Với họa sĩ Phạm Bình Chương, Thủ đô Hà Nội dường như hội tụ đủ yếu tố: sự cổ kính xen lẫn hiện đại, sự tĩnh lặng đi cùng náo nhiệt, rồi sự khác biệt rõ rệt của bốn mùa.
Hà Nội như hiểu thấu tâm trạng của anh - "tâm sao cảnh vậy". Đó là lý do Phạm Bình Chương miệt mài vẽ về Hà Nội suốt 25 năm qua, với 4 triển lãm cá nhân chỉ bày những bức tranh về Thủ đô, khoảng 200 bức tranh về Hà Nội và được công chúng gọi với cái tên thân thương "người miệt mài kể chuyện phố".
Nhiều ý kiến cho rằng, Phạm Bình Chương đã tìm được Hà Nội của riêng mình. Ngược lại, phố cũng là bệ đỡ cho những thành công đáng nể trong nghệ thuật của họa sĩ.
Trải qua nhiều thay đổi lớn nhưng điều thú vị nhất Phạm Bình Chương phát hiện ra là ở Hà Nội không có điều gì mất đi hoàn toàn, mà đều có sự tồn tại đan xen. Đây chính là sức hấp dẫn lớn nhất đối với tác giả, giúp anh nhận ra một Hà Nội dai dẳng các tầng ký ức và phản ánh lại bằng con đường hội họa tân cổ điển.
Phạm Bình Chương cho rằng, sự đa dạng trong đời sống đang tiếp diễn đầy xung đột, nhưng lại là những sự xung đột dịu êm. Bộ tranh trong triển lãm Xuống phố 4 khai thác mạnh mẽ nội dung này.
Những biển hiệu xi măng thời Pháp thuộc còn sót nằm cạnh những tấm biển hộp thời mới; cửa gỗ xếp tấm được đặt cùng cửa xếp kéo trong một số nhà... theo Phạm Bình Chương, đó là những sự xung đột "vỏ phố" vốn không có hạn định, không báo trước. Nó cứ lặng lẽ xuất hiện, tiếp nối rồi tự đào thải, mà nhiều người không hề biết được rằng có những thứ rất đỗi quen thuộc hàng ngày một thời đã biến đi mãi mãi, thí dụ như cái bơm đầu ngã ba, cột điện lằng nhằng dây điện, hay hộp gỗ đựng thuốc lá…
Một bức tường cũ thoạt trông rất bình thường nhưng quan sát kỹ sẽ thấy sự cạnh tranh khốc liệt, bao gồm cả sự sinh tồn và xâm thực văn hóa. Từ chữ dập "khoan cắt bê-tông" đến tờ rơi dán vội và nét vẽ graffiti kiểu phương Tây đè chồng lẫn nhau trên bức tường vôi cũ... Cứ thế, những tác phẩm Xuống phố 4 nhằm tạo cầu nối đưa công chúng tìm lại những vật, cảnh giản dị ấy.
Điểm mới của bộ tranh lần này là họa sĩ khai thác những bút tích lưu lại của những thế hệ tiếp nối trong quá trình vận động của đời sống phố phường. Những bức tranh góc phố, ngôi nhà còn mang dáng dấp đô thị thời Pháp thuộc sẽ được bày cùng với tranh vẽ đô thị mới… như một sự lưu lại những khoảnh khắc chuyển dịch, giao thời.
Triển lãm trưng bày từ ngày 1 - 7.11, tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, 66 Nguyễn Thái Học, Ba Đình, Hà Nội.