Viettel là đơn vị duy nhất triển khai 5G SA diện rộng tại Việt Nam

Giải mã công nghệ “mở khóa” toàn bộ sức mạnh 5G của Viettel

Về mặt kỹ thuật, “5G SA” nói đến những mạng 5G hoàn chỉnh, toàn bộ thành phần từ mạng lõi đến thiết bị phát sóng vô tuyến đều thuộc thế hệ mạng 5G. Trong khi đó, mạng 5G NSA (Non-standalone – không độc lập) được triển khai trên nền tảng mạng lõi 4G sẵn có, chỉ bổ sung thành phần phát sóng vô tuyến 5G.

Với người dùng phổ thông, nhu cầu chính là kết nối Internet tốc độ cao, và do đó sự khác biệt giữa 2 công nghệ mạng 5G này gần như khó nhận thấy. 5G NSA vẫn mang lại tốc độ nhanh gấp nhiều lần 4G LTE, đủ để xem phim, lướt web hay truyền tải dữ liệu mượt mà. Đây là giải pháp chuyển tiếp linh hoạt, tiết kiệm cho các nhà mạng trong thời gian đầu triển khai 5G. Tuy nhiên, với những lĩnh vực, ứng dụng yêu cầu độ trễ cực thấp, độ tin cậy cao hoặc khả năng kết nối hàng triệu thiết bị cùng 1 khu vực đồng thời thì 5G SA lại đóng vai trò then chốt, trở thành chìa khóa mở ra không gian ứng dụng hoàn toàn mới.

5G SA Viettel: Chìa khóa mở ra cánh cửa công nghiệp thông minh

Hình ảnh về xe tự lái, nhà máy tự động, ngôi nhà thông minh, hệ thống giám sát đô thị hay bác sĩ phẫu thuật từ xa đã được xem là biểu tượng của công nghệ. Trong thực tế, mỗi thiết bị hay ứng dụng đó lại có nhu cầu về khả năng kết nối khác nhau. Xe tự lái đòi hỏi dữ liệu cực kỳ chính xác với độ trễ siêu thấp trong điều kiện di chuyển liên tục ở tốc độ cao. Những nhà máy thông minh cần quản lý hàng triệu thiết bị, robot, cần cẩu, dây chuyền,… giao tiếp liên tục với mật độ thiết bị vô cùng lớn. Những thiết bị giám sát, cảm biến môi trường, đất đai lại chỉ cần tốc độ kết nối thấp nhưng phải tiết kiệm năng lượng. Các bác sĩ phẫu thuật trực tuyến thì cần một đường truyền kết nối tốc độ siêu cao cho hình ảnh siêu rõ nét, thực tế với mức độ phản ứng tức thời để điều khiển dao mổ từ xa.

Mỗi nhu cầu đó không thể giải quyết triệt để với các mạng viễn thông “tiền 5G”. Đại diện Tổng Công ty Mạng lưới Viettel- Tập đoàn Công nghiệp- Viễn thông Quân đội cho biết: “Với 5G NSA hay 4G, mạng lưới chủ yếu chỉ tập trung vào cải thiện tốc độ cho người dùng, nhưng khó xử lý đa dạng các nhu cầu khác như độ trễ siêu thấp, độ tin cậy cực cao, mật độ kết nối thiết bị siêu lớn, hoặc đảm bảo chất lượng dịch vụ trong điều kiện tải cao”.

Năm 2019, Viettel đã từng triển khai thành công mạng NB-IoT trên hạ tầng mạng 4G tại Việt Nam và lọt vào TOP 50 nhà mạng đầu tiên trên thế giới cung cấp công nghệ này. Theo các tổ chức viễn thông quốc tế, NB-IoT phù hợp với các ứng dụng cơ bản như đo lường từ xa (ví dụ đồng hồ nước, đồng hồ điện thông minh, cảm biến môi trường…) tuy nhiên vẫn còn hạn chế về độ trễ và hiệu năng. Các mạng 5G NSA có tiến bộ về tốc độ truyền dữ liệu, và làm hài lòng người xem video chất lượng cao, tuy nhiên chưa đủ đáp ứng cho các ứng dụng của tương lai như xe tự lái, hoặc phẫu thuật từ xa.

