Xử lý về thuế trên 62.000 tỷ đồng qua thanh tra, kiểm tra

Kiểm toán kiến nghị tăng thu 8.151 tỷ đồng

Theo chương trình nghị sự, chiều 8.6 tới, Quốc hội sẽ thảo luận tại tổ về phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước năm 2018. Báo cáo Kiểm toán quyết toán ngân sách nhà nước năm 2018 gửi tới Quốc hội cho biết, tình trạng hạch toán và kê khai thiếu doanh thu, xác định sai chi phí, từ đó tính thiếu thuế GTGT, thuế TNDN và lợi nhuận còn lại phải nộp NSNN… còn xảy ra tại nhiều đơn vị được kiểm toán.

Qua kiểm toán, “KTNN xác định số phải nộp NSNN tăng thêm 8.151 tỷ đồng. Trong đó, qua đối chiếu thuế, KTNN đã kiến nghị nộp NSNN tăng 861 tỷ đồng tại 1.778 doanh nghiệp”, báo cáo kiểm toán nêu rõ.

Tuy nhiên, số tiền Kiểm toán Nhà nước kiến nghị tăng thu vào ngân sách nhà nước qua việc đối chiếu thuế quá nhỏ so với số tiền vi phạm của doanh nghiệp do ngành thuế phát hiện qua thanh tra, kiểm tra.

Chia sẻ vấn đề này, ông Nguyễn Đức Huy, Phó vụ trưởng Vụ Tuyên truyền Hỗ trợ người nộp thuế (Tổng cục Thuế) cho biết, trong những năm qua, ngành Thuế đã có rất nhiều biện pháp quản lý thuế, tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm, đặc biệt là việc lợi dụng chuyển giá để trốn tránh thuế.

Trong giai đoạn 2010-2018, qua hoạt động thanh tra, kiểm tra, cơ quan thuế các cấp đã phát hiện trên 642.400 lượt doanh nghiệp vi phạm về thuế thu nhập doanh nghiệp với số tiền vi phạm hơn 35.900 tỷ đồng, giảm lỗ là 185.000 tỷ đồng. Chỉ riêng năm 2018, cơ quan thuế thực hiện gần 96.000 cuộc thanh tra, kiểm tra thuế, xử lý về thuế trên 62.000 tỷ đồng, trong đó số thuế truy thu vào ngân sách nhà nước gần 19.000 tỷ đồng; giảm lỗ gần 41.000 tỷ đồng.

Cũng theo ông Huy, chỉ tính trong năm 2019, cơ quan thuế đã thực hiện khoảng 96.240 cuộc thanh tra, kiểm tra trực tiếp tại doanh nghiệp và kiểm tra hơn 517.550 hồ sơ khai thuế của doanh nghiệp tại trụ sở cơ quan thuế đã kiến nghị xử lý 64.525 tỷ đồng, trong đó tăng thu cho ngân sách nhà nước 18.875 tỷ đồng; giảm khấu trừ 2.701 tỷ đồng, giảm lỗ 42.948 tỷ đồng.

“Tính riêng việc thanh tra, kiểm tra 579 doanh nghiệp có hoạt động giao dịch liên kết, cơ quan thuế đã truy thu, truy hoàn và phạt 1.164 tỷ đồng; giảm lỗ 5.854 tỷ đồng; giảm khấu trừ 21,5 tỷ đồng và điều chỉnh tăng thu nhập chịu thuế 5.918 tỷ đồng”, ông Huy cho biết thêm.

Trung tâm giám sát hệ thống công nghệ thông tin (Tổng cục Thuế)

Doanh nghiệp “nội địa” mất thị phần vì chuyển giá?

Những năm qua, bên cạnh nỗ lực cải cách thủ tục hành chính tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp, ngành thuế cũng tập trung thực hiện các biện pháp nghiệp vụ để chống gian lận thuế, trốn thuế, nhằm giảm thiểu thất thoát ngân sách nhà nước.

Đề cập đến vấn đề trốn thuế, chuyển giá, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam cho biết, kết quả nghiên cứu "Trốn và tránh thuế của thuế thu nhập doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam" của Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách mới đây cho thấy, chuyển giá của doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ngày càng gia tăng và phức tạp. Theo đó, có đến trên 60% doanh nghiệp doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vẫn còn lỗ lũy kế với giá trị lỗ lũy kế là gần 400.000 tỷ đồng. Điều đáng nói là, trong số này có rất nhiều các doanh nghiệp vẫn mở rộng sản xuất kinh doanh, trong đó có nhiều “ông lớn” trên thế giới kinh doanh tại Việt Nam.

Nhiều chuyên gia tài chính nhận định, với lợi thế về tài chính thông qua chuyển giá, doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài có nhiều lợi thế hơn so với doanh nghiệp nội địa, làm nảy sinh cạnh tranh bất bình đẳng, khiến doanh nghiệp nội địa mất thị phần. Thậm chí, có những doanh nghiệp liên doanh bị thôn tính và trở thành doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài”, bà Cúc lo ngại.

Trước tình trạng gian lận thuế, trốn thuế ngày càng diễn biến phức tạp, ông Nguyễn Đức Huy cho biết, cơ quan thuế dựa trên kinh nghiệm thực tiễn hàng chục năm, kết hợp với việc áp dụng ứng dụng công nghệ thông tin và bộ tiêu chí đánh giá rủi ro, rà soát các doanh nghiệp có rủi ro cao về thuế, tập trung vào ngành nghề, lĩnh vực có rủi ro, ngành nghề kinh doanh mới, doanh nghiệp có giao dịch liên kết, có dấu hiệu chuyển giá; doanh nghiệp kinh doanh lỗ nhiều năm liên tục, hồ sơ hoàn thuế lớn để xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra, phấn đấu thực hiện thanh tra, kiểm tra tại doanh nghiệp đạt tối thiểu 19% số doanh nghiệp đang hoạt động.

Cùng với đó, cơ quan thuế còn tăng cường công tác phối hợp với các cơ quan chức năng như công an, cơ quan thanh tra giám sát ngân hàng và các cơ quan ban ngành khác triển khai thực hiện quy chế phối hợp để đấu tranh chống các hành vi trốn thuế, gian lận thuế, tội phạm về thuế; đẩy mạnh công tác trao đổi nghiệp vụ thanh tra, kiểm tra; tích cực đôn đốc doanh nghiệp thực hiện kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Chính phủ”, ông Huy cho biết.

Là người có nhiều năm gắn bó với ngành thuế, bà Cúc tin rằng, với những nỗ lực của cơ quan thuế, kiểm toán, thanh tra, cùng với Luật Quản lý thuế (sửa đổi) có hiệu lực từ 1.7.2020 và các văn bản hướng dẫn thi hành đang được Chính phủ và Bộ Tài chính xây dựng (trong đó có Nghị định 20/2017/NĐ-CP về chống chuyển giá) sẽ góp phần ngăn chặn tình trạng gian lận thuế, trốn thuế. Đây cũng là vấn đề vốn được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm đóng góp ý kiến trên diễn đàn Quốc hội khi thảo luận về vấn đề ngân sách. Phiên thảo luận về quyết toán Ngân sách năm 2018 của QH tới đây không phải là ngoại lệ, bà Cúc nói.