Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái đã ký ban hành Nghị định số 84/2022/NĐ-CP ngày 20.10.2022 của Chính phủ về việc thành lập và Quy chế hoạt động của Quỹ bảo tồn di sản Huế. Quỹ bảo tồn di sản Huế nhằm huy động nguồn lực để đầu tư cho trùng tu, bảo tồn, phát triển giá trị di sản Huế và đầu tư cho các công trình, hạng mục khác chưa bố trí đủ kinh phí.
Phát huy giá trị di sản
Quỹ bảo tồn di sản Huế là Quỹ quốc gia do Chính phủ thành lập và giao cho UBND tỉnh Thừa Thiên Huế trực tiếp quản lý, nhằm huy động nguồn lực để đầu tư cho trùng tu, bảo tồn, phát triển giá trị di sản Huế và đầu tư cho các công trình, hạng mục chưa được ngân sách nhà nước bố trí kinh phí hoặc bố trí kinh phí chưa đủ. Quỹ bảo tồn di sản Huế hoạt động theo mô hình đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc UBND tỉnh Thừa Thiên Huế; hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận.
Thực hiện chế độ báo cáo, kế toán theo quy định tại Nghị định này và các quy định của pháp luật liên quan; chấp hành việc thanh tra, kiểm tra, kiểm toán của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật. Nguồn tài chính của Quỹ gồm nguồn hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước của các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, nguồn đóng góp, viện trợ và tài trợ từ các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, bao gồm tự nguyện hoặc tài trợ có mục đích, các nguồn hợp pháp khác.
Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Xuân Hoa, nguyên giám đốc Sở Văn hóa và Thông tin tỉnh Thừa Thiên Huế: di sản Huế không phải là di sản của riêng người Huế mà là di sản của Việt Nam, của cả thế giới. Quỹ bảo tồn di sản Huế được Quốc hội thông qua sẽ giúp cho những di sản vật thể, phi vật thể của Việt Nam ở Huế thêm cơ hội được bảo tồn, phục hồi. Ông Hoa cũng cho rằng: việc mở Quỹ bảo tồn di sản Huế sẽ giúp huy động nguồn lực không chỉ từ cá nhân, doanh nghiệp mà còn từ ngân sách các địa phương khác trong công cuộc trùng tu, bảo tồn di sản.
Ông Hoàng Việt Trung - Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế chia sẻ: “Hệ thống di sản của Huế rất đồ sộ, gồm cả di sản vật thể và phi vật thể, di sản thế giới, di tích quốc gia… Nhu cầu kinh phí trùng tu di tích rất lớn, nhưng khả năng cân đối nguồn lực của Huế còn khó. Khi có nguồn lực từ Quỹ bảo tồn di sản Huế, địa phương sẽ chủ động hơn trong việc trùng tu, bảo tồn di sản. Đặc biệt là xử lý được các tình huống khẩn cấp đối với các công trình di tích diện nguy cấp”.
Cơ hội huy động các nguồn lực
Theo Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Nguyễn Thị Sửu: việc Quốc hội cho phép thành lập Quỹ bảo tồn di sản Huế có ý nghĩa hết sức quan trọng, không chỉ góp phần tạo cơ sở để thu hút thêm nguồn lực phục vụ cho công tác trùng tu các di tích trên địa bàn tỉnh.Trong thời gian tới, tỉnh sẽ triển khai thành lập Hội đồng quản lý Quỹ bảo tồn di sản Huế nhằm quản lý, sử dụng nguồn quỹ đúng mục đích, đúng quy định của pháp luật. Tỉnh sẽ tiếp tục công tác vận động, kêu gọi các tổ chức, cá nhân, trong và ngoài nước quan tâm, yêu mến di sản Huế muốn đóng góp để phục vụ cho quá trình trùng tu, bảo vệ di sản Huế đóng góp vào quỹ di sản.
Nhìn chung, tỉnh đã xây dựng lộ trình thích hợp để sớm triển khai thực hiện đưa quỹ di sản vào hoạt động nhằm phát huy tốt hơn nữa hiệu quả và mục đích thành lập quỹ góp phần trùng tu, bảo tồn, phát triển giá trị di sản Huế và đầu tư cho các công trình, hạng mục chưa được ngân sách nhà nước bố trí kinh phí hoặc bố trí kinh phí chưa đủ. Bà Sửu cho biết thêm.
Nhà sưu tầm cổ ngoạn Nguyễn Hữu Hoàng (Huế) kỳ vọng việc xây dựng Quỹ bảo tồn di sản Huế sẽ mở ra thêm kỳ vọng đưa những cổ vật tinh hoa của cha ông lưu lạc ở quốc tế hồi hương. Hiện nay cổ vật nước ta đang rất có giá trên thị trường quốc tế, điều này khiến cho những kho lưu trữ bảo tàng sử dụng ngân sách để mua cổ vật gặp khó vì giá quá cao, gần như là không hề với tới được .” Khi có Quỹ bảo tồn di sản Huế, Nhà nước và xã hội sẽ chung tay cùng đưa những cổ vật Việt hồi hương, để con cháu đời sau có dịp chiêm ngưỡng và thưởng thức những tinh hoa cha ông để lại thì thật tốt biết bao “, ông Hoàng nói.
Theo Nghị định số 84/2022/NĐ-CP, Quỹ bảo tồn di sản Huế sẽ có 6 nhiệm vụ: tiếp nhận, quản lý, sử dụng các nguồn tài chính của Quỹ theo quy định; tài trợ cho các dự án, đầu tư cho trùng tu, bảo tồn, phát triển giá trị di sản Huế và đầu tư cho các công trình, hạng mục chưa được ngân sách nhà nước đầu tư hoặc đầu tư chưa đủ; thực hiện chế độ báo cáo, kế toán theo quy định tại Nghị định này và các quy định của pháp luật liên quan; chấp hành việc thanh tra, kiểm tra, kiểm toán của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật; công bố công khai về Quy chế hoạt động, kết quả hoạt động của Quỹ bảo tồn di sản Huế, báo cáo tình hình thực hiện quỹ theo quy định tại Nghị định này và quy định của pháp luật có liên quan; các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật.
Các nội dung chi của Quỹ: thực hiện các công trình, hạng mục trùng tu, bảo tồn, phát triển giá trị di sản Huế do nhà nước quản lý và đầu tư cho các công trình, hạng mục chưa được ngân sách nhà nước đầu tư hoặc đầu tư chưa đủ; thực hiện các công trình, hạng mục trùng tu, bảo tồn, phát triển giá trị di sản Huế không do nhà nước quản lý; thực hiện các công trình, hạng mục trùng tu, bảo tồn, phát triển giá trị di sản Huế cụ thể theo yêu cầu của bên tài trợ.
