Đề án “Lượng giá giá trị kinh tế của Quần thể danh thắng Tràng An” do Văn phòng UNESCO tại Hà Nội phối hợp với Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật, Đại học Quốc gia Hà Nội, Sở Du lịch Ninh Bình và Doanh nghiệp Xây dựng Xuân Trường phối hợp thực hiện từ cuối tháng 10.2024 nhằm làm rõ đặc điểm, giá trị tổng thể của hệ sinh thái di sản thiên niên kỷ Quần thể danh thắng Tràng An.

Trên cơ sở các giá trị nổi bật toàn cầu đã được UNESCO ghi nhận, kết quả của Đề án này không chỉ xem xét, đánh giá đầy đủ giá trị kinh tế - thương hiệu di sản, nhìn nhận những yếu tố tác động đến di sản, đời sống cư dân trong khu di sản. Các kết quả này cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn về quản lý, bảo tồn, phát huy giá trị di sản bền vững.

Kết quả Đề án được công bố quốc tế về mặt khoa học, tạo cơ sở để UNESCO kết nối các tổ chức uy tín, cùng công bố giá trị tổng thể của di sản theo chuẩn mực và thông lệ quốc tế.

Nhận diện đầy đủ giá trị, thương hiệu của di sản Tràng An

Theo Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam Jonathan Baker, nghiên cứu này xem xét những đóng góp kinh tế của Tràng An trên 4 khía cạnh chính, giúp hiểu rõ hơn vai trò của di sản trong việc hỗ trợ sinh kế của người dân địa phương, sử dụng đất bền vững và khả năng phục hồi kinh tế lâu dài. Những phát hiện này không chỉ mang tính lý thuyết mà còn định hình tích cực các chính sách và chiến lược không chỉ ảnh hưởng đến tương lai của Tràng An mà còn đóng góp vào cuộc thảo luận toàn cầu về việc tích hợp bảo tồn di sản với phát triển bền vững.

"Con đường phía trước của Tràng An, cũng như tất cả các di sản, là tìm kiếm sự cân bằng tinh tế giữa bảo tồn và phát triển, phụ thuộc vào nghiên cứu bền vững, đổi mới chính sách bao trùm và cam kết chung của tất cả những người làm việc hướng tới tương lai của di sản” - Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam nhấn mạnh.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Bình Phạm Quang Ngọc đánh giá cao sự hợp tác của các nhóm chuyên gia liên ngành hàng đầu trong nước và các tổ chức uy tín quốc tế đã thực hiện Đề án quan trọng này theo các quy chuẩn quốc tế. Hội thảo quốc tế “Lượng hóa giá trị Quần thể danh thắng Tràng An và phát triển thương hiệu của điểm đến Di sản thế giới” nhằm tiếp tục nhận diện đầy đủ hơn giá trị lịch sử, văn hóa, kinh tế, thương hiệu của di sản Tràng An; từ đó đề xuất giải pháp nhằm bảo tồn và phát huy hiệu quả, góp phần phát triển du lịch di sản bền vững, khẳng định vị thế của Di sản Tràng An, của Hoa Lư - Ninh Bình trong hệ thống đô thị di sản thế giới.

Với sự hình thành của thành phố Hoa Lư trên cơ sở hợp nhất thành phố Ninh Bình và huyện Hoa Lư - nơi di sản Tràng An đóng vai trò trái tim của đô thị di sản thiên niên kỷ đã minh chứng rõ nét cho xu hướng tất yếu, đó là kết nối du lịch di sản liên tỉnh, liên vùng, xa hơn nữa là liên quốc gia, nhằm tạo dựng giá trị và thương hiệu độc đáo của khu di sản. Tràng An ngày nay đã và đang tạo dựng thêm những giá trị mới để kết nối tính bản địa với tính hiện đại, của đô thị lịch sử với đô thị tương lai trên nền tảng bảo tồn hiệu quả, hài hòa, bền vững các giá trị di sản.

Cân bằng giữa bảo tồn và phát triển

Tại hội thảo, các đại biểu đã tập trung thảo luận về khía cạnh kinh tế của di sản thế giới - bài học từ các mô hình toàn cầu và định hướng cho di sản thế giới Tràng An; kinh tế du lịch và kịch bản phát triển bền vững cho di sản thế giới Tràng An và các khuyến nghị chính sách.

TS. Alessio Re, Tổng Thư ký Tổ chức Santagata về Kinh tế - Văn hóa, chuyên gia về quản lý di sản văn hóa và phát triển kinh tế, cố vấn cho UNESCO, phân tích các thực tiễn quốc tế tiêu biểu và các giải pháp chiến lược nhằm tích hợp phát triển bền vững vào quản lý Di sản thế giới. Dựa trên các khuyến nghị và khung chính sách của UNESCO, TS. Alessio Re nhấn mạnh những cách tiếp cận cân bằng giữa bảo tồn, phát triển bền vững và tăng trưởng kinh tế - xã hội, bao gồm: sự thay đổi của các kế hoạch quản lý di sản, sự tham gia của các bên liên quan, và vai trò của cộng đồng địa phương trong việc nâng cao giá trị văn hóa, xã hội và kinh tế.

TS. Alessio Re đề xuất cách quy hoạch tích hợp, chiến lược du lịch bền vững và các mô hình quản trị đổi mới có thể tăng cường khả năng thích ứng của di sản, thúc đẩy tinh thần doanh nghiệp và bảo đảm sự phát triển bền vững dài hạn phù hợp với các mục tiêu phát triển toàn cầu.

Trình bày những nội dung cốt lõi về lượng giá giá trị kinh tế Quần thể danh thắng Tràng An; làm rõ mục tiêu, phương pháp tiếp cận, nhấn mạnh tính liên ngành trong việc đánh giá giá trị di sản từ các khía cạnh tự nhiên, văn hóa, lịch sử, định cư và kinh tế du lịch, PGS. TS. KTS. Nguyễn Hồng Thục, Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật, Đại học Quốc gia Hà Nội, khẳng định, tổng giá trị kinh tế của di sản rất lớn. Di sản là động lực chính cho sự phát triển của du lịch, công nghiệp văn hóa, định cư và sinh kế cộng đồng.

Bên cạnh việc xác định giá trị kinh tế di sản, PGS. TS. KTS Nguyễn Hồng Thục cũng đề xuất các định hướng phát triển bền vững cho Tràng An và thành phố Hoa Lư. Trong đó, trọng tâm là cân bằng giữa bảo tồn và phát triển, thúc đẩy mô hình “Đô thị di sản thiên niên kỷ”, tuân thủ các nguyên tắc và chiến lược thực hành bảo tồn di sản của UNESCO để Quần thể danh thắng Tràng An tham gia Mạng lưới thành phố sáng tạo toàn cầu...