Khô mắt do sử dụng máy lạnh kéo dài mùa nắng nóng

Điển hình trường hợp bệnh nhân Đ.T.Q.T. (28 tuổi) nhập viện trong tình trạng xuất hiện các triệu chứng cộm, ngứa, khô mắt, bỏng rát, mệt mỏi như có dị vật trong mắt.

Người bệnh cho biết, tại nơi làm việc, máy lạnh được bật liên tục từ 8 giờ đến 18 giờ, nhiệt độ trung bình từ 16-22 độ C. Khi về nhà, chị T tiếp tục mở máy lạnh từ 19 giờ đến 7 giờ sáng hôm sau và luôn cài đặt nhiệt độ dưới 24 độ C. Do đó, khi ngủ dậy người bệnh thường cảm thấy đỏ và sưng tấy ở vùng mắt.

Gần đây người bệnh xuất hiện các triệu chứng khô mắt, bỏng rát, mệt mỏi, nặng trĩu gây ảnh hưởng đến công việc và cuộc sống nên đã đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP. Hồ Chí Minh thăm khám và điều trị.

Tại bệnh viện, các bác sĩ sử dụng kính hiển vi và đèn khe với độ phóng đại hình ảnh sắc nét nhằm đánh giá các tổn thương của mi mắt, giác mạc, kết mạc. Kết quả chẩn đoán người bệnh bị khô mắt và được kê đơn thuốc gồm thuốc uống, thuốc nhỏ mắt kết hợp hướng dẫn chăm sóc mắt tại nhà.

ThS.BS Phạm Huy Vũ Tùng, chuyên khoa Mắt, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP. Hồ Chí Minh cho biết, vào các tháng mùa hè, nhiệt độ tại các tỉnh phía Nam tăng cao, liên tục trên 37 độ C, độ ẩm không khí giảm xuống thấp. Để tránh nóng, nhiều người ở trong phòng máy lạnh gần như 24/24.

Không khí máy lạnh làm giảm đáng kể độ ẩm không khí mà mắt cần độ ẩm để duy trì phim nước mắt trên bề mặt nhãn cầu. Trong khi đó, lớp phim nước mắt phủ đều trên bề mặt giác mạc, lấp đầy các khe hở giữa các nhung mao của tế bào biểu mô giúp bảo vệ giác mạc và duy trì bề mặt biểu mô trơn láng.

Nhờ vậy, ánh sáng xuyên giác mạc không bị tán xạ, đảm bảo chức năng quang học hoàn hảo của giác mạc. Tuy nhiên, dùng máy lạnh thường xuyên và kéo dài nên độ ẩm thấp, khiến nước mắt bay hơi nhiều, dẫn đến khô mắt gây kích ứng, ngứa ngáy, nhìn mờ, thậm chí viêm nhiễm.

Theo bác sĩ Phạm Huy Vũ Tùng, trước đây, bệnh khô mắt thường xảy ra ở người lớn tuổi khi cơ thể thiếu hụt vitamin A. Nhưng hiện nay, do thời tiết nắng nóng kéo dài, mọi người đều sử dụng máy lạnh không đúng cách nên tình trạng khô mắt phổ biến ở mọi đối tượng.

Đặc biệt, với những người thường xuyên làm việc, sinh hoạt trong phòng máy lạnh, đặc biệt luồng khí từ máy lạnh phả trực tiếp vào mặt. Người bệnh khô mắt, sẽ làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, sinh hoạt, lao động, học tập,… lâu dài sẽ tổn thương giác mạc, có thể giảm thị lực, mù lòa khi về già.

Chính vì vậy, bác sĩ khuyến cáo phòng ngừa khô mắt bằng cách tránh luồng máy lạnh thổi trực tiếp vào mắt, sử dụng máy lạnh không quá thấp và quá lâu. Nên dùng máy lạnh ở mức 26-28 độ C, có thể sử dụng nhiệt ẩm kế để kiểm tra, điều chỉnh máy lạnh cho phù hợp.

Vào những ngày trời nóng trên 30 độ C hoặc độ ẩm thấp dưới 55%, người dùng bật tính năng làm mát (nút Cool) và đặt kèm một chậu nước trong phòng để tạo độ ẩm. Người dùng tránh bật điều hòa ở chế độ khô (nút Dry) sẽ làm giảm độ ẩm hơn.

Những người làm việc trong văn phòng, có thể sử dụng thêm nước mắt nhân tạo để cung cấp độ ẩm và bôi trơn cho mắt, tập thói quen chớp mắt nhiều, giúp mắt nghỉ ngơi, nước mắt dàn đều làm ẩm giác mạc.

Thực hiện quy tắc 20-20-20 bằng cách cứ 20 phút nhìn vào màn hình máy tính/điện thoại thì nên rời mắt khỏi những thiết bị này, nhìn cách xa 20 feet (khoảng 6 mét) trong 20 giây.

Đồng thời, mọi người cần uống khoảng 2 lít nước mỗi ngày để cung cấp độ ẩm cho mắt, bổ sung vitamin A (cà rốt, khoai lang, ớt chuông đỏ, cam, quýt,…) thực phẩm chứa Omega-3 (cá hồi, cá thu, hạt lanh, hạt chia, óc chó,…) để khắc phục tình trạng máy lạnh làm khô mắt.

Sử dụng máy lạnh không đúng cách có ảnh hưởng đến sức khoẻ?

Theo ThS. BS Trần Thị Thúy Tường - Khoa Thăm dò chức năng hô hấp, Bệnh viện Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh: “ Việc sử dụng máy lạnh đem lại những lợi ích nhất định đối với hiệu suất công việc, cũng như mang lại sự thoải mái cho con người. Tuy nhiên, dùng máy lạnh thường xuyên, để nhiệt độ quá lạnh sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe đường hô hấp”.

Bên cạnh đó, không khí lạnh dễ làm khô niêm mạc mũi - nơi giúp bảo vệ đường hô hấp ngăn chặn các tác nhân vi khuẩn hay virus đi vào phổi và gây viêm nhiễm. Đặc biệt, với những người có bệnh lý hô hấp mạn tính như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, giãn phế quản, những người già lớn tuổi, nhiều bệnh nền, sức đề kháng yếu.

“Nhiều nghiên cứu chứng minh không khí quá lạnh sẽ làm những người có bệnh lý hen hoặc bệnh phổi tăng mẫn cảm dễ lên cơn co thắt phế quản gây đợt cấp hen. Việc chênh lệch nhiệt độ quá cao giữa môi trường bên ngoài và trong phòng cũng sẽ khiến cơ thể chưa kịp thích nghi gây hiện tượng sốc nhiệt”, bác sĩ Trần Thị Thúy Tường thông tin.

Để an toàn, bác sĩ lưu ý, người dùng máy lạnh không nên để chênh lệch nhiệt độ môi trường và nhiệt độ máy lạnh quá 7 độ. Thường xuyên để phòng ốc thông thoáng, vệ sinh máy lạnh định kỳ, bởi các tác nhân gây nhiễm khuẩn có thể tồn tại trong môi trường kín, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe hô hấp.