Góp ý dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi)

Phân quyền, phân cấp gắn liền với trách nhiệm pháp lý tương xứng

Theo dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), HĐND được phân quyền, phân cấp đi đôi với trách nhiệm lớn, các cơ chế, chính sách đều do HĐND quyết định. Để tăng cường giám sát, kiểm soát quyền lực, việc phân quyền, phân cấp phải gắn liền với trách nhiệm pháp lý tương xứng. Đó là trách nhiệm của UBND khi trình đề án chính sách, cơ chế; trách nhiệm các Ban HĐND khi thẩm tra; trách nhiệm của mỗi cá nhân đại biểu HĐND nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi biểu quyết...

Qua nghiên cứu dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (TCCQĐP) 2025 (sửa đổi) Chính phủ mới trình Quốc hội XV, Kỳ họp bất thường lần thứ Chín ngày 12.2.2025, Điều 2 quy định: Chính quyền địa phương ở các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã là cấp chính quyền địa phương gồm có HĐND và UBND, trừ trường hợp cụ thể Quốc hội quy định không phải là cấp chính quyền địa phương. Như vậy, các cấp chính quyền địa phương đều tổ chức HĐND, bỏ đề xuất không tổ chức HĐND ở quận; phường và xã thuộc thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương như dự thảo trước đó.

1.jpg
Toàn cảnh Kỳ họp thứ 15, HĐND TP. Bảo Lộc Khóa VI nhiệm kỳ 2021 - 2026. Ảnh: Vân Hậu

Thiết nghĩ, với quan niệm khoa học quản lý công về tổ chức như một “cỗ máy”, một “cơ thể sống”, một “bộ não”, một “hệ thống có tính chính trị”... bất cứ sự thay đổi nào dù là nhỏ nhất trong thiết kế mô hình TCCQĐP cũng phải có thời gian đánh giá kỹ lưỡng, bảo đảm vận hành thông suốt, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị và thực tiễn khách quan. Xin nêu mấy ý kiến góp ý.

Tăng cường giám sát, kiểm soát quyền lực

Dự thảo quy định HĐND cấp tỉnh có thẩm quyền quyết định chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội dài hạn, trung hạn và hàng năm; quy hoạch, kế hoạch phát triển các ngành, lĩnh vực của địa phương; quyết định cơ chế, chính sách, biện pháp để phát triển các lĩnh vực tài chính, đầu tư, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, đất đai, tài nguyên, môi trường, thương mại, dịch vụ, công nghiệp, xây dựng, giao thông vận tải, giáo dục, y tế, hành chính tư pháp, nội vụ, lao động, ngoại vụ, văn hóa, thông tin, du lịch, thể dục thể thao của địa phương theo quy định của pháp luật. HĐND cấp huyện có thẩm quyền quyết định chính sách, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và các ngành, lĩnh vực trên địa bàn huyện theo quy định của pháp luật.

HĐND thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương có thẩm quyền quyết định cơ chế, chính sách, biện pháp phát triển đô thị, hạ tầng đô thị trên địa bàn theo quy định của pháp luật. UBND cấp tỉnh, cấp huyện có trách nhiệm xây dựng để trình HĐND cùng cấp xem xét ban hành cơ chế, chính sách chứ không có thẩm quyền quyết định cơ chế, chính sách, trừ những lĩnh vực được luật chuyên ngành phân cấp trong luật hoặc được Thủ tướng ủy quyền.

Với các quy định trên, HĐND được phân quyền, phân cấp đi đôi trách nhiệm lớn, các cơ chế, chính sách đều do HĐND quyết định. Để tăng cường giám sát, kiểm soát quyền lực, trách nhiệm của UBND khi trình đề án chính sách, cơ chế; trách nhiệm các Ban HĐND khi thẩm tra; trách nhiệm của mỗi cá nhân đại biểu HĐND phải nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi biểu quyết. Đề nghị dự thảo luật nghiên cứu, bổ sung quy định trách nhiệm pháp lý tương xứng của UBND, các Ban HĐND, của cá nhân đại biểu HĐND; quyền được bảo lưu ý kiến cá nhân và không chịu trách nhiệm pháp lý khi có hậu quả pháp lý xấu.

