TS. CẤN VĂN LỰC, chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV kiêm Giám đốc Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV: Tiếp tục củng cố, lấy lại niềm tin của nhà đầu tư
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) có nhiều cơ hội nhưng cũng nhiều rủi ro, thách thức và chúng cần được nhận diện đầy đủ.
Để phát triển, lành mạnh hóa thị trường, trước tiên, đến hết năm 2024 và cả năm 2025 phải tiếp tục củng cố, lấy lại niềm tin của nhà đầu tư và phục hồi thị trường. Trong trung hạn, dài hạn, cần tổ chức thực hiện tốt Chiến lược tài chính đến năm 2030 cùng với ưu tiên hoàn thiện thể chế. Đồng thời, hoàn thiện hạ tầng thị trường chứng khoán nói chung và thị trường TPDN nói riêng, nhất là nâng cao chất lượng hệ thống các tổ chức xếp hạng tín nhiệm, thị trường thứ cấp tập trung, cơ sở thông tin - dữ liệu về thị trường trái phiếu, về nhà đầu tư, tài sản bảo đảm... Ngoài ra, cần liên tục mở rộng và nâng cao chất lượng nhà đầu tư, bao gồm cả nhà đầu tư cá nhân và nhà đầu tư tổ chức thông qua nhiều giải pháp khác nhau; hoàn thiện cơ chế và năng lực quản lý và giám sát thị trường. Việc quản lý, định hướng phát triển thị trường này cần được gắn chặt với việc quản lý, giám sát rủi ro hệ thống tài chính.
Bản thân doanh nghiệp, tổ chức phát hành cũng cần đa dạng hóa nguồn vốn; quan tâm quản lý rủi ro; chủ động xếp hạng tín nhiệm, nâng cao năng lực quản trị doanh nghiệp, thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính, tăng cường công khai, minh bạch, quan tâm tăng trưởng xanh, tài chính xanh. Về phía nhà đầu tư, cần trau dồi kiến thức, kỹ năng quản lý tài chính cá nhân, nhất là về các sản phẩm đầu tư, quy định của pháp luật về thị trường chứng khoán và thị trường TPDN, tìm hiểu đầy đủ thông tin về tổ chức phát hành; có thể thông qua nhà đầu tư tổ chức là công ty quản lý quỹ, quỹ đầu tư, công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại… để đưa ra những quyết định đúng.
Theo tôi, Bộ Tài chính cần đánh giá toàn bộ các quy định về TPDN, từ đó xây dựng 1 luật để sửa nhiều luật, trong đó sửa Luật Chứng khoán càng sớm càng tốt. Quy mô thị trường chứng khoán rất lớn, song vị thế, vai trò, năng lực của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước rất khó bảo đảm với nguồn lực như hiện nay, Ủy ban cần nâng tầm để đáp ứng yêu cầu thực tiễn.
Ông NGUYỄN QUANG THUÂN, Tổng Giám đốc FiinRatings: Sức ép từ nhà đầu tư sẽ tác động đến ngành xếp hạng tín nhiệm
Ngành xếp hạng tín nhiệm trên thế giới đã có hơn 100 năm song tại Việt Nam, trái phiếu là khái niệm mới, xếp hạng tín nhiệm càng mới. Trên thế giới có các đơn vị xếp hạng tín nhiệm lớn như S&P Global, Moody và nhiều đơn vị khác. Cùng với đó, mỗi quốc gia có tổ chức xếp hạng tín nhiệm nội địa, bởi quốc tế không giải quyết được vấn đề nội địa, giống như so sánh một doanh nghiệp Việt Nam với doanh nghiệp tương đồng ở Mỹ là không phù hợp. Theo đó, một doanh nghiệp ở Việt Nam có quy mô, hoạt động kinh doanh tốt nhưng khi ra nước ngoài bị xếp hạng tín nhiệm thấp và vay USD với lãi suất 8 – 10% là điều đáng tiếc.
Hiện nay, doanh nghiệp Việt muốn ra nước ngoài huy động vốn thì buộc phải có xếp hạng tín nhiệm, không có quy định nhưng đó là thông lệ của thị trường thế giới hơn 100 năm nay. Việt Nam đang dần hình thành văn hoá xếp hạng tín nhiệm theo thông lệ này. Ngành xếp hạng tín nhiệm ảnh hưởng đến lợi ích, chi phí của doanh nghiệp, tác động vào thị trường thông qua giá cả (lãi suất bao nhiêu), mức độ rủi ro và có thanh khoản hay không? Cụ thể, kết quả xếp hạng có tương quan đến lãi suất huy động vốn của doanh nghiệp, những doanh nghiệp có xếp hạng cao thì lãi suất thấp.
Tuy nhiên, hiện nay xếp hạng tín nhiệm chưa được đánh giá đúng mức tại thị trường Việt Nam. Có nhiều quỹ hưu trí, quỹ tương hỗ quan tâm đến thị trường trái phiếu Việt Nam nhưng không thể rót vốn do yêu cầu về xếp hạng tín nhiệm. Do vậy, muốn phát triển, thu hút được nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư tổ chức thì hạ tầng “mềm” phải theo thông lệ quốc tế. Tôi kỳ vọng rằng, triển vọng của ngành xếp hạng tín nhiệm thời gian tới sẽ đến từ chính sách, nhu cầu tự thân của doanh nghiệp, mong muốn từ đơn vị tư vấn và sức ép của nhà đầu tư.
Ông ĐỖ NGỌC QUỲNH, Tổng Thư ký Hiệp hội thị trường trái phiếu doanh nghiệp: Mấu chốt để phát triển thị trường là sự minh bạch
Vai trò và tầm quan trọng của thị trường TPDN và thị trường tài chính với nền kinh tế là không đổi. Để xây dựng, hoàn thiện năng lực của cơ quan quản lý, tổ chức phát hành, tổ chức trung gian... cần có thời gian và mấu chốt là sự minh bạch. Minh bạch là văn hóa gốc, là nền tảng quyết định tính chuyên nghiệp, bền vững của cả nền kinh tế và thị trường.
Chúng ta có nhiều biện pháp, công cụ để duy trì tính minh bạch, đó là từ nội tại của doanh nghiệp, là kiểm toán, thanh tra/kiểm tra của cơ quan quản lý, hay chế độ báo cáo thông tin bắt buộc... Xếp hạng tín nhiệm là kinh nghiệm được minh chứng ở thị trường quốc tế. Nếu có hạ tầng về xếp hạng tín nhiệm sẽ góp phần giúp tính minh bạch cao hơn, thị trường phát triển lành mạnh, thực chất hơn.
Việt Nam hiện nay có 4 đơn vị xếp hạng tín nhiệm được cấp phép là bình thường và phù hợp với thông lệ quốc tế. Malaysia quy định 100% tổ chức phát hành phải xếp hạng dù chỉ có 2 công ty xếp hạng tín nhiệm. Thực tế, các tổ chức tín dụng đã thực hiện xếp hạng tín nhiệm bởi các tổ chức quốc tế. Các tổ chức tín dụng đủ nguồn lực để xếp hạng tín nhiệm theo chuẩn quốc tế nhưng các tổ chức trong nước thì không. Do đó, các đơn vị xếp hạng tín nhiệm trong nước sẽ giúp thị trường có thêm công cụ để các doanh nghiệp hạng 2, hạng 3 có xếp hạng tín nhiệm độc lập, giúp doanh nghiệp tham gia thị trường thuận lợi hơn.
