Xứng danh “Nhất Thanh, nhì Lò, tam Than, tứ Tấc”

Trở lại Than Uyên (Lai Châu) sau Kỳ họp thứ Năm, QH Khóa XIV, chúng tôi rất phấn khởi khi thấy giá gạo đặc sản địa phương Séng Cù đầu vụ đã đạt 25 nghìn đồng/kg mà không có để mua, dù giá này cao hơn nhiều so với các năm trước. Séng Cù là một trong nhiều nông sản hàng hóa tập trung mà huyện Than Uyên đang chú trọng phát triển để tiếp tục nâng cao thu nhập trên một diện tích sản xuất nông nghiệp. Đây là loại gạo đặc biệt ngon của cánh đồng Mường Than, được lưu truyền trong dân gian “Nhất Thanh, nhì Lò, tam Than, tứ Tấc” (so sánh với gạo Tú Lệ ở Mường Lò (Yên Bái), gạo Điện Biên ở Mường Thanh (Điện Biên), hay gạo ở Mường Tấc (Sơn La)).

Chủ tịch Hội đồng Nhân dân huyện Than Uyên Lê Thị Kim Ngân cho biết, bên cạnh gạo Séng Cù đang được trồng nhiều tại các xã trọng điểm Mường Cang, Hua Nà, hay các xã Mường Kim, Mường Than, Phúc Than, còn có gạo nếp đặc sản Tan Pỏm ở xã Tà Hừa, cây chè ở Phúc Than, quế ở Mường Mít, sơn tra (táo mèo) ở Mường Than, Tà Mung, mắc-ca ở Mường Kim, Mường Cang... Ngoài ra, còn có các loại cá tằm, lăng, trắm, chép, rô phi nuôi lồng bè, thủy cầm nuôi trên lòng hồ các nhà máy thủy điện Huội Quảng, Bản Chát. Huyện ủy Than Uyên có một nghị quyết chuyên đề để chỉ đạo, lãnh đạo phát triển sản xuất nông sản hàng hóa tập trung cho cả nhiệm kỳ theo hướng xây dựng các vùng quy hoạch sản xuất bền vững.

Một nét rất mới nữa là nhờ những nỗ lực vượt bậc của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc Than Uyên, được sự hỗ trợ tích cực, hiệu quả của tỉnh, Trung ương, đầu năm 2018, Than Uyên đã thoát khỏi danh sách các huyện nghèo theo Quyết định 30a của Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, “mừng thì thật mừng, nhưng lo thì vẫn lo”, khi Trung ương chỉ tiếp tục hỗ trợ ngân sách cho các công trình, dự án hạ tầng kinh tế - xã hội dở dang, chuyển tiếp, mà không hỗ trợ tiếp cho các công trình, dự án đã được phê duyệt trong danh mục đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 - 2020, như Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Lai Châu Tống Thanh Bình đã phát biểu tại phiên thảo luận tại hội trường về đánh giá bổ sung tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2017 và những tháng đầu năm 2018 trong Kỳ họp thứ Năm vừa qua.

Bên cạnh đó, huyện đã hoàn thành xây dựng nông thôn mới tại 4 xã là Mường Than, Mường Cang, Hua Nà, Mường Mít. Năm 2018 sẽ có thêm xã Phúc Than và phấn đấu đến năm 2020 có tổng cộng 6 xã nông thôn mới trên tổng số 12 xã, thị trấn, đạt 50% theo yêu cầu của Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới. 100% số xã đã có đường ô tô đến trung tâm xã, trên 90% đường từ xã tới các thôn, bản đã được “cứng hóa”. Có những con đường từ xã đến bản đồng bào người Mông vùng cao xa tới 15km như bản Noong Quang, xã Khoen On, bản Noong Quài, xã Ta Gia... trước phải đi bộ gần cả ngày mới tới, thì nay đã chạy được xe máy. Tất cả đã làm thay đổi đang kể bộ mặt nông thôn Than Uyên, làm nền tảng cho sự phấn đấu vượt khó, giảm nghèo của bà con các dân tộc nơi đây. Có lẽ cũng vì vậy mà tỷ lệ hộ nghèo ở Than Uyên cuối năm 2017 đã giảm còn 24,44%, tỷ lệ hộ cận nghèo còn 10,42% theo chuẩn nghèo mới đa chiều.

Việc sớm khởi công và hoàn thành dự án cải tạo, nâng cấp tuyến quốc lộ chiến lược Quốc lộ 279, nối cao tốc Hà Nội - Lào Cai tại ngã ba Bảo Hà với ngã 3 Phúc Than của Quốc lộ 32, dài gần 90km, bằng nguồn vốn ODA của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), sẽ góp phần kết nối giao thông với các vùng miền để giảm chi phí lưu thông, nâng cao giá trị và sức cạnh tranh của nông sản hàng hóa Than Uyên, thu hút du lịch đến với cánh đồng Mường Than rực rỡ lúa vàng, du lịch vùng lòng hồ, “home stay” ở Tà Mung, nơi có điều kiện khí hậu khô, lạnh giống như Sapa. Được biết Bộ Giao thông - Vận tải và các cơ quan có liên quan của Chính phủ, Quốc hội rất quyết tâm khởi động dự án trong năm 2019 và kết thúc vào đầu nhiệm kỳ kế tiếp. Đây sẽ là thực sự là động lực mới, cực kỳ quan trọng, tạo đột phá trong phát triển của huyện Than Uyên và cả Lai Châu nói riêng, vùng Tây Bắc nói chung.