Đưa ra HĐND bầu trước khi bổ nhiệm

Dư luận ủng hộ mạnh mẽ việc tăng thêm quyền hạn, trách nhiệm cho Thường trực HĐND làm cơ sở tăng hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước của chính quyền địa phương. Không phải ngẫu nhiên Thường trực HĐND được xác định là “cơ quan thường trực của HĐND” kể từ Luật TCCQĐP 2015. Trước đó, Thường trực HĐND chỉ là “bộ phận thường trực”, không phải cơ quan nhà nước. Xét về lý luận khoa học tổ chức nhà nước và nội hàm của nó thì “cơ quan nhà nước” có tính độc lập tương đối, có trách nhiệm tham gia thực hiện các chức năng của Nhà nước, thay mặt Nhà nước đảm nhiệm một phần hay một công việc, một nhiệm vụ, được trao thẩm quyền nhất định. Đó là một loại quyền lực chính trị đặc biệt - quyền lực pháp lý - để làm phương tiện thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn do pháp luật quy định.

Trong đó, quyền ban hành quyết định pháp luật là yếu tố quan trọng nhất trong thẩm quyền của cơ quan nhà nước. Đây là đặc trưng cơ bản để phân biệt cơ quan Thường trực HĐND của HĐND với “bộ phận thường trực” của HĐND trước đây. Đề nghị nghiên cứu bổ sung quyền hạn Phó Trưởng ban HĐND hoạt động chuyên trách trong các trường hợp Ủy viên Thường trực là Trưởng ban không thể thực hiện nhiệm vụ do lý do đột xuất.

Về bầu các chức danh của HĐND, UBND, đề nghị nghiên cứu chế định “Tại kỳ họp thứ Nhất” đối với việc bầu các chức danh của HĐND và các chức danh của UBND. Bổ sung quy định trong nhiệm kỳ, nếu có thay đổi chức danh Ủy viên UBND là người đứng đầu cơ quan chuyên môn thì phải đưa ra HĐND bầu trước khi bổ nhiệm, để tăng cường trách nhiệm của HĐND trong giám sát, kiểm soát quyền lực nhà nước đối với cán bộ; tránh tình trạng UBND bổ nhiệm trước rồi mới đưa ra HĐND bầu chức danh Ủy viên UBND để “hợp thức hóa”, đặt HĐND vào “sự đã rồi”, làm giảm uy tín pháp lý của cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương.

Diễn đàn

Đẩy nhanh tiến độ công trình, dự án tái định cư
Diễn đàn

Đẩy nhanh tiến độ công trình, dự án tái định cư

Khảo sát việc thực hiện công tác quy hoạch, sắp xếp, bố trí, ổn định dân cư vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS và MN) trên địa bàn tỉnh Nghệ An, Ban Dân tộc HĐND tỉnh kiến nghị UBND tỉnh hỗ trợ kinh phí di dời dân ở các khu vực có nguy cơ sạt lở; đồng thời, chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ các công trình, dự án tái định cư, xây dựng cơ sở hạ tầng, sắp xếp bố trí dân cư (nhất là các dự án dang dở) để sớm ổn định cuộc sống cho người dân.

Hòa Bình nâng cao chất lượng giám sát theo hướng hiệu lực, hiệu quả
Hội đồng nhân dân

Hòa Bình nâng cao chất lượng giám sát theo hướng hiệu lực, hiệu quả

Xác định công tác giám sát là khâu then chốt nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động, Thường trực HĐND tỉnh Hòa Bình đã không ngừng nỗ lực đổi mới, đẩy mạnh hoạt động giám sát theo hướng trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào những vấn đề nổi cộm được Nhân dân quan tâm. Đồng thời, tăng cường theo dõi, đôn đốc việc thực hiện kết luận giám sát, tái giám sát đối với những nội dung không thực hiện hoặc thực hiện chưa đạt yêu cầu đặt ra để đôn đốc thực hiện.

Xây dựng một nền hành chính hiện đại, phục vụ tốt hơn cho Nhân dân, tạo động lực mới để đất nước phát triển
Việt Nam với kỷ nguyên mới

Xây dựng nền hành chính hiện đại, phục vụ tốt hơn cho Nhân dân

Châu Vũ - Phó Chánh Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu

Việc đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước theo hướng tinh gọn, hiệu quả là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Theo đó, việc sắp xếp, sáp nhập các tỉnh, bỏ cấp huyện là một bước đột phá mạnh mẽ, tiết kiệm ngân sách, xây dựng một nền hành chính hiện đại, với một bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, phục vụ tốt hơn cho Nhân dân, tạo động lực mới để đất nước phát triển.

Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa giám sát tại huyện Hậu Lộc - ảnh Quốc Hương
Hội đồng nhân dân

Thanh Hóa: Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển

Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa vừa tiến hành giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách pháp luật về phát triển và sử dụng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2021 - 2024”. Theo Phó Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa Mai Văn Hải, các địa phương cần quan tâm hơn nữa công tác đào tạo, bồi dưỡng nhân lực để đáp ứng yêu cầu phát triển.

Vì sự phát triển bứt phá và hạnh phúc của Nhân dân
Diễn đàn

Vì sự phát triển bứt phá và hạnh phúc của Nhân dân

Kết luận số 127-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư là chủ trương mang tầm chiến lược, thể hiện tư duy cải cách, đột phá mạnh mẽ nhằm xây dựng một nền hành chính tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, nâng cao chất lượng phục vụ Nhân dân. Quá trình thực hiện chắc chắn sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của nhiều cán bộ, đảng viên, rất cần sự chia sẻ, nỗ lực phấn đấu, hy sinh vì sự phát triển bứt phá của thành phố, đất nước và hạnh phúc của Nhân dân.

Bài 1: Đồng bộ, quyết liệt, trên trước, dưới sau
Việt Nam với kỷ nguyên mới

Bài 1: Đồng bộ, quyết liệt, trên trước, dưới sau

Tiếp theo Kết luận số 121-KL/TW về Tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương (Khóa XII) một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; Kết luận số 126-KL/TW ngày 14.2.2025 và Kết luận số 127-KL/TW ngày 28.2.2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị đã truyền đi thông điệp mạnh mẽ về thực hiện cuộc cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của đất nước trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, thịnh vượng.

TS. Mai Văn Nhiều, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch phụ trách HĐND tỉnh Long An
Hội đồng nhân dân

Khuyến khích vận chuyển container vào cảng, đột phá phát triển hạ tầng logistics

TS. Mai Văn Nhiều - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch phụ trách HĐND tỉnh Long An
Với tư duy đột phá trong chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, từ đó giải phóng được các nguồn lực đầu tư hạ tầng logistics và tạo động lực hiện thực hóa quy hoạch khu kinh tế ven biển, hình thành thành phố cảng của tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh Long An xem Nghị quyết về chính sách khuyến khích container vận chuyển qua cảng là một đột phá phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế vững vàng cùng cả nước bước vào giai đoạn phát triển phồn vinh, thịnh vượng.

Nâng cao hiệu quả quản lý, tổ chức lễ hội
Diễn đàn

Nâng cao hiệu quả quản lý, tổ chức lễ hội

Giám sát công tác tổ chức, quản lý lễ hội Xuân Ất Tỵ trên địa bàn tỉnh Lào Cai, Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh đề nghị, UBND cấp huyện, cấp xã phát huy, đề cao vai trò của cộng đồng, Nhân dân địa phương trong tổ chức và quản lý lễ hội, đặc biệt đối với các lễ hội dân gian.

Xử lý nghiêm hành vi khai thác trái phép, gây ô nhiễm môi trường
Diễn đàn

Xử lý nghiêm hành vi khai thác trái phép, gây ô nhiễm môi trường

Kết luận cuộc làm việc tại Sở Công thương Cao Bằng về tình hình thực hiện công tác quản lý Nhà nước trong hoạt động khoáng sản trên địa bàn giai đoạn 2021 - 2024, Trưởng Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh La Văn Hồng đề nghị, sở phối hợp với các ngành, địa phương có giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước; đẩy mạnh kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi khai thác trái phép, gian lận sản lượng, gây ô nhiễm môi trường.

Nâng cao chất lượng giáo dục theo hướng thực chất, hiệu quả
Diễn đàn

Nâng cao chất lượng giáo dục theo hướng thực chất, hiệu quả

Giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về giáo dục và đào tạo trên địa bàn tỉnh Hà Giang giai đoạn 2020 - 2024, Đoàn giám sát HĐND tỉnh đề nghị, UBND tỉnh, các ngành cần có giải pháp trọng tâm, trọng điểm, cụ thể hàng năm nhằm nâng cao chất lượng giáo dục ở các cấp học, bậc học theo hướng thực chất. Đồng thời, quan tâm, dành nguồn lực đầu tư mua sắm trang, thiết bị dạy học; triển khai kịp thời các chính sách, pháp luật mới ban hành tới cán bộ, giáo viên, học sinh và người dân...

Điều chỉnh kinh phí những dự án chậm hoặc không thể giải ngân
Diễn đàn

Điều chỉnh kinh phí những dự án chậm hoặc không thể giải ngân

Giám sát việc thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021-2025 trên địa bàn, Thường trực HĐND tỉnh Đắk Nông đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ban, ngành, cơ quan, đơn vị cấp tỉnh liên quan phân bổ kịp thời đối với các nguồn vốn còn lại chưa phân bổ; điều chỉnh kinh phí những đơn vị, dự án chậm giải ngân hoặc không thể giải ngân; đẩy nhanh tiến độ giải ngân, chú trọng hiệu quả sau đầu tư của các nguồn vốn 3 Chương trình MTQG năm 2025…

Kiên quyết thu hồi các dự án chậm tiến độ
Diễn đàn

Kiên quyết thu hồi các dự án chậm tiến độ

Giám sát chuyên đề tình hình và kết quả triển khai thực hiện các dự án theo Luật Đầu tư trên địa bàn tỉnh, Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh Quảng Bình kiến nghị cần kiên quyết thu hồi các dự án đã được gia hạn nhiều lần nhưng vẫn chậm tiến độ sử dụng đất hoặc không triển khai do chủ quan từ phía doanh nghiệp.

Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động
Diễn đàn

Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động

Theo Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Trần Thị Tuyết Hương, trong năm 2025, cơ quan dân cử các cấp tỉnh Hưng Yên sẽ tăng cường đoàn kết, nỗ lực phấn đấu khắc phục khó khăn; tiếp tục đổi mới và triển khai đồng bộ, hiệu quả các giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động... góp phần vào sự nghiệp phát triển chung của tỉnh.

Bảo đảm chất lượng, tính khả thi của quyết sách
Diễn đàn

Bảo đảm chất lượng, tính khả thi của quyết sách

Thảo luận tại hội nghị, các đại biểu cho rằng, để đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8% trong năm 2025, tạo đà tăng trưởng 2 con số cho những năm tiếp theo, HĐND các cấp trên địa bàn tỉnh Hưng Yên cần linh hoạt, chủ động nắm vững tình hình thực tiễn, nâng cao năng lực phản ứng chính sách. Qua đó, đẩy nhanh việc ban hành, thể chế hóa các cơ chế, chính sách thuộc thẩm quyền nhằm khơi tăng và cải cách mạnh mẽ các nguồn lực; chủ động phát hiện, tháo gỡ ngay những “điểm nghẽn” cản trở sự phát triển.

Phát huy vai trò "nòng cốt" thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội
Diễn đàn

Phát huy vai trò "nòng cốt" thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội

Chủ đề "Giải pháp nâng cao vai trò, trách nhiệm của HĐND đối với việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương trong giai đoạn tăng tốc thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2020 - 2025 và Nghị quyết phát triển kinh tế xã hội của HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026”... của hội nghị được các đại biểu tham dự đánh giá là hết sức thời sự, cần thiết. Nhất là trong bối cảnh tỉnh Hưng Yên đang quyết liệt triển khai cuộc cách mạng về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy; tập trung tăng tốc, bứt phá, hoàn thành cao nhất các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển; cùng cả nước vững bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Bài cuối: Hành lang pháp lý quan trọng tạo chủ động, linh hoạt
Diễn đàn

Bài cuối: Hành lang pháp lý quan trọng tạo chủ động, linh hoạt

Bên cạnh thay đổi nguyên tắc hoạt động, hoạt động của HĐND theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) cũng có những điểm mới khắc phục các “điểm nghẽn” phát sinh. Nhất là những quy định tăng thêm thẩm quyền cho Thường trực HĐND cũng như các quy định về thẩm quyền để HĐND chủ động hơn trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ.

