Mỗi nơi vận dụng một kiểu
Thực tế, định mức kinh tế - kỹ thuật đối với một số dịch vụ sự nghiệp công chưa được cơ quan quản lý nhà nước ở trung ương là bộ, ngành ban hành, đơn cử như lĩnh vực trợ giúp pháp lý; lĩnh vực văn hóa, gia đình, thể dục, thể thao và du lịch; lĩnh vực lâm nghiệp; lĩnh vực dịch vụ công chiếu sáng đô thị, cây xanh đô thị; dịch vụ sự nghiệp công mang tích đặc thù của ngành lĩnh vực công thương...
Việc các bộ, ngành chậm hướng dẫn, ban hành định mức kinh tế - kỹ thuật, khung giá và giá các loại hình dịch vụ đã gây khó khăn cho địa phương khi chưa có căn cứ pháp lý để thực hiện. Điều này dẫn đến tình trạng các địa phương, đơn vị liên quan tự phải tìm tòi, vận dụng nên mỗi nơi thực hiện một kiểu, không thống nhất cả về nội dung công việc, công thức tính để đưa ra định mức, đơn giá phù hợp, sát đúng. Bên cạnh đó, theo yêu cầu về trình tự xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật, đơn giá thì cần có đối chiếu, tham khảo các địa phương, địa bàn lân cận, có tính chất tương đồng, đặc thù chung về vị trí địa lý để lập biểu tổng hợp, đánh giá so sánh để chọn ra giá hợp lý nhất, nhưng vì chưa có tỉnh, thành nào ban hành định mức kinh tế - kỹ thuật, đơn giá nên việc tham khảo giữa các địa phương với nhau là không thể thực hiện được.
Việc xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật và giá dịch vụ sự nghiệp công là công việc mang tính chuyên môn, đặc thù cao, đòi hỏi phải có chuyên môn, kiến thức về thẩm định giá thiết bị, vật tư để đưa vào thành phần chi phí. Đây cũng là nhiệm vụ mới, phức tạp, trong khi nhiều ngành, công chức, viên chức không có kiến thức chuyên môn trong việc xây dựng và thuyết minh định mức kinh tế - kỹ thuật, đơn giá nên gặp rất nhiều khó khăn trong việc tính toán, xây dựng đơn giá, giá dịch vụ công sử dụng ngân sách nhà nước có liên quan.
Thực tế cũng cho thấy, hiện nay các đơn vị tư vấn xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật, đơn giá dịch vụ sự nghiệp công còn ít, phần lớn chưa mặn mà đối với công việc này nên khi tổ chức đấu thầu gần như không có đơn vị nào nộp hồ sơ, nếu có thì rất ít, chỉ có 1 - 2 đơn vị tham gia nên chưa đủ cơ sở tổ chức đấu thầu theo quy định. Điều này đã làm chậm quá trình triển khai thực hiện xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật, đơn giá dịch vụ sự nghiệp công.
Để khắc phục tình trạng này, các chuyên gia cho rằng, các bộ, ngành trung ương cần sớm ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể về việc xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật, đơn giá dịch vụ sự nghiệp công theo lĩnh vực quản lý để làm cơ sở pháp lý cho các địa phương xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật, đơn giá phù hợp với thực tiễn địa phương nhưng vẫn bảo đảm đúng quy định pháp luật, hạn chế tối đa sai sót, vi phạm về quản lý, chi tiêu ngân sách.
Cần có cơ chế đặc thù
Đối với các lĩnh vực dịch vụ sự nghiệp công được ban hành áp dụng chung cho cả nước mà không ban hành khung hoặc định mức riêng cho tỉnh, thành nào. Do đó, không cần thiết xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật, đơn giá cho từng địa phương mà nên áp dụng chung cho cả nước. Điều này vừa hạn chế sai sót, tùy tiện và vừa tốn kém, lãng phí công sức, tiền bạc khi mỗi địa phương phải xây dựng một định mức riêng.
Đơn cử, đối với công tác kiểm tra, quan trắc, kiểm định chất lượng công trình đường bộ; sửa chữa công trình đường bộ: áp dụng Bộ định mức theo Thông tư số 12/2021/TT-BXD của Bộ Xây dựng cho hệ thống đường bộ địa phương; đối với công tác quản lý, bảo dưỡng thường xuyên công trình đường bộ: áp dụng Bộ định mức theo Thông tư 44/2021/TT-BGTVT ngày 31.12.2021 của Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải cho hệ thống đường bộ địa phương; đối với lĩnh vực trợ giúp pháp lý: áp dụng theo Thông tư số 02/2021/TT-BTP về hướng dẫn cách tính thời gian theo buổi làm việc thực tế và khoán chi vụ việc trợ giúp pháp lý...
Ngoài ra, cần có cơ chế đặc thù trong việc thuê đơn vị tư vấn thẩm định giá dịch vụ sự nghiệp công. Theo đó, trường hợp chỉ có 1 đơn vị tham gia nếu xét thấy giá cả phù hợp thì cho phép chỉ định thầu để đẩy nhanh tiến độ xây dựng các định mức, đơn giá dịch vụ sự nghiệp công nhằm sớm triển khai, áp dụng trong thực tế.
Thiết nghĩ, việc xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật, đơn giá dịch vụ sự nghiệp công là rất quan trọng, vì liên quan đến chi tiêu ngân sách nhà nước. Do đó, cần thực hiện hết sức thận trọng, kỹ lưỡng; vừa trên cơ sở tình hình thực tế, vừa phải bảo đảm chặt chẽ, đúng quy định. Bởi nếu để xảy ra sai sót, vi phạm thì chắc chắn sẽ gây thiệt hại lớn cho ngân sách nhà nước, khi đó khó tránh khỏi việc mất cán bộ do bị xử lý kỷ luật hay vướng vào vòng lao lý.
