng đáng với sự tin cậy của Nhân dân và trách nhiệm lịch sử. Đó là hạnh phúc của Đảng, của nhân dân.
Hai là, kết hợp giáo dục nhận thức với rèn luyện quan điểm, tư tưởng, tình cảm, niềm tin và thực hành đạo đức của cán bộ, đảng viên, trong từng cán bộ, đảng viên, mỗi tổ chức đảng và trong toàn Đảng.
Để sức mạnh đạo đức cùng với sức mạnh của luật pháp thể hiện và phát huy hiệu lực trong phòng, chống những thói tệ, bệnh hoạn: xa dân, tham nhũng, vô liêm sỉ… cần đề cao, bảo vệ và “dưỡng đức” cán bộ, đảng viên trong Đảng, trong Nhà nước, toàn hệ thống chính trị và xã hội. Đặc biệt đề cao trách nhiệm chính trị và trách nhiệm đạo đức của cấp ủy, của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền và đoàn thể. Xây dựng Đảng về đạo đức gắn liền với xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, tổ chức thông qua thực hành đạo đức, thực hành dân chủ, thực hành tự phê bình và phê bình, thường xuyên lắng nghe và thành thực tiếp thu ý kiến đóng góp, phê bình của Nhân dân trong xây dựng Đảng, thực hiện sự giám sát, kiểm tra của Nhân dân đối với tổ chức đảng và các cán bộ đảng viên. Thực hiện công khai, minh bạch thông tin và chế độ trách nhiệm trong Đảng, trong các cơ quan nhà nước, trong các tổ chức đoàn thể… để Dân biết, Dân bàn, Dân giám sát… Trao quyền tới đâu, kiểm tra, giám sát tới đó, một cách chặt chẽ và nghiêm minh. Buông lỏng kiểm soát quyền lực chính trị, để cho quyền lực bị tha hóa, thoái hóa, nhất là tham nhũng quyền lực… lúc này là vô trách nhiệm, thậm chí vô đạo đức. Thực tiễn cảnh báo: Quyền lực luôn quyến rũ những kẻ không có đạo đức. Gắn chặt các nội dung xây dựng Đảng, trực tiếp là xây dựng Đảng về đạo đức trong thực hiện quyền giám sát, phản biện, quyền và trách nhiệm kiểm soát quyền lực từ phía xã hội và Nhân dân nhằm ngăn chặn và tẩy sạch tình trạng phi đạo đức trong đảng viên.
Việc tuân thủ Hiến pháp và pháp luật, việc thực hiện Điều lệ Đảng và các quy định trong thể chế Đảng không chỉ có ý nghĩa pháp lý - chính trị mà còn chứa đựng những nội dung đạo lý và văn hóa. Ông cha ta xưa nói: Dùng pháp trị chỉ được một dặm, dùng đức trị chỉ được mười dặm, nhưng kết hợp đức trị và pháp trị hài hòa thì giữ yên được muôn dặm sơn hà xã tắc.
Lấy giáo dục đạo đức thực hành, tổ chức thực hành đạo đức làm khâu then chốt
Ba là, quy định về trách nhiệm của cấp ủy các cấp, tạo chuyển biến thực sự, đủ sức phòng ngừa, ngăn chặn, đẩy lùi và tẩy trừ sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; hoàn thiện cơ chế vận hành, thể chế, chế độ, chính sách nhằm giám sát đạo đức và “dưỡng liêm”,“dưỡng đức”.
Đổi mới mạnh mẽ cơ chế vận hành, kiểm tra, giám sát, sửa đổi thể chế, chính sách, quy định nhằm chủ động, kiên quyết từng bước đẩy lùi các dị tật đạo đức trong Đảng, nhất là tệ quan liêu, thói vô trách nhiệm, bệnh vô cảm, nguy hiểm nhất là nạn tham nhũng, “lợi ích nhóm”, nguy cơ xuất hiện những “sứ quân” trong hoạch định chính sách và công tác cán bộ - hai trọng điểm có nguy cơ trở thành “cục nghẽn mạch” nguy hiểm nhất hiện nay. Kiểm soát và xử lý những bất minh, bất chính về lợi ích và thu nhập, thân nhân và thân hữu, tư duy nhiệm kỳ thiển lậu ở mọi đảng viên. Cấu trúc lại bộ máy hệ thống chính trị theo hướng gọn nhẹ, tinh nhuệ, trọng Dân. Đặt đạo đức và thực thi đạo đức trên nền tảng dân chủ - pháp quyền. Đổi mới công việc kỷ luật của Đảng về đạo đức thật nghiêm minh, bình đẳng, thống nhất với thực thi pháp luật thượng tôn, dân chủ và văn minh.
Đạo đức trong Đảng đang là một phần cơ bản sinh mệnh của Đảng. Nó hệ trọng với từng đảng viên, càng đặc biệt hệ trọng với các đảng viên giữ cương vị lãnh đạo chủ chốt các cấp, dù ở cương vị nào phải thực sự xứng đáng là tấm gương đạo đức trong sáng, công tâm, tận tụy và hy sinh. Lập Quỹ Dưỡng liêm, dưỡng đức; hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan tới vấn đề đạo đức. Đây là riềng mối, là lực đẩy mạnh mẽ về tinh thần và thực tiễn, giữ gìn và đề cao đạo đức trong toàn Đảng và trong xã hội.
Bốn là, mỗi cán bộ, đảng viên, trước hết đội ngũ cán bộ chủ chốt phải thực sự nêu gương về đạo đức thực hành và thực hành đạo đức trước toàn Đảng, toàn Dân.
Đây là việc làm thiết thực để giáo dục và thực hành đạo đức trong Đảng, lan tỏa trong Nhân dân, tạo cơ sở, nền tảng và môi trường xây dựng đạo đức trong Đảng và xây dựng Đảng về đạo đức, góp phần phát huy giá trị văn hóa đạo đức, nhất là văn hóa chính trị theo các giá trị nhân cách của con người Việt Nam truyền thống và hiện đại. Người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, đơn vị phải là tấm gương mẫu mực về đạo đức, phẩm hạnh và nhân cách và chịu trách nhiệm trước nhất về đạo đức của đảng viên ở đơn vị, cơ quan mình. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: Tự mình phải chính trước mới giúp người khác chính. Vì, đức hạnh là cuộc chiến và để sống trong nó, mỗi người phải luôn chiến đấu với bản thân mình.
Cùng với tu dưỡng đạo đức, mỗi đảng viên tự nâng mình về mặt trí tuệ, để thực sự là người dẫn dắt, xứng tài sáng đức, nêu gương để đạo đức của Đảng tỏa sáng. Ấy chính là quyền uy trí tuệ, chính là uy vũ để đạo đức ngày càng rạng rỡ. Từ đảng viên tới toàn thể đồng bào ta dù ở trong nước hay ở nước ngoài… tùy theo điều kiện của mình, tất cả tu dưỡng phẩm hạnh, danh dự và uy tín xứng danh là người Việt Nam.
Đến lượt mình, các cấp ủy lấy việc giáo dục đạo đức thực hành và tổ chức thực hành đạo đức trong Đảng làm khâu then chốt thúc đẩy trong Đảng và hệ thống chính trị, sống và hành động một cách đạo đức, khắc phục tình trạng đạo đức xuống cấp, kiên quyết xử lý sự suy đồi về đạo đức dù đó là ai, ngăn chặn và tẩy trừ những suy nghĩ và hành động phi đạo đức nhằm đề kháng hữu hiệu âm mưu “diễn biến hòa bình”, “tự diễn biến, tự chuyển hóa” từ trong nội bộ, góp phần xây dựng văn hóa chính trị Việt Nam sâu sắc, phong phú và tràn đầy sức sống.
Xây đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân theo phương châm “xây đi liền với chống”. Đảng không chỉ lãnh đạo bằng khoa học, dân chủ, pháp luật, kỷ luật, kỷ cương mà đồng thời lãnh đạo bằng sự gương mẫu, nhất là gương mẫu về đạo đức, trách nhiệm, lối sống, ứng xử hàng ngày trong Đảng và với Nhân dân. Đây là cách lãnh đạo tốt nhất, bằng thuyết phục và nêu gương.
Mỗi tổ chức đảng, từng cơ quan, đơn vị thật sự là một môi trường đạo đức trong sạch, văn minh, hiện đại và mẫu mực. Tiền nhân nói: Đạo đức ở tất cả mọi quốc gia là sản phẩm của pháp luật và chính quyền, nhưng xin được phát triển: Bắt đầu từ Nhân dân và là sản phẩm của Nhân dân. Vì thế, Nhân dân, trực tiếp là công luận, tiếp tục tạo nên dư luận xã hội sâu rộng giám sát đạo đức đảng viên, tham gia xây dựng, chỉnh đốn Đảng, bồi đắp và phát triển đạo đức xã hội - cơ sở vững chắc phát triển đạo đức của Đảng và trong Đảng - hiện nay và tương lai.
