Mất ngủ triền miên – hãy kiểm tra ngay 4 dấu hiệu cảnh báo sớm này

Trong xã hội hiện đại, nhịp sống nhanh, áp lực công việc và thói quen sử dụng thiết bị điện tử quá mức đang khiến mất ngủ trở thành một vấn đề phổ biến và đáng lo ngại.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO, 2023), khoảng 30–40% dân số toàn cầu gặp phải các rối loạn giấc ngủ, trong đó mất ngủ là biểu hiện thường gặp nhất. Tại Việt Nam, các khảo sát gần đây cho thấy tỷ lệ mất ngủ ở người trưởng thành có thể lên đến 40–50%, đặc biệt ở nhóm người trẻ và người làm việc trí óc.

Trước thực trạng đáng báo động này, việc nhận diện nguyên nhân gây mất ngủ và áp dụng các giải pháp cải thiện giấc ngủ là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe thể chất và tinh thần.

Dưới đây là một số khuyến nghị từ Dược sĩ Trần Thị Oanh - Đơn vị Dược - Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM - Cơ sở 3, giúp người dân chủ động phòng ngừa và cải thiện tình trạng mất ngủ một cách hiệu quả.

Nguyên nhân và hậu quả của mất ngủ

- Áp lực công việc, học tập

- Lạm dụng thiết bị điện tử (điện thoại, máy tính, mạng xã hội) trước giờ ngủ

- Thói quen sinh hoạt không điều độ (ngủ trễ, ăn uống thất thường)

- Các vấn đề tâm lý: lo âu, suy nghĩ tiêu cực, trầm cảm

Đồng thời, hậu quả kéo dài của mất ngủ có thể bao gồm:

- Suy giảm trí nhớ, mất tập trung, giảm hiệu suất làm việc

- Tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường, trầm cảm, béo phì

- Ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng sống và sức khỏe tinh thần

Các phương pháp điều trị mất ngủ

Theo Dược sĩ Trần Thị Oanh, việc sử dụng thuốc ngủ hoặc thuốc an thần có thể mang lại tác dụng nhanh, nhưng tiềm ẩn nguy cơ:

- Lệ thuộc thuốc nếu dùng lâu dài

- Tác dụng phụ như: tim đập nhanh, mệt mỏi, hoa mắt, rối loạn cảm xúc, suy gan thận

- Chỉ nên sử dụng dưới sự chỉ định và theo dõi của bác sĩ chuyên khoa

Trong khi đó, liệu pháp sử dụng trà an thần từ thảo dược thiên nhiên đang được xem là một phương pháp an toàn hơn trong hỗ trợ điều trị mất ngủ, đặc biệt ở thể nhẹ đến vừa.

Một số thành phần thường gặp trong các loại trà an thần thường gặp và công dụng y học

- Táo nhân: Trong y học cổ truyền, táo nhân có tác dụng dưỡng tâm, an thần, ích tỳ, thường được dùng trong điều trị mất ngủ, hồi hộp, hay quên. Các nghiên cứu hiện đại cũng đã xác nhận rằng táo nhân chứa các hoạt chất như saponin và flavonoid giúp ổn định thần kinh trung ương, kéo dài thời gian ngủ và cải thiện chất lượng giấc ngủ.

- Thảo quyết minh: Đây là dược liệu có tính mát, giúp thanh nhiệt, sáng mắt, an thần và giảm huyết áp. Trong các trường hợp mất ngủ do nóng trong người hoặc cao huyết áp, thảo quyết minh được sử dụng để hỗ trợ làm dịu thần kinh và cải thiện giấc ngủ.

- Lá sen: Có công năng thanh tâm, an thần và hỗ trợ tiêu hóa. Dược liệu này đặc biệt phù hợp với những người mất ngủ do lo âu, căng thẳng kéo dài hoặc do rối loạn tiêu hóa. Một số nghiên cứu còn cho thấy lá sen có thể giúp giảm cholesterol và ổn định thần kinh.

- Lá vông: Là dược liệu dân gian quen thuộc với tác dụng an thần, gây ngủ nhẹ, giúp thư giãn cơ bắp và làm dịu hệ thần kinh. Lá vông thường được dùng trong các trường hợp mất ngủ mãn tính, đặc biệt ở người lớn tuổi hoặc người hay căng thẳng.

Bên cạnh đó, trà thảo dược có thể sử dụng hàng ngày như một phương pháp hỗ trợ, đặc biệt phù hợp với người lớn tuổi, người lao động trí óc, phụ nữ mang thai (nếu có hướng dẫn chuyên môn); Người gặp khó khăn trong giấc ngủ nhưng chưa cần điều trị bằng thuốc

Lưu ý, hãm trà bằng nước sôi, uống trước khi ngủ tối thiểu 1–2 giờ và không uống quá sát giờ ngủ để tránh ảnh hưởng đến tiểu tiện ban đêm

Đây là biện pháp hỗ trợ, không thay thế phác đồ điều trị mất ngủ. Hiệu quả sẽ tốt hơn nếu kết hợp với:

- Thay đổi lối sống: giảm sử dụng thiết bị điện tử, tăng cường vận động nhẹ buổi tối

- Quản lý căng thẳng, cải thiện môi trường ngủ (ánh sáng, nhiệt độ, tiếng ồn…)

Các thảo dược truyền thống như táo nhân, thảo quyết minh, lá sen và lá vông có thể góp phần cải thiện chất lượng giấc ngủ một cách tự nhiên và an toàn.

Tuy nhiên, người dùng cần lựa chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, đồng thời kết hợp với lối sống lành mạnh và nên tham khảo ý kiến chuyên gia y tế trong trường hợp mất ngủ kéo dài hoặc có bệnh lý nền đi kèm.