“Bỏ thì thương, vương thì tội”…

Có thể thấy, vài năm gần đây đã xuất hiện hiện tượng trái ngược: Đó là một bộ phận không nhỏ nông dân từ bỏ ruộng đồng - nói văn hoa hơn đó là tình trạng “ly nông - ly hương”. Lý do thì có nhiều, nhưng chủ yếu đó là nông dân không sống được với “nghiệp” của mình. Trái ngược với tình trạng này là không ít nông dân, doanh nghiệp chủ động tích tụ ruộng đất để hình thành nên các “cánh đồng mẫu lớn”.

Vậy nguyên nhân là do đâu? Đó là do tập quán canh tác nhỏ lẻ, manh mún, lạc hậu; cơ cấu cây trồng đơn điệu; việc áp dụng khoa học kỹ  thuật trong sản xuất còn quá nhiều hạn chế, bất cập. Do vậy, hệ quả tất yếu là năng suất thấp, giá trị gia tăng không cao và hiển nhiên là nông dân không thể sống được trên đồng ruộng của mình - chưa kể đến tình trạng được mùa - mất giá; điệp khúc chặt - trồng, trồng - chặt do tư duy “ăn xổi”, sản xuất không có kế hoạch, không tuân theo quy hoạch. Vậy thì việc nông dân ly nông, ly hương là điều khó tránh khỏi.

Ngược lại, xu thế tích tụ ruộng đất, hình thành nên các “cánh đồng lớn” nhằm dễ dàng thực hiện cơ giới hóa, tự động hóa và ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất của nông dân, doanh nghiệp là tất yếu trong bối cảnh đất nước hội nhập ngày càng sâu rộng hiện nay. Nhưng đáng tiếc là xu hướng này cũng chưa thực sự “thông đồng bén giọt” bởi những rào cản từ chính sách, hành lang pháp lý trong quản lý đất đai.

Không phải ngẫu nhiên mà trong Báo cáo thẩm tra đánh giá bổ sung kết quả thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch phát triển KT - XH năm 2015 và 5 năm 2011 - 2015; triển khai kế hoạch phát triển KT- XH năm 2016 và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016 - 2020 của Ủy ban Kinh tế trình tại Phiên khai mạc Kỳ họp thứ 11 của QH ngày 21.3 vừa qua đã đưa ra nhận định: Kết quả tái cơ cấu ngành nông nghiệp mới chỉ là bước đầu, chưa tạo được chuyển biến mạnh mẽ, chưa giải quyết tồn tại, bức xúc quá lâu của người dân về quy hoạch, về giá cả, thị trường tiêu thụ sản phẩm... Do vậy, việc tổ chức triển khai thực hiện Kế hoạch 5 năm 2016 - 2020 cần tập trung nguồn lực đầu tư cho nông nghiệp, nông thôn... Bên cạnh đó, cần cải thiện rõ rệt khả năng cạnh tranh sản phẩm, hàng hóa nông nghiệp, khuyến khích tích tụ, tập trung ruộng đất, phát triển các vùng sản xuất quy mô lớn với hình thức đa dạng, phù hợp với điều kiện của từng vùng và đặc điểm của từng sản phẩm; tiếp tục tổ chức lại sản xuất, phát triển nhanh mô hình sản xuất, quản lý theo chuỗi giá trị từng loại cây con, sản phẩm cụ thể; sản xuất sản phẩm gắn với công nghiệp chế biến, thị trường tiêu thụ, khắc phục cơ bản tình trạng được mùa, mất giá. Đồng thời, cần ban hành chính sách hỗ trợ việc mua bán tiểu ngạch nông sản qua biên giới thông suốt, xử lý kịp thời vướng mắc không để tác động đến người sản xuất...

Đảng và Nhà nước ta luôn xác định nông nghiệp là một trong những trụ cột chính của nền kinh tế và thực tế, trong những thời điểm nhất định, vai trò của nông nghiệp đã được khẳng định và phát huy hiệu quả. Dù không phải lúc nào và bao giờ nông nghiệp cũng giữ vững được vị thế của mình, nhưng khi đã xác định đây là một trong những trụ cột thì cần thiết phải có cơ chế, chính sách, hành lang pháp lý đủ rộng, đủ thoáng; đừng để “bỏ thì thương, vương thì tội”.