- Bài 2: “6 nắm chắc” để Đảng nâng cao vị thế, trách nhiệm lãnh đạo, cầm quyền
- Bài 3: Nhân dân phải là trung tâm của mọi sự đổi mới, phát triển
- Bài 4: Đảng nắm lấy pháp luật đồng bộ, thống nhất với kỷ luật để lãnh đạo, cầm quyền
- Bài cuối: Pháp quyền, dân chủ và đạo đức - ba nhân tố căn bản trên lộ trình đổi mới thể chế
Có thể nói, chưa bao giờ như hiện nay, sự tiếp tục của công cuộc đổi mới toàn diện, đồng bộ đất nước, xét về cả về quy mô, tính chất và chiều sâu của nó, trong thời kỳ thế giới toàn cầu hóa biến đổi khôn lường, phát triển rút ngắn, mang tính lịch sử ngắn hạn, với xung lực của cuộc cách mạng khoa học công nghệ 4.0, trong tầm nhìn năm 2030 và năm 2045, lại đặt ra và thách thức trước Đảng ta trong tư cách vừa là người lãnh đạo, vừa là “người đày tớ” thật trung thành của nhân dân.
Trọng trách đó đòi hỏi Đảng không ngừng tự mình trưởng thành về vị thế, năng lực, hiệu quả lãnh đạo, cầm quyền và uy tín quốc tế - nhân tố quyết định sự thành công của công cuộc đổi mới xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc.
Đổi mới có nguyên tắc, tôn trọng quy luật khách quan, xuất phát từ thực tiễn
Sứ mệnh lãnh đạo, cầm quyền của Đảng và những khiếm khuyết trong chính bản thân mình hiện nay càng đòi hỏi cấp bách phải đổi mới không chỉ tầm nhìn chính trị chiến lược, quyết sách nền móng căn bản, cơ chế vận hành mà còn chỉnh đốn, sửa sang về phương thức lãnh đạo, cầm quyền phát triển đất nước và phù hợp với thời đại.
Đó là thước đo về tính chính danh, chính pháp về mặt pháp lý, chính trị sứ mệnh lãnh đạo, cầm quyền của Đảng. Đó cũng chính là thước đo về vị thế và trách nhiệm lịch sử về xã hội, đạo lý và quốc tế của Đảng.
Những quyết sách chiến lược của Đại hội XIII của Đảng trong bối cảnh quốc tế và trong nước, nhất là “đất nước ta chưa bao giờ có được tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”, với sứ mệnh định hướng phát triển quốc gia trong tầm nhìn: 100 năm thành lập Đảng (1930 - 2030) và 100 năm thành lập nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, nay là nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (1945 - 2045) càng đòi hỏi sự nỗ lực toàn diện và vượt bậc của Đảng với tư cách và trọng trách của một Đảng lãnh đạo, cầm quyền. Tất cả được dự báo và kết tinh trong tầm nhìn chính trị chiến lược và những quyết sách chiến lược của Đại hội XIII của Đảng.
Để tiếp tục đẩy mạnh công cuộc đổi mới toàn diện, đồng bộ, hệ quan điểm chỉ đạo mang tính nguyên tắc được khẳng định mới mẻ và khắc sâu tại Đại hội XIII của Đảng: “Kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên định đường lối đổi mới của Đảng; kiên định các nguyên tắc xây dựng Đảng để xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN”[1].
Cốt lõi của quan điểm đó gồm 4 nhân tố, là sự kết hợp khoa học giữa nền tảng tư tưởng chính trị, mục tiêu lý tưởng, đường lối của Đảng với tinh thần không ngừng đổi mới, sáng tạo tuân theo các tính quy luật và quy luật phát triển tất yếu một cách độc lập, cụ thể và sinh động. Kiên định giữ vững các nguyên tắc chỉ đạo đó, đòi hỏi Đảng phải trung thành một cách độc lập, sáng tạo và sự độc lập, sáng tạo một cách thật sự trung thành. Nếu không kiên định đứng vững trên nền tảng tư tưởng chính trị là chủ nghĩa Mác - Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh thì nguy cơ mất phương hướng chính trị, không thể thực hiện lý tưởng và con đường XHCN đúng đắn, càng không thể thực thi đổi mới, sáng tạo và cụ thể, vì chủ nghĩa xã hội. Và, ngược lại, càng muốn tiến hành thành công công cuộc đổi mới với quy mô mới, tốc độ mới và chất lượng mới càng phải trở về, bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác - Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh một cách độc lập, sáng tạo và thành tâm ở trình độ mới và mở ra cơ hội làm phong phú và phát triển chủ nghĩa Mác - Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đóng góp vào kho tàng lý luận cách mạng thế giới từ và bằng thực tiễn xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam.
Đổi mới một cách có nguyên tắc, tức là phải tôn trọng quy luật khách quan, xuất phát từ thực tiễn, bám sát thực tiễn, từ những bài học tổng kết kinh nghiệm, tổng kết thực tiễn, hướng vào giải quyết những vấn đề do thực tiễn đặt ra, phù hợp với thực tiễn Việt Nam và xu thế phát triển của thế giới. Nói cách khác, đây là vấn đề có tính nguyên tắc trong công cuộc đổi mới. Kiên định là giữ vững ý chí, không ngả nghiêng trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Kiên định không đồng nghĩa với bảo thủ, cứng nhắc, càng không được giáo điều phiến diện, cực đoan, chủ quan, duy ý chí.
Kiên định gắn liền và song hành với vận dụng, phát triển sáng tạo
Trong khi kiên định những vấn đề có tính nguyên tắc, mang ý nghĩa sống còn, nền tảng tư tưởng chính trị của Đảng là chủ nghĩa Mác - Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh; mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; đường lối đổi mới; những nguyên tắc trong công tác xây dựng Đảng phải luôn luôn đổi mới, phát triển sáng tạo một cách phù hợp với thực tiễn. Đó là phương châm “dĩ bất biến ứng vạn biến”. Kiên định mà không phát triển sáng tạo thì không thể thành công, vô hình trung cô lập hóa sự kiên định, tước đi sức sống vốn có của sự kiên định. Nếu rơi vào vô nguyên tắc càng rất dễ rơi vào chủ nghĩa xét lại, “đổi màu”, thậm chí chệch hướng và không thể cứu vãn được. Vì vậy, kiên định phải gắn liền và song hành với vận dụng, phát triển sáng tạo; vận dụng và phát triển sáng tạo phải gắn chặt và đứng vững trên nền móng kiên định những vấn đề có tính nguyên tắc phù hợp với thực tiễn Việt Nam và xu thế phát triển của thế giới.
Do đó, để hiểu thấu tính khoa học và cách mạng triệt để của chủ nghĩa Mác - Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh nhất định càng phải nắm vững thực tiễn cách mạng và thực tiễn phát triển khoa học, phát huy mạnh mẽ vai trò sáng tạo, sức mạnh của nhân dân. Đó chính là kiên định và phát triển sáng tạo. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: điều hết sức quan trọng là phải luôn luôn kiên định và vững vàng trên nền tảng tư tưởng lý luận của chủ nghĩa Mác - Lenin, học thuyết khoa học và cách mạng của giai cấp công nhân và quần chúng lao động. Tính khoa học và cách mạng triệt để của chủ nghĩa Mác - Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh là những giá trị bền vững, đã và đang được những nhà cách mạng theo đuổi và thực hiện. Nó sẽ còn tiếp tục phát triển và có sức sống trong thực tiễn cách mạng cũng như trong thực tiễn phát triển của khoa học. Chúng ta cần tiếp thu, bổ sung một cách có chọn lọc trên tinh thần phê phán và sáng tạo những thành tựu mới nhất về tư tưởng và khoa học để chủ nghĩa, học thuyết của chúng ta luôn luôn tươi mới, mang hơi thở của thời đại, không rơi vào xơ cứng, trì trệ, lạc hậu so với cuộc sống.
Chỉ có bằng con đường đó, Đảng càng tự mình phát triển, vươn lên và vượt lên, xứng đáng với tư cách và uy tín của một Đảng Cộng sản cầm quyền, nhân tố quyết định thành công của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội. Toàn bộ sứ mệnh này hoàn toàn tùy thuộc vào năng lực, bản lĩnh và hiệu quả lãnh đạo, cầm quyền của Đảng. Điều đó càng cho thấy, sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta là lâu dài và rất phức tạp, nếu như không muốn nói là còn nhiều chông gai, thử thách. Nói gọn lại, sự thành công hay thất bại của lịch sử và thực tiễn con đường XHCN ngày càng phụ thuộc vào năng lực lãnh đạo, bản lĩnh cầm quyền và uy tín chính trị của Đảng ta trong sự thành công của sự nghiệp đổi mới XHCN và trên trường quốc tế.
Trước sự phát triển đa dạng, phức tạp của thực tiễn đất nước và đời sống quốc tế, hiện nay hơn lúc nào hết, trọng trách vĩ đại đó của Đảng đòi hỏi sự hoàn chỉnh về chất của sự phát triển mới về năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng hiện diện trước hết ở tầm nhìn chính trị chiến lược, lộ trình và hoạch định phương lược khả thi và bản lĩnh lãnh đạo, cầm quyền dẫn dắt công cuộc đổi mới phát triển một cách đúng hướng, độc lập, sáng tạo và phù hợp với sự vận động của thế giới. Nó đòi hỏi không chỉ sự kết tinh và phát triển toàn diện nội lực đất nước đủ mạnh sau nhịp 35 năm, tạo dựng nền tảng cho sự hội nhập và phát triển mới, mà còn chủ động không ngừng thâu thái tất cả các ngoại xung lực, hướng tới sự phát triển mạnh mẽ và bền vững, tương dung với xu thế phát triển của thế giới đương đại đang vận động và phát triển một cách đa dạng nhưng thống nhất một cách phức tạp khôn lường.
Trọng sự đó càng yêu cầu không ngừng kiên định các nguyên tắc đồng thời cũng không ngừng phát triển sáng tạo các nguyên tắc đổi mới, càng phát triển sáng tạo; qua đó càng củng cố sự kiên định; và tới lượt nó càng kiên định bao nhiêu càng mở ra chân trời mới cho sự sáng tạo không ngừng bấy nhiêu.
[1] Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Sđd, t.I, tr. 109