“5G SA của Viettel là một bước nhảy vọt, cho phép cung cấp và tùy chỉnh linh hoạt các dịch vụ dựa vào nhu cầu thực tế tại mỗi thời điểm của thuê bao. Ví dụ băng thông lớn cho dịch vụ streaming video, độ trễ thấp cho các ứng dụng điều khiển thời gian thực, hay khả năng kết nối hàng triệu thiết bị IoT trong 1 phạm vi hẹp mà vẫn tiết kiệm pin”, đại diện của Viettel chia sẻ.

Các kỹ sư của Viettel cũng cho biết về mặt kỹ thuật, 5G SA của Viettel được thiết kế cho môi trường công nghiệp số nên có những đột phá hoàn toàn mới. Điển hình như tính năng cắt lát mạng (Network slicing) cho phép nhà khai thác viễn thông cấu hình nhiều mạng di động trên cùng một nền tảng, đáp ứng nhu cầu dữ liệu đặc thù của từng tập thiết bị kết nối. Các nâng cấp về điện toán biên đa truy cập (MEC) cho phép tăng cường xử lý dữ liệu ngay tại các trạm gốc giúp giảm độ trễ và tăng tính linh hoạt của mạng lưới đối với khách hàng.

Với nhóm người dùng cá nhân, 5G SA của Viettel mở ra không gian kinh doanh mới. Công nghệ Network Slicing cho phép cấu hình mạng riêng theo từng nhóm nhu cầu, mở đường cho các gói cước mới: khách hàng có nhu cầu sẵn sàng cao không thể bị nghẽn mạng, nhóm khách hàng cần độ trễ siêu thấp cho các ứng dụng nhạy cảm với thời gian như xe tự lái hay phẫu thuật từ xa… Các mạng riêng với khả năng bảo mật cao phục vụ cho mục đích an ninh, quốc phòng có thể được triển khai độc lập song song với các mạng dân sự khác trên cùng một nền tảng hạ tầng.

Sẵn sàng cho giai đoạn bùng nổ viễn thông mới

Không gian mà 5G SA mở ra đã trở thành động lực tăng trưởng mới của ngành viễn thông thế giới sau nhiều năm bị gắn mác “bão hòa”. Tại Trung Quốc, gần 80% kết nối trên mạng 5G đã là 5G SA, đóng góp lớn vào tăng trưởng thuê bao và lưu lượng với các dịch vụ chính từ IoT và các mạng riêng cho công nghiệp thông minh. Tại Ấn Độ, 52% số kết nối trên mạng 5G đã sử dụng SA, thúc đẩy tăng trưởng lưu lượng dữ liệu lên đến 3 lần trong năm 2024, với các dịch vụ chính là truyền dẫn không dây (FWA) và băng rộng (Broadband).

Ngay tại thời điểm khai trương dịch vụ 5G, Viettel đã triển khai song song cả 5G SA và 5G NSA tại 100% vị trí trạm phát sóng 5G trên toàn quốc. Ngay khi hoàn thành dự án bổ sung hơn 22.000 trạm phát mới vào cuối năm 2025, Viettel sẽ phủ sóng 5G đến 90% diện tích ngoài trời và 70% diện tích trong nhà trên toàn quốc, gồm cả các vùng từ thành thị đến nông thôn. Lộ trình phổ cập sóng 5G SA sẽ dựa trên sự sẵn sàng của thiết bị người dùng, hạ tầng phủ sóng và nhu cầu thị trường.

“Hiện tại, 100% thiết bị 5G đã hỗ trợ 5G NSA, trong khi chỉ mới khoảng 80% có hỗ trợ SA. Việc triển khai song song cả 2 công nghệ này sẽ giúp Viettel tối đa hóa các đặc tính của 5G và phục vụ tối đa các phân nhóm và nhu cầu thuê bao”, đại diện Viettel cho biết. Cụ thể, nếu như 5G SA mang lại các tính năng vượt trội như đã nói ở trên thì các trạm phát 5G NSA sẽ có vùng phủ rộng hơn SA khoảng 30%, đáp ứng tốt nhu cầu cho người dùng phổ thông.

Không chỉ sẵn sàng vùng phủ, Viettel cũng thử nghiệm các công nghệ mới để khai thác tối đa tiềm năng của 5G SA. Gần nhất, công nghệ RedCap sẽ được thử nghiệm tại Việt Nam ngay trong năm 2026. Đây là công nghệ lý tưởng cho các ứng dụng IoT như thiết bị giám sát và điều khiển thông minh, hoặc các thiