Từ tín ngưỡng đến mê muội

Chuyện cặp rắn xuất hiện tại ngôi mộ của một người ăn mày giữa cánh đồng xã Quảng Văn, thị xã Ba Đồn, Quảng Bình mới đây là một ví dụ. Sự khác lạ khiến nhiều người tôn cặp rắn thành “rắn thần” chỉ vì rất dạn người, nằm trên mộ không chịu rời đi. Và, suy đoán khả dĩ nhất của người dân lại thiên về tâm linh - bà ăn mày hiển thân qua cặp rắn. Một đồn mười, mười đồn trăm, hàng nghìn lượt người đã tới khấn vái, xung quanh chúng tràn ngập hương hoa, tiền lẻ và những cái đầu cúi thấp, thành kính. Người dân dựng rạp, đặt hòm công đức trong vài ngày đã thu được khoảng 200 triệu đồng.

Trước đó, tại Nghệ An, hàng trăm người dân Đô Lương xôn xao về một con cá chép bơi dưới kênh nước ở cầu Lim. Con cá ngay lập tức được tôn thành “cá thần” chỉ nhờ… trồi lên ngụp xuống ở cùng một chỗ. Việc này cũng tương tự như vài năm trước, ở Long An có người bắt được con lươn vàng và rất đông người từ các tỉnh kéo đến xem. Có người quá mê tín đã quỳ lạy con lươn rồi múc nước trong bể mang về nhà uống mong trị bệnh vì cho rằng con lươn này sắp “hóa rồng”. Hay ở Tuyên Quang, người ta xôn xao trước cây sui thần có khả năng nhả khói. Thực tế, thứ mà người dân cho là vệt khói do cây thần nhả ra chỉ là đám côn trùng nhỏ ti li bay trên ngọn cây thành vệt tối.

Sự cả tin và mê tín được tận dụng một cách triệt để. Cứ như thế, người ta thêu dệt, thêm thắt để thành một câu chuyện thần kỳ. Từ tín ngưỡng chuyển sang mê muội bằng những hành vi rất lệch lạc, thảm hại. Kỳ lạ là những nơi nói trên đều không phải vùng cao hẻo lánh, mà là nơi smartphone, internet 4G, mạng xã hội vốn đã phổ cập rộng rãi cho dân. Tại sao lại như vậy? Phải chăng một bộ phận người dân đang bị khủng hoảng niềm tin sâu sắc? Không tin vào năng lực của bản thân mình và cũng không tin quy luật tự nhiên nên phải cầu cạnh đấng siêu hình để mong được độ trì? Chỉ biết rằng, hệ lụy của tâm lý này rất nặng nề, gây lãng phí thời gian, tiền của, dẫn con người tới những suy nghĩ, hành vi tiêu cực, đi ngược lại với tiến bộ, thậm chí mê muội, vô cảm, phạm pháp.

Xâu chuỗi lại, những sự việc như trên có nhiều điểm chung với tình trạng mê tín dị đoan nở rộ, việc thực hành tín ngưỡng trở nên lôm côm, phản cảm, ngày càng xa rời gốc văn hóa trong thời gian gần đây. Đáng ra những cơ sở tâm linh là nơi người dân tìm sự thanh thản, an yên để tăng thêm sức mạnh tinh thần, đồng thời tưởng nhớ tiền nhân. Nhưng thực tế lại hóa thành nơi để không ít người gửi gắm tham vọng cầu danh lợi một cách không thể hiểu nổi. Chắc chắn trong những lời rì rầm mà người ta “dâng” lên “ngài” rắn, “ngài” cá, “ngài” lươn, “ngài” cây… có cùng công thức cầu xin ở bất kỳ đền chùa miếu mạo nào: tiền tài, quyền lực, danh vọng, quan lộ thênh thang, mua may bán đắt… Họ tin rằng, lòng tin của họ có thể khiến cá chép, rắn nước được một bước lên cá thần, rắn thánh, giúp họ đạt được mọi ước vọng.

Chúng ta vẫn ngày ngày ra rả về cuộc cách mạng 4.0 sẽ thay đổi thế giới, về bước ngoặt của nền kinh tế, về công nghệ thông tin thời đại mới… Nhưng một khi người dân còn tin vào cá thần, rắn thánh, còn mong chờ vào cúng bái sẽ giúp thoát nghèo thoát khổ, thì đừng nói đến chuyện cách mạng 4.0.