Theo thống kê của Hội đồng Giáo sư Nhà nước, hiện nay số lượng ứng viên do Hội đồng Giáo sư ngành đề nghị Hội đồng Giáo sư Nhà nước xét năm 2022 là 394, trong đó có 36 ứng viên giáo sư và 358 ứng viên phó giáo sư.
Các Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành có số lượng ứng viên giáo sư, phó giáo sư đạt tỷ lệ đạt 100% được đề nghị Hội đồng Giáo sư Nhà nước xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư gồm: Văn học (3 ứng viên), Sử học-Khảo cổ học-Dân tộc học/NH (2 ứng viên), Ngôn ngữ học (2 ứng viên), luyện kim (1 ứng viên), Luật học (6 ứng viên), Khoa học An ninh (18 ứng viên), Dược (4 ứng viên), Chăn nuôi-Thú y-Thủy sản (15 ứng viên), Cơ học (5 ứng viên).
Một số Hội đồng đạt tỷ lệ từ 80% trở lên gồm: Hội đồng Y học (43 ứng viên), Vật lý (23 ứng viên), Văn hóa-Nghệ thuật-TDTT (8 ứng viên), Thủy lợi (8 ứng viên), Nông nghiệp-Lâm nghiệp (16 ứng viên), Kinh tế (48 ứng viên), Khoa học Quân sự (20 ứng viên), Hoá học-Công nghệ thực phẩm (44 ứng viên), Giáo dục học (14 ứng viên), Giao thông vận tải (13 ứng viên).
Ngoài ra, các hội đồng khác như: Xây dựng – kiến trúc đạt 67% (10 ứng viên), Triết học-Xã hội học-Chính trị học 63% (5 ứng viên), Sinh học 76% (19 ứng viên), Khoa học Trái đất-Mỏ 78% (14 ứng viên), Điện-Điện tử-Tự động hóa 64% (14 ứng viên).
Hội đồng Công nghệ Thông tin tổng cộng có 8 ứng viên có đạt 42%, trong đó 1 giáo sư và 7 phó giáo sư.
Hội đồng ngành Tâm lý học có 1 ứng viên Phó giáo sư do Hội đồng Giáo sư cơ sở gửi lên nhưng đã bị loại ở Hội đồng Giáo sư ngành.
Trao đổi với phóng viên Báo Đại biểu Nhân dân, một thành viên Hội đồng Giáo sư Nhà nước cho biết, hiện nay số lượng tiến sĩ ngày càng ít đi, nguồn ứng viên xét phó giáo sư, giáo sư ngày càng giảm. Mấy năm nay, nhiều ngành học đáng báo động về số lượng ứng viên tham gia xét phó giáo sư, giáo sư, không chỉ các ngành khoa học xã hội mà cả các ngành khoa học cơ bản cũng vậy, mỗi năm chỉ có vài hồ sơ/ngành. Ngành Khoa học tự nhiên hiện nay cũng đã bắt đầu sụt giảm số lượng ứng viên ví dụ như ngành Khoa học trái đất, mỏ, ngành địa lý, địa chất, khí tượng... Đây thực sự là vấn đề đáng báo động.
Theo thống kê của Bộ GD-ĐT, trong thời gian gần đây, tỷ lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ tại các cơ sở giáo dục đại học ngày một tăng thêm, năm 2015 tỷ lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ là 14,4% so với năm 2017 là 15,8%. Từ năm 2018 đến nay tỷ lệ tiến sĩ tăng lên trên 31% năm 2021.
Nhà nước cũng luôn hỗ trợ việc nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý các cơ sở GDĐH đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo thông qua các Đề án được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong thời gian qua như: Đề án 322, 599, 911 và hiện tại là Đề án 89.
Tỷ lệ giảng viên có chức danh giáo sư và phó giáo sư cũng tăng dần đều hằng năm (tỷ lệ giáo sư tăng thêm 0,5%/năm; phó giáo sư tăng thêm 5-6%/năm).
