UBND cấp tỉnh kế thừa thỏa thuận quốc tế của UBND cấp huyện ký trước 1/7/2025
Chiều nay, 7.5, Quốc hội làm việc tại Tổ, thảo luận về: Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013; dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi); dự án Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi).
Tham gia thảo luận tại Tổ 3 (gồm các Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Tĩnh, Hải Dương, Ninh Thuận) về dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), ĐBQH Lê Anh Tuấn (Hà Tĩnh) nêu vấn đề, tại khoản 3 Điều 54 dự thảo Luật về quy định chuyển tiếp liên quan đến thỏa thuận quốc tế của cấp huyện nêu rõ: “Kể từ ngày 1/7/2025, UBND cấp tỉnh chỉ định UBND cấp xã kế thừa các thỏa thuận quốc tế của UBND cấp huyện và của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện được ký kết trước ngày 1/7/2025”.
Theo đại biểu Lê Anh Tuấn, quy định này chưa hợp lý, bởi lẽ, theo quy định tại Luật Thỏa thuận quốc tế hiện hành, chính quyền cấp xã nói chung không ký kết và thực hiện thỏa thuận quốc tế, trừ UBND cấp xã ở khu vực biên giới. Việc cấp xã không được ký kết thỏa thuận quốc tế mới mà lại kế thừa thực hiện thỏa thuận quốc tế là không hợp lý và sẽ gây khó khăn cho cấp xã.
Ngay cả đối với các thỏa thuận quốc tế của các xã biên giới thì thẩm quyền quyết định việc ký kết này thuộc về Chủ tịch UBND cấp tỉnh (theo Điều 7 Nghị định số 64/2021/NĐ-CP của Chính phủ về ký kết và thực hiện thỏa thuận quốc tế nhân danh tổng cục, cục thuộc bộ, cơ quan ngang bộ; cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh; UBND cấp huyện; UBND cấp xã ở khu vực biên giới; cơ quan cấp tỉnh của tổ chức). Nêu vấn đề này, đại biểu Lê Anh Tuấn chỉ rõ, về nguyên tắc, việc phân cấp cho UBND cấp xã kế thừa các thỏa thuận quốc tế của UBND cấp huyện vẫn có thể dẫn đến tình trạng UBND cấp xã cần báo cáo UBND cấp tỉnh về các vấn đề liên quan đến việc kế thừa, thực hiện thỏa thuận quốc tế của cấp huyện.
Mặt khác, việc UBND cấp tỉnh chỉ định UBND cấp xã có thể gây ra tình trạng khó thực hiện, không khả thi do khó xác định xã nào phù hợp để kế thừa. “Một huyện trước đây có thể bao gồm một số xã, vậy căn cứ xác định xã đầu mối thực hiện là xã nào, cơ chế phối hợp thực hiện thỏa thuận quốc tế như thế nào?”. Chỉ ra tình huống này, đại biểu Lê Anh Tuấn cho rằng, cũng cần tính đến tính đối đẳng với phía đối tác nước ngoài đã ký thỏa thuận quốc tế với cấp huyện.
Theo thống kê sơ bộ, trong năm 2024, UBND cấp huyện đã ký kết 35 thỏa thuận quốc tế cấp huyện. Trong đó, ngoài các văn bản thiết lập quan hệ hữu nghị hợp tác nói chung còn có một số thỏa thuận quốc tế với các nội dung thực hiện cụ thể, gắn với các dự án cụ thể trên phạm vi cả huyện chứ không chỉ một xã cụ thể trong huyện này, ví dụ như Bản ghi nhớ hợp tác thực hiện dự án "Cải thiện nước sạch và vệ sinh (WASH) bền vững cho các trường trên địa bàn huyện Bình Gia (Lạng Sơn) giữa UBND huyện Bình Gia và Tổ chức DIVA Hàn Quốc.
Cùng với đó, Luật Thỏa thuận quốc tế năm 2020 và các văn bản hướng dẫn thi hành không có quy định về việc ký kết của cơ quan chuyên môn của UBND cấp huyện.
Do đó, đại biểu Lê Anh Tuấn đề nghị tham khảo ý kiến của Bộ Ngoại giao về quy định chuyển tiếp này. Cụ thể, nên quy định theo hướng UBND cấp tỉnh kế thừa các thỏa thuận quốc tế của UBND cấp huyện được ký kết trước ngày 1/7/2025.
Trên cơ sở quy định này của Luật, UBND cấp tỉnh sẽ tiến hành rà soát để đề xuất đối tác ký lại, hoặc nâng cấp thành thỏa thuận quốc tế cấp tỉnh hoặc chấm dứt hiệu lực của thỏa thuận quốc tế cấp huyện, đại biểu Lê Anh Tuấn đề nghị.