Đoàn giám sát làm việc với Tòa án nhân dân tỉnh
Diễn đàn

Tăng cường phối hợp giải quyết án hành chính, đất đai

Nhằm khắc phục tồn tại, hạn chế được Ban Pháp chế HĐND tỉnh chỉ rõ qua giám sát về phối hợp của các cơ quan, tổ chức trong giải quyết án hành chính và đất đai, UBND tỉnh Nam Định đã chỉ đạo các cấp, ngành, địa phương tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện nhiệm vụ công tác, giải quyết các công việc; tăng cường hướng dẫn, giải thích, hỗ trợ, tiếp, đối thoại với doanh nghiệp, người dân nhằm hạn chế việc khiếu kiện, tranh chấp… Khi phát sinh khiếu kiện hành chính tại Tòa án, chủ động phối hợp, thực hiện các yêu cầu, kiến nghị của Tòa án để giải quyết kịp thời, hiệu quả các vụ việc.

Bài 1: Làm việc theo chế độ tập thể, quyết định theo đa số
Diễn đàn

Bài 1: Làm việc theo chế độ tập thể, quyết định theo đa số

Khoản 1 Điều 4 Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) quy định HĐND làm việc theo chế độ tập thể và quyết định theo đa số. Đây là quy định mới làm rõ hơn trọng trách, vai trò cũng như nguyên tắc tập thể lãnh đạo trong hoạt động của cơ quan dân cử. Hoạt động của HĐND phải chuyên nghiệp, hiệu quả hơn. Đặc biệt, khi quy định về phân cấp, phân quyền rõ ràng và mạnh hơn, hướng về cơ sở, việc quy định nguyên tắc hoạt động theo chế độ tập thể, quyết định theo đa số là trúng.

Thường trực HĐND tỉnh Thanh Hóa giám sát việc ban hành nghị quyết của HĐND cấp huyện từ đầu nhiệm kỳ 2021 - 2026 đến nay
Diễn đàn

Giám sát chuyên đề giải quyết bất cập trong thực tiễn

Đỗ Ngọc Duy, Phó Trưởng Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh Thanh Hóa

HĐND tỉnh Thanh Hóa luôn coi giám sát là khâu trọng tâm, then chốt để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động. Từ đầu nhiệm kỳ 2021 - 2026 đến nay, ngoài giám sát thường xuyên, Thường trực HĐND, các Ban HĐND và HĐND tỉnh Thanh Hóa đã thực hiện trên 30 cuộc giám sát chuyên đề. Qua đó, nhiều vấn đề nổi cộm, vướng mắc trong thực tiễn đã được quan tâm tháo gỡ, giải quyết triệt để, tạo chuyển biến tích cực trong xã hội, vun đắp niềm tin của cử tri và Nhân dân địa phương.

Đại biểu HĐND tỉnh biểu quyết thông qua các nghị quyết tại kỳ họp
Hội đồng nhân dân

Giải phóng nguồn lực, tạo đà cho tăng trưởng, phát triển

Trong bối cảnh Quảng Ninh cùng cả nước quyết liệt xây dựng tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả và hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu kinh tế - xã hội đề ra trong năm 2025 ở mức rất cao, những quyết nghị của HĐND tỉnh tại Kỳ họp thứ 25 vừa diễn ra đã nhận được sự ủng hộ đồng tình, tin tưởng của cán bộ, đảng viên, Nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp trên địa bàn. Với hành lang pháp lý được củng cố nhằm tháo gỡ các "điểm nghẽn", khơi thông nguồn lực cho phát triển, Quảng Ninh đang tập trung tăng tốc, bứt phá, cùng đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới.