Kế nghiệp phải mang tinh thần khởi nghiệp, làm nên một bước phát triển mới

Sẵn sàng thay đổi tư duy, cởi mở khi tham gia điều hành doanh nghiệp

Là thế hệ thứ hai trong doanh nghiệp gia đình, bà Trần Uyên Phương, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Tân Hiệp Phát cho biết, tất cả các thế hệ đều sẵn sàng thay đổi tư duy, từng thành viên trong gia đình đều cởi mở khi cùng tham gia điều hành tổ chức và có chung ý tưởng và quyết định bởi mục tiêu của doanh nghiệp được ưu tiên hàng đầu. Thế hệ đi trước sẵn sàng tiếp thu những cái mới, lắng nghe quan điểm của thế hệ đi sau khi những quan điểm đó hoàn toàn phù hợp với xu thế phát triển. “Tất cả thế hệ nên cùng nhau tham gia một khoá học về doanh nghiệp gia đình vì không thể một người thay đổi mà những người khác vẫn giữ nguyên tư duy”, bà Phương nhìn nhận.

Theo bà Trần Uyên Phương, cả hai thế hệ có thể hiểu nhau nhờ yếu tố giao tiếp và truyền thống gia đình. Làm việc mà không trao đổi, chia sẻ thì sẽ tạo ra nhiều vấn đề phức tạp. Bản thân các thành viên trong gia đình còn không thể giao tiếp thì sẽ rất khó khăn khi làm việc với các thành viên khác trong doanh nghiệp.

Một trong những yếu điểm lớn ở nhiều doanh nghiệp hiện nay là thực trạng “ôm việc” trong những người làm quản trị, một người nắm giữ hầu hết vai trò quan trọng trong doanh nghiệp. Nhìn chung, thành viên gia đình trong một doanh nghiệp thường được chia làm ba nhóm bao gồm những người điều hành, những người nắm giữ cổ phần và các thành viên gia đình khác. Bà Phương cho rằng, khi tất cả các vai trò được gom lại thì sẽ rất khó để quản trị và vận hành doanh nghiệp.

Tại Tân Hiệp Phát, quyền lực vô hình của nhà sáng lập được tách ra thành ba vai trò là Chủ tịch Hội đồng quản trị, Ban Giám đốc và người điều hành quản trị hàng ngày. Nhờ tách bạch ba vai trò đó, người sáng lập cởi mở chia sẻ chức năng, quyền hạn, doanh nghiệp này đã hình thành một tổ chức đơn giản hơn, hơn 5.000 nhân viên sẽ dễ tương tác với cả ba vai trò.

Nhà sáng lập của Tân Hiệp Phát đã đồng ý cho thành lập ban cố vấn với nhiệm vụ duy nhất là chất vấn Tổng giám đốc và Chủ tịch Hội đồng quản trị về những quyết sách, hoạt động của doanh nghiệp. “Đôi khi khá khó khăn vì phải giải thích cho những người không can thiệp vào quá trình điều hành về việc tại sao đề ra mục tiêu mà không đạt được. Đó là sự cởi mở và cũng là sự thách thức của nhà sáng lập Tân Hiệp Phát”. Bà Trần Uyên Phương cho rằng, đây cũng chính là bước đệm, là giải pháp của Tân Hiệp Phát để lựa chọn được những nhà quản trị có năng lực đồng thời đưa cả những nhân sự giỏi từ bên ngoài vào, phát triển doanh nghiệp bền vững.

Văn hóa ghi nhận những người xung quanh

Yếu tố văn hoá, tình cảm cũng rất được coi trọng ở Tân Hiệp Phát, đặc biệt là văn hoá ghi nhận những người xung quanh. Đây là một nét văn hoá chưa thực sự phổ biến ở Việt Nam. Yếu tố gắn kết gia đình là yếu tố mang lại sự sáng tạo và phát triển mạnh mẽ cho doanh nghiệp gia đình nếu đảm bảo được một yếu tố song hành là quản trị chuyên nghiệp.

Dù vậy, yếu tố gia đình trong doanh nghiệp cũng không nên chỉ dừng lại ở máu mủ. Trong quản trị, doanh nghiệp cần được xem như một gia đình mở rộng, người làm thuê cũng như người trong gia đình. Gia đình hoá công ty tức là xây dựng văn hoá công ty như xây dựng văn hoá gia đình. Dù lợi nhuận quan trọng nhưng sự hài lòng của khách hàng mới là quyết định. Quan tâm đến người lao động, khách hàng và đối tác như những người trong gia đình là triết lý để phát triển bền vững. Doanh nghiệp gia đình như một con tàu, mỗi toa tàu đại diện cho mỗi thế hệ. Nếu yếu tố gia đình là trái tim, là động cơ thì đường ray và những bánh lái chính là yếu tố quản trị.

Nhiều chuyên gia cho rằng, các thành viên gia đình cần được khuyến khích tham gia vào đầu tư, quản trị doanh nghiệp. Những người quản lý là các thành viên gia đình sẽ có nhiều thuận lợi hơn so với nhân sự từ bên ngoài bởi nếu đảm bảo được năng lực quản trị chuyên nghiệp, họ còn có thêm tình yêu và sự gắn kết gia đình. Nếu giá trị này đi song hành cùng mục tiêu và tầm nhìn chung, gia đình sẽ là trái tim của doanh nghiệp.

Những thế hệ kế nghiệp là con cháu trong nhà có lợi thế là được dạy về kinh doanh từ thuở nhỏ. Lớn lên còn được kế thừa truyền thống gia đình, được kế thừa tài sản trong kinh doanh. Đây là một lợi thế lớn so với nhiều bạn trẻ cùng khởi nghiệp. Tuy nhiên, quá trình tuyển dụng thành viên gia đình vào các vị trí quản trị phải nghiêm ngặt và bình đẳng như tuyển dụng các nhân sự bên ngoài khác. Đây cũng là bài học thành công được rút ra từ các tập đoàn, doanh nghiệp gia đình trên thế giới. Câu chuyện cũng không nên chỉ được nhìn nhận ở sự kế nghiệp mà kế nghiệp phải mang tinh thần khởi nghiệp, kế nghiệp sáng tạo, làm nên một bước phát triển mới thay vì chỉ tiếp thu.