Thực thi Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân - những kết quả nổi bật

Kết hợp giám sát và khảo sát qua phiếu điều tra xã hội học

Sau 7 năm triển khai thực hiện, Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND đã tạo cơ sở pháp lý, thống nhất trong hoạt động giám sát của các cơ quan dân cử nói chung và HĐND các cấp nói riêng theo hướng chuyên nghiệp, hiệu quả. Trên cơ sở quy định của Luật và các văn bản hướng dẫn thi hành, HĐND các địa phương đã tích cực triển khai thực hiện với những cách làm linh hoạt, sáng tạo, mang lại hiệu quả thiết thực.

Ngoài chất vấn theo từng nhóm vấn đề, HĐND tỉnh Hải Dương tổ chức hoạt động chất vấn dưới hình thức “ghế nóng”, các vấn đề chất vấn định hướng theo hướng “mở” và không hạn chế nội dung chất vấn. Thường trực HĐND tỉnh kết hợp linh hoạt giữa giám sát trực tiếp tại cơ sở, qua báo cáo và khảo sát qua phiếu điều tra xã hội học để đánh giá toàn diện, sát thực vấn đề giám sát; Thường trực, các Ban HĐND tỉnh luôn đề cao việc thu thập thông tin, tài liệu, xây dựng hình ảnh, phóng sự phục vụ các phiên chất vấn, giải trình…

Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh Hải Dương khảo sát cơ sở vật chất phòng học bộ môn Trường THPT chuyên Nguyễn Trãi - ẢNH PHONG TUYẾT
Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh Hải Dương khảo sát cơ sở vật chất phòng học bộ môn Trường THPT chuyên Nguyễn Trãi. Ảnh: Phong Tuyết

Đó là những điểm nhấn nổi bật trong hoạt động giám sát của HĐND tỉnh Hải Dương sau 7 năm thi hành Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND.

Chất vấn dưới hình thức “ghế nóng”

Theo Thường trực HĐND tỉnh Hải Dương, thực hiện Nghị quyết số 594/NQ-UBTVQ15, hoạt động chất vấn của HĐND các cấp có những chuyển biến tích cực, ngày càng đi vào chiều sâu, có trọng tâm, trọng điểm. HĐND tỉnh và một số địa phương như HĐND thị xã Kinh Môn, huyện Ninh Giang đã chất vấn theo hình thức “hỏi nhanh, đáp gọnvới thời gian dành cho đại biểu nêu câu hỏi không quá 1 phút và người được trả lời không quá 3 phút, do đó nhiều vấn đề đại biểu quan tâm đã được đưa ra bàn luận, trao đổi thẳng thắn tại kỳ họp.

Xác định việc bảo đảm thực hiện kết luận, kiến nghị giám sát là nội dung quan trọng, Thường trực, các ban HĐND các cấp trên địa bàn tỉnh Hải Dương đã đăng tải công khai báo cáo kết quả giám sát trên cổng thông tin điện tử của cơ quan và địa phương để đơn vị, cử tri và nhân dân theo dõi, giám sát. Định kỳ hàng năm, các ban HĐND rà soát, đôn đốc việc thực hiện các kết luận, kiến nghị của Đoàn giám sát, báo cáo Thường trực HĐND về tiến độ thực hiện của các cơ quan, đơn vị. Đối với những kiến nghị chậm khắc phục, Thường trực HĐND xem xét đưa ra chất vấn, giải trình tại kỳ họp thường lệ HĐND hoặc tổ chức tái giám sát để xem xét, đánh giá việc triển khai thực hiện.

Điểm đổi mới trong hoạt động chất vấn, đối với cấp tỉnh, ngoài chất vấn theo từng nhóm vấn đề, HĐND tỉnh Hải Dương đã tổ chức hoạt động chất vấn dưới hình thức “ghế nóng”, các vấn đề chất vấn định hướng theo hướng “mở và không hạn chế nội dung chất vấn. Để tăng cường tiếp nhận thông tin của cử tri gửi tới kỳ họp, Thường trực HĐND tỉnh bổ sung hình thức cung cấp mã QR-Code và thông báo công khai trên các kênh thông tấn báo chí của tỉnh và trang thông tin điện tử của Đoàn ĐBQH và HĐND... Nhìn chung, đa số các ý kiến chất vấn đều được trả lời, giải trình làm rõ, đưa ra được một số giải pháp giải quyết vấn đề thuộc lĩnh vực quản lý với tinh thần trách nhiệm cao, được đại biểu đồng tình, thống nhất, góp phần hoàn thành thắng lợi nhiều chỉ tiêu, nhiệm vụ trọng tâm của địa phương.

HĐND các cấp trên địa bàn đã thực hiện tốt việc xem xét các quyết định của UBND, kịp thời kiến nghị, đề nghị UBND cùng cấp sửa đổi, ban hành mới các văn bản phù hợp với hiến pháp, pháp luật, các văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan Nhà nước cấp trên và HĐND cùng cấp. Thông qua giám sát của HĐND tỉnh và hoạt động Tổ rà soát văn bản của Thường trực HĐND tỉnh, một số bất cập trong quá trình ban hành văn bản của các địa phương được Thường trực HĐND tỉnh kiến nghị sửa đổi, bổ sung, khắc phục kịp thời.

Đó là: một số cấp xã chưa thực hiện nghiêm các quy định pháp luật về đầu tư công như chưa xây dựng kế hoạch đầu tư công trung hạn; một số địa phương chưa chỉ rõ nguồn vốn cụ thể trong Nghị quyết quyết định chủ trương đầu tư công (chỉ nêu chung chung từ nguồn vốn ngân sách tỉnh, ngân sách huyện, nguồn vốn hợp pháp khác); một số HĐND cấp thực hiện ủy quyền cho UBND cấp huyện quyết định chủ trương đầu tư của tất cả các dự án đầu tư công).

HĐND huyện Tứ Kỳ qua kiểm tra, rà soát việc ban hành nghị quyết của HĐND xã đã ban hành kết luận đề nghị 3 HĐND xã thu hồi 1 nghị quyết ban hành trái thẩm quyền theo quy định của pháp luật (Nghị quyết về việc phê duyệt kế hoạch sử dụng đất của xã).

Đề cao việc thu thập thông tin, xây dựng hình ảnh, phóng sự

Từ năm 2016 đến nay, Thường trực và các Ban HĐND tỉnh Hải Dương đã tổ chức 28 cuộc giám sát chuyên đề, các nội dung được lựa chọn “đúng” và “trúng”, có trọng tâm, trọng điểm về những vấn đề khó, liên quan trực tiếp tới quyền, lợi ích chính đáng của nhân dân và việc quản lý, điều hành thực hiện nhiệm vụ phát triển của tỉnh. Thời gian và hình thức giám sát linh hoạt, kết hợp giữa giám sát trực tiếp tại cơ sở và giám sát qua báo cáo và khảo sát qua phiếu điều tra xã hội học để đánh giá toàn diện và sát thực vấn đề giám sát. Kết quả giám sát đã tác động tích cực tới công tác chỉ đạo, điều hành của các cấp chính quyền và việc thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ của các cơ quan chuyên môn của UBND tỉnh.

Hoạt động chất vấn, giải trình tại phiên họp của Thường trực HĐND tỉnh được thực hiện thường xuyên từ nhiệm kỳ trước và tiếp tục được quan tâm cải tiến, đổi mới theo hướng chuyên sâu, chuyên nghiệp. Thường trực, các Ban HĐND tỉnh luôn đề cao việc thu thập thông tin, tài liệu, xây dựng hình ảnh, phóng sự phục vụ các phiên chất vấn, giải trình. Công tác điều hành tiếp tục được Thường trực HĐND tỉnh đổi mới, nâng cao chất lượng, sẵn sàng đồng hành với UBND tỉnh xem xét, giải quyết, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tồn tại, hạn chế trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của tỉnh.

Hội đồng nhân dân

Chủ tịch HĐND thành phố Phạm Văn Lập phát biểu tại buổi làm việc. Ảnh: Hoàng Tùng
Hội đồng nhân dân

Bố trí kinh phí xây dựng hệ thống hồ sơ địa chính, cơ sở dữ liệu đất đai

HĐND thành phố Hải Phòng vừa giám sát chuyên đề việc thực hiện các quy định của pháp luật trong cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất với Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng và Văn phòng Đăng ký đất đai (thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường).

Đoàn giám sát Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh khảo sát thực tế tại một số công trình, dự án hoàn thành đã được phê duyệt quyết toán trên địa bàn huyện Chư Pưh
Diễn đàn

Bài 1: Chưa thu hồi dứt điểm vốn ứng quá hạn

Bên cạnh những kết quả đạt được, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công vẫn còn thấp so với mức bình quân chung của cả nước. Trong đó, nhiều địa phương, sở, ngành chưa giải ngân được hoặc tỷ lệ giải ngân rất thấp, đặc biệt là tiến độ giải ngân một số tiểu dự án, dự án thuộc 3 chương trình mục tiêu quốc gia. Tổng số vốn ứng quá hạn của Quỹ phát triển đất trong báo cáo tại phiên giải trình ngày 3.10.2023 của Thường trực HĐND tỉnh Gia Lai đến nay cũng chưa thu hồi dứt điểm; hoạt động điều hành của Quỹ phát triển đất còn lúng túng…

Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm về khai thác khoáng sản
Hội đồng nhân dân

Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm về khai thác khoáng sản

Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, công chức và người dân đối với tầm quan trọng của tài nguyên khoáng sản; tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm trong hoạt động khai thác tài nguyên, khoáng sản… Đồng thời, cần quan tâm tính khả thi của việc quy hoạch các khu vực mỏ làm vật liệu xây dựng thông thường; có chế tài xử lý với đơn vị trúng đấu giá nhưng không đưa các mỏ vào khai thác…

Xây dựng cơ sở dữ liệu cần đồng bộ từ địa phương đến Trung ương
Chuyển động

Xây dựng cơ sở dữ liệu cần đồng bộ từ địa phương đến Trung ương

Chiều 16.10, Đoàn Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh Đắk Lắk phối hợp với Công an tỉnh tổ chức hội nghị lấy ý kiến, góp ý đối với các dự án luật do Bộ Công an chủ trì soạn thảo trình Quốc hội Khóa XV tại Kỳ họp thứ Tám, gồm: Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi); Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ; Luật Dữ liệu.

Thường trực HĐND huyện giám sát việc thực hiện các chính sách pháp luật về an sinh xã hội
Diễn đàn

Tìm hiểu gốc rễ vấn đề nhằm có hướng giải quyết khả thi nhất

Cùng với đặc biệt quan tâm bố trí đại biểu chuyên trách tham gia cấp ủy cùng cấp để tạo thuận lợi trong hoạt động, nhất là trong giám sát, các đoàn giám sát của HĐND huyện Đại Từ, Thái Nguyên chú trọng mời đại diện UBND, các cơ quan, ban, ngành chuyên môn, UBND tham dự để giải trình, làm rõ; chú trọng khảo sát thực tế, tìm hiểu thông tin gốc rễ của vấn đề để có hướng giải quyết khả thi nhất. Vì vậy, nhiều kiến nghị sau giám sát, đặc biệt là ý kiến, kiến nghị của cử tri cơ bản đã được giải quyết.

Thường trực HĐND thành phố khảo sát việc giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri
Diễn đàn

Ghi lại hình ảnh, con số tại thực địa để có cơ sở giám sát

Tăng cường gắn kết với cử tri - “mạch nguồn” hoạt động của đại biểu, cơ quan dân cử, cùng với đa dạng hóa các hình thức tiếp xúc, hoạt động giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri được Thường trực HĐND thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên đặc biệt quan tâm thực hiện từ nhiệm kỳ 2011 - 2016 đến nay, mang lại hiệu quả thiết thực. Đoàn giám sát xuống thực tế cơ sở trao đổi với người dân, ghi lại hình ảnh, con số tại thực địa để có cơ sở tổ chức hội nghị giám sát việc giải quyết.

Toàn cảnh phiên chất vấn của Thường trực HĐND tỉnh Thái Nguyên
Diễn đàn

Đưa “hơi thở” cuộc sống vào nghị trường

Nhờ chuẩn bị chu đáo, kỹ lưỡng, nhất là việc trình chiếu phóng sự bằng hình ảnh sinh động, thuyết phục đã đưa“hơi thở” cuộc sống vào nghị trường, giúp cho các phiên chất vấn và trả lời chất vấn giữa 2 kỳ họp của Thường trực HĐND tỉnh Thái Nguyên về những vấn đề đông đảo cử tri, Nhân dân quan tâm thực sự sôi động, trách nhiệm. Trên cơ sở đó, kết luận phiên họp đã yêu cầu rõ trách nhiệm, thời gian thực hiện đối với nhiều vấn đề đặt ra, làm cơ sở thực hiện hiệu quả trên thực tế.

Phó Trưởng Đoàn chuyên trách phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình ĐẶNG BÍCH NGỌC (ẢNH BOX)
Hội đồng nhân dân

Quan tâm hỗ trợ đời sống người dân vùng cao

Với tinh thần dân chủ, thẳng thắn, qua đợt tiếp xúc cử tri (TXCT) trước Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội Khóa XV với Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình, nhiều cử tri kiến nghị Đảng, Nhà nước có chủ trương chế độ đặc thù khi phân bổ ngân sách cho các xã sáp nhập để bảo đảm chi cho các hoạt động; xem xét điều chỉnh mức hỗ trợ từ ngân sách nhà nước các chương trình mục tiêu quốc gia; đồng thời, nghiên cứu, hỗ trợ cây giống cho đồng bào dân tộc thiểu số, vùng khó khăn phù hợp với điều kiện thực tế…

Tổ đại biểu số 8 HĐND tỉnh Ninh Thuận giám sát kết quả thực hiện Nghị quyết số 37 của HĐND tỉnh về chất vấn và trả lời chất vấn
Hội đồng nhân dân

Nhiều kiến nghị thiết thực qua giám sát của Tổ đại biểu

Phát huy vai trò của Tổ đại biểu HĐND tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh Ninh Thuận đã phân công cụ thể chuyên đề, nội dung giám sát đối với một số Tổ đại biểu. Đồng thời, đề nghị các Tổ đại biểu khác tùy theo tình hình địa bàn ứng cử, chủ động tổ chức giám sát chuyên đề, báo cáo kết quả về Thường trực HĐND tỉnh. 8/12 Tổ đại biểu HĐND tỉnh đã tăng cường giám sát tình hình chấp hành pháp luật trên địa bàn ứng cử, qua đó kiến nghị các cơ quan thẩm quyền cấp tỉnh nhiều nội dung thiết thực.

Đoàn giám sát của Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh Thanh Hóa giám sát tại huyện Hậu Lộc
Hội đồng nhân dân

Đẩy nhanh tiến độ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

Giám sát của Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh Thanh Hóa về tình hình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ), quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất cho thấy, số trường hợp được cấp giấy chứng nhận lần đầu đạt thấp so với kế hoạch; việc xác minh các thông tin về QSDĐ gặp khó khăn do thiếu thông tin chính xác, tài liệu không đầy đủ hoặc các vấn đề pháp lý phức tạp. Theo đó, đoàn giám sát đã đề xuất nhiều giải pháp thiết thực để đẩy nhanh tiến độ cấp giấy chứng nhận QSDĐ cho người dân.

Trưởng Ban Pháp chế HĐND tỉnh Nông Văn Tuân kết luận buổi giám sát.
Hội đồng nhân dân

Huy động sức mạnh toàn dân đấu tranh phòng, chống tội phạm

Làm việc với Công an tỉnh, Viện KSND tỉnh, Chi cục Kiểm lâm tỉnh, Đoàn giám sát Ban Pháp chế HĐND tỉnh Cao Bằng về thực hiện các quy định của pháp luật về giải quyết tố giác, tin báo tội phạm, khởi tố, điều tra các vụ án hình sự trên địa bàn giai đoạn 2021 - 2023 kiến nghị các cơ quan tăng cường phối hợp tham mưu cấp ủy, chính quyền địa phương vận động Nhân dân tích cực tham gia tố giác tội phạm và phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc". Thực hiện tốt ứng dụng công nghệ thông tin trong tổng hợp số liệu báo cáo bảo đảm đúng quy định, chính xác, kịp thời.

Toàn cảnh cuộc giám sát tại xã Cán Chu Phìn
Hội đồng nhân dân

Tiếp tục xây dựng mô hình hiệu quả phòng, chống tảo hôn

Giám sát kết quả triển khai thực hiện Quyết định số 498 ngày 14.4.2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) giai đoạn 2015 - 2025” tại huyện Mèo Vạc, Ban Dân tộc HĐND tỉnh Hà Giang đề nghị, huyện cần tăng cường công tác kiểm tra giám sát, triển khai có hiệu quả các Chương trình mục tiêu quốc gia, đặc biệt là Tiểu dự án 2 - Dự án 9. Đồng thời, tiếp tục xây dựng các mô hình phòng chống tảo hôn trên địa bàn.

Đoàn giám sát kiểm tra thực tế các hiện vật tại Di chỉ khảo cổ chùa Bảo Đài, phường Vàng Danh. Ảnh: Tuấn Nguyên
Diễn đàn

Gìn giữ, phát huy tương xứng giá trị các di sản văn hóa

Giám sát thực tế và làm việc với UBND TP. Uông Bí về công tác bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh đề nghị, thành phố tiếp tục nghiên cứu, sưu tầm tài liệu khoa học để làm rõ hơn giá trị lịch sử của từng di tích. Chú trọng nâng cao hơn nữa trình độ chuyên môn, kiến thức về lịch sử, văn hóa cho đội ngũ cán bộ, nhân viên làm công tác văn hóa. Qua đó, bảo vệ, gìn giữ và phát huy tương xứng giá trị của các di sản; từng bước chuyên nghiệp hóa hoạt động du lịch văn hóa tâm linh.

Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Hưng Yên Trần Quốc Toản phát biểu tại hội nghị.
Hội đồng nhân dân

Dứt điểm các vụ việc khiếu nại, tố cáo tồn đọng, kéo dài

Tại Hội nghị giao ban giữa Thường trực HĐND tỉnh Hưng Yên với Thường trực HĐND các huyện, thị, thành phố trên địa bàn lần thứ 7 mới đây, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Hưng Yên Trần Quốc Toản nhấn mạnh: HĐND các cấp cần lựa chọn những vấn đề đã khiếu nại, tố cáo nhiều lần chưa được giải quyết hoặc giải quyết chưa dứt điểm đưa ra chất vấn tại kỳ họp hoặc phiên họp Thường trực HĐND. Trong đó, tập trung làm rõ trách nhiệm người đứng đầu các cấp, ngành liên quan; xác định rõ giải pháp cần tập trung để giải quyết dứt điểm vụ việc khiếu nại, tố cáo tồn đọng kéo dài, phức tạp.

Thường trực HĐND tỉnh khảo sát tại Dự án Khu hành chính UBND xã Thới Hòa do UBND huyện Trà Ôn là chủ đầu tư
Hội đồng nhân dân

Bài cuối: Rõ trách nhiệm, giải quyết nhanh vướng mắc

Với những tồn tại, hạn chế được chỉ ra trong quá trình khảo sát, Thường trực HĐND tỉnh Vĩnh Long kiến nghị, cần quán triệt đến cán bộ, công chức, viên chức về ý nghĩa, mục đích, yêu cầu, tầm quan trọng của công tác xây dựng cơ bản đối với nhiệm vụ phát triển của địa phương. Đặc biệt, phân công rõ trách nhiệm, đúng thẩm quyền, giải quyết nhanh những vướng mắc để bảo đảm tiến độ thực hiện đối với từng dự án.