Công khai các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách

Những năm qua, theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, nhiều quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách được thành lập ở Trung ương và địa phương, góp phần tích cực trong huy động tập trung nguồn lực tài chính của xã hội, giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước (NSNN); góp phần cùng với NSNN giải quyết tốt hơn một số nhiệm vụ phát triển KT - XH và bảo đảm an sinh xã hội. Tuy nhiên, trong bối cảnh cân đối NSNN hiện đang rất khó khăn, nhu cầu và việc thực hiện nhiệm vụ chi cho các hoạt động phát triển KT - XH hàng năm đều tăng, tỷ lệ bội chi ngân sách nhà nước vẫn duy trì ở mức cao, việc thành lập và hoạt động của các quỹ này đang gây ra những tác động đối với kinh tế vĩ mô.

Tại Hội thảo Hoạt động của các quỹ tài chính ngoài ngân sách nhà nước do Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức, nhiều chuyên gia kinh tế cảnh báo, việc mở rộng và hình thành nhiều quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách nhà nước sẽ gây tác động tiêu cực đến ngân sách nhà nước. Trong khi đó, hiện chưa có khung pháp luật quy định chế tài xử lý thống nhất đối với hoạt động của các quỹ này. Ngoài ra, hiện vẫn chưa có văn bản pháp lý thống nhất có tính quy định chung để điều chỉnh về nguyên tắc thành lập, hoạt động và sử dụng quỹ của các quỹ ngoài ngân sách. Điều này gây khó khăn cho hoạt động quản lý nhà nước đối với các quỹ, làm hạn chế tính đầy đủ, chính xác của việc phân tích, đánh giá chỉ tiêu công, hạn chế tính minh bạch của ngân sách.

Vụ trưởng Vụ Tài chính tiền tệ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đỗ Trọng Khanh cho biết thêm, quỹ tài chính ngân sách hiện nay chủ yếu được thành lập theo quy định của luật và nghị định có tính chuyên ngành. Bộ Kế hoạch và Đầu tư có vai trò là cơ quan xây dựng chiến lược, kế hoạch phát triển KT - XH hàng năm của cả nước cùng với các cân đối vĩ mô của nền kinh tế; lộ trình, kế hoạch xây dựng, sửa đổi các cơ chế, chính sách quản lý kinh tế vĩ mô. Do vậy, vấn đề quan trọng và trở nên cấp thiết hiện nay là Bộ phải đóng vai trò chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu đề xuất giải pháp hoàn thiện cơ chế quản lý hoạt động và cơ chế tài chính đối với quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách nhà nước. Bởi theo nhận định của chuyên gia tư vấn quốc tế Đàm Văn Huệ, tồn tại không ít rào cản làm hạn chế việc nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng các quỹ như cơ chế, thưởng phạt, chế độ tiền lương và thu nhập tăng thêm của những người làm công tác quản lý quỹ.

Để khắc phục những tồn tại, hạn chế đối với các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách nhà nước, nhiều ý kiến đề xuất, cần nghiên cứu đề xuất giải pháp hoàn thiện cơ chế quản lý hoạt động và cơ chế tài chính các quỹ tài chính Nhà nước ngoài ngân sách nhà nước và xây dựng hệ thống khung pháp luật thống nhất điều chỉnh hoạt động của các quỹ này. Đồng thời, ban hành các chế tài quy định công khai và thường xuyên tiến hành kiểm tra, giám sát việc sử dụng và hoạt động của các nguồn quỹ này.