Vĩnh Long triển khai đồng bộ các giải pháp ứng phó, giảm thiểu thiệt hại do sạt lở bờ sông
Bài 2: Ưu tiên nguồn lực cho các giải pháp
công trình, phi công trình phòng, chống sạt lở
Hiệu quả từ các giải pháp phi công trình
Theo các chuyên gia, sạt lở là hệ quả của nhiều tác động khác nhau, từ yếu tố địa chất - địa mạo, thủy văn, khí hậu, biến đổi khí hậu, mà cụ thể nhất là mực nước biển dâng và gia tăng biên độ nhiệt theo ngày đêm, cùng với các đập thủy điện ở thượng nguồn sông Mekong đang tác động lên môi trường tự nhiên ở Đồng bằng sông Cửu Long, cho đến các yếu tố tác động từ con người.
Đối với tỉnh Vĩnh Long, thời gian qua, từ sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Tỉnh ủy, UBND tỉnh, các ngành, địa phương đã tổ chức theo dõi chặt chẽ diễn biến sạt lở; tăng cường thông tin, cảnh báo các khu vực đã, đang và có nguy cơ sạt lở. Thực hiện chương trình bố trí dân cư, hỗ trợ di dời dân đến nơi an toàn, thực hiện tốt phương châm “4 tại chỗ”, kịp thời huy động lực lượng, phương tiện, vật tư để xử lý, gia cố nhằm bảo đảm an toàn cho người dân và hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do sạt lở gây ra.
Tại huyện Long Hồ, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Hồ Thế Nhu cho biết: trong bối cảnh nguồn kinh phí đầu tư có hạn hiện nay, thì giải pháp phi công trình được coi là một trong những giải pháp phòng chống sạt lở hiệu quả. Xác định rõ điều này, thời gian qua, huyện Long Hồ đã tập trung triển khai đồng bộ kết hợp các giải pháp thông tin truyền thông, giáo dục nâng cao nhận thức cộng đồng về phòng chống thiên tai, có biện pháp phòng tránh nhằm giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai gây ra; theo dõi diễn biến sạt lở, tổ chức cắm biển cảnh báo các khu vực có nguy cơ xảy ra sạt lở cao; tổ chức di dời dân ra khỏi khu vực đang xảy ra sạt lở nguy hiểm; sử dụng cây cỏ và các vật liệu tại chỗ để chắn sóng, chống xói lở bờ...
Tương tự Long Hồ, tại thị xã Bình Minh, hàng năm, thị xã đều xây dựng kế hoạch tập huấn nhằm mục đích nâng cao nhận thức phòng, chống thiên tai cho các xã, phường; tổ chức tốt các hoạt động hưởng ứng Tuần lễ Quốc gia phòng, chống thiên tai (từ ngày 15 - 22.5 hàng năm). Trong đó, thị xã đã triển khai treo pano; phát và đăng tải hàng trăm tin, bài viết trên các nền tảng truyền thông đại chúng để truyền tải các kiến thức phòng, chống, ứng phó, giảm nhẹ rủi ro thiên tai.
Đặc biệt, huyện hết sức quan tâm cho công tác cảnh báo các khu vực có nguy cơ sạt lở; chỉ đạo rà soát cấp phát 24 biển cảnh báo sạt lở nguy hiểm cho UBND các xã, phường để cảnh báo người dân khi xảy ra sạt lở và đường dây nóng phản ánh, cung cấp thông tin kịp thời. Bên cạnh đó, UBND thị xã cũng tổ chức diễn tập và lồng ghép diễn tập cấp xã, phường với khoảng 180 người tham dự về kiến thức, kỹ năng ứng phó, khắc phục hậu quả của sạt lở bờ sông…
Lãnh đạo thị xã Bình Minh cho biết, hiệu quả của giải pháp công trình đã có tác động tích cực, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người dân, doanh nghiệp trong công tác phòng chống sạt lở bờ sông, giảm thiểu thấp nhất thiệt hại về người, tài sản do thiên tai này gây ra, góp phần ổn định kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng trên địa bàn thị xã.
Thị xã Bình Minh tổng kết công tác diễn tập phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn năm 2021. Ảnh: Hoàng Minh
Trong chuyên đề khảo sát vừa qua, Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh Vĩnh Long cũng đánh giá cao, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn còn phối hợp với các địa phương vận động, thực hiện xã hội hoá với một số giải pháp phi công trình (như giữ nuôi lục bình, trồng bần, rào chắn, cảnh báo… Đến nay, đã có một số mô hình giữ nuôi lục bình, trồng bần mang lại hiệu quả; kể cả gắn với việc giải quyết việc làm như đan lục bình, sử dụng vật liệu làm hàng thủ công mỹ nghệ tại một số địa phương; có một số địa phương vận động thực hiện tốt việc xã hội hóa đối với giải pháp công trình, đầu tư kè chống sạt lở.
Đơn cử như, năm trong 2023, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã vận động Công ty TNHH MTV Xã hội MangLub Việt Nam triển khai trồng 5.000/7.000 cây bần trên diện tích 2ha bãi bồi ven sông Cổ Chiên, thuộc 2 ấp Đại Nghĩa, Phú An (xã Trung Thành Đông, huyện Vũng Liêm) nhằm hạn chế sạt lở bờ sông. Trong 8 tháng đầu năm 2024, ngành chức năng của tỉnh tiếp tục vận động Công ty Manglub Việt Nam trồng 1.500 cây bần trên bãi bồi sông Cổ Chiên, đoạn thuộc xã Trung Thành Đông (Vũng Liêm).
Ngành nông nghiệp Vĩnh Long sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ diễn biến khí tượng, thủy văn, thiên tai; phối hợp ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai. Đồng thời, chuẩn bị các phương án đề phòng giông lốc, di dời dân trong vùng sạt lở, nguy cơ sạt lở vào mùa mưa; kịp thời tổ chức triển khai các giải pháp phòng, chống, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai; phối hợp và thực hiện công tác hỗ trợ thiệt hại do thiên tai gây ra
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Vĩnh Long Nguyễn Văn Liêm
| Cân đối nguồn lực cho các giải pháp công trình |
Cùng với thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp phi công trình, qua công tác khảo sát vừa qua, Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh cũng ghi nhận sự vào cuộc tích cực và hiệu quả của UBND tỉnh trong triển khai thực hiện có hiệu quả “Quyết định số 957/QĐ-TTg ngày 6.7.2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phòng, chống sạt lở bờ sông, bờ biển đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long.
Cụ thể, Quyết định số 315/QĐ-UBND ngày 2.2.2021 do UBND tỉnh ban hành đã đã Kế hoạch nguồn vốn dự kiến để thực hiện đến năm 2030 khoảng 8.120.144 triệu đồng, bao gồm: vốn ngân sách Trung ương: 6.060.144 triệu đồng; vốn ngân sách địa phương: 1.908.000 triệu đồng; vốn huy động hợp pháp khác: 152.000 triệu đồng.
Công trình kè mềm bằng rọ đá, khắc phục sạt lở đoạn đê bao kênh Xáng (xã Lục Sĩ Thành, huyện Trà Ôn). Ảnh: Hữu Tài
Từ sự vào cuộc quyết liệt nói trên, giai đoạn năm 2021 - 2024, trên cơ sở các nguồn vốn hợp pháp đang quản lý theo thẩm quyền, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh đã tham mưu UBND tỉnh quyết định hỗ trợ cho các huyện, thị xã, thành phố 12,382 tỷ đồng đầu tư khắc phục công trình thủy lợi bị thiệt hại do sạt lở bờ sông gây ra. Ngoài ra, các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình đóng góp ngày công lao động, mặt bằng, khắc phục hậu quả đê đập bị sạt lở, vỡ đê, tràn đê; tự gia cố, đầu tư một số đoạn đê, đập thuộc đất sinh hoạt, sản xuất của hộ gia đình…
Đến nay, trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long đã đầu tư 10 tuyến kè kiên cố có kết cấu bằng bê tông cốt thép (đang triển khai thực hiện 7 tuyến, chuẩn bị thực hiện 3 tuyến). Đồng thời, thực hiện việc gia cố, khắc phục sạt lở bằng giải pháp kè mềm tường rọ đá, kết hợp gia cố bờ sông bằng cừ tràm, cừ dừa với trên 200 điểm/tuyến sạt lở bờ bao. Tổng chiều dài kè kiên cố và bờ bao được khắc phục sạt lở khoảng 40.071m, kinh phí thực hiện 4.351.772 triệu đồng.
Tỉnh cũng tiếp tục thực hiện các dự án kè chống sạt lở, như: Kè chống sạt lở bờ sông Tiền (thượng lưu cầu Mỹ Thuận) dài khoảng 1.000m (thành phố Vĩnh Long); Kè chống sạt lở bờ sông Mang Thít - khu vực 10B, thị trấn Trà Ôn (Trà Ôn) dài hơn 500m; Kè chống sạt lở bờ sông Cổ Chiên (đoạn từ đầu Cù lao An Bình đến phà An Bình (Long Hồ) dài gần 4.400m; Kè bảo vệ bờ sông Vàm Tắc Từ Tải, (khu vực phường Thành Phước và phường Cái Vồn, thị xã Bình Minh) dài 3.600m; Kè chống sạt lở bờ sông Rạch Vồn (khu vực phường Cái Vồn, thị xã Bình Minh) dài 1.364m; Kè bảo vệ, chống sạt lở Kênh Chà Và, (khu vực Phường Đông Thuận, thị xã Bình Minh) dài 1.912m…
Đoàn khảo sát của Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh Vĩnh Long thực tế công trình xã hội hóa đầu tư khắc phục điểm sạt lở tại ấp Thuận Phú A (xã Thuận An, thị xã Bình Minh). Ảnh: Hữu Tài
Mặc dù đạt những kết quả quan trọng, song qua trao đổi với Đoàn khảo sát của Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh, hầu hết các đơn vị, địa phương đều nhấn mạnh, nguồn lực bố trí đầu tư hàng năm cho công tác ứng phó, xử lý và phòng, chống sạt lở bờ sông còn tương đối hạn hẹp so với nhu cầu thực tế đầu tư khắc phục các điểm sạt lở bờ sông và hiện cũng mới chỉ đáp ứng một phần rất nhỏ so với kinh phí thực hiện theo Kế hoạch thực hiện “Quyết định số 957/QĐ-TTg ngày 6.7.2020 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án phòng, chống sạt lở bờ sông, bờ biển đến năm 2030” trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long.
Các đơn vị, địa phương kiến nghị, UBND tỉnh và các sở, ngành nghiên cứu cân đối nguồn vốn của tỉnh đầu tư thực hiện giải pháp công trình phòng, chống sạt lở bờ sông; ưu tiên đầu tư các công trình kiên cố (công trình thủy lợi), đặc biệt là các công trình ven sông lớn để hạn chế sạt lở bờ sông, giúp ngăn mặn và trữ ngọt chống lũ… bảo đảm phục vụ sản xuất phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
"Trong thời gian từ tháng 1.2021 đến tháng 8.2024, cơ quan chức năng tỉnh Vĩnh Long cũng đã phối hợp với các địa phương kiểm tra các hoạt động khai thác cát, khoáng sản trái phép. Qua đó, phát hiện 12 tổ chức vi phạm khai thác cát lòng sông không có Giám đốc điều hành mỏ, vượt ra ngoài điểm gần nhất của ranh giới khu vực được phép khai thác (ngoài khu vực mỏ), không có giấy phép khai thác khoáng sản, vượt độ sâu cho phép, xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền 2.185.712.000 đồng. Về công trình xây dựng lấn chiếm đất sông, kênh, rạch, bãi bồi, gây cản trở dòng chảy làm mất an toàn công trình, gây sạt lở đã ra quyết định xử phạt 2 trường hợp với số tiền 30 triệu đồng (xử lý vi phạm thuộc lĩnh vực đất đai)."
Mạnh Tuân - Hữu Tài - Anh Lương
Trình bày: Bảo Linh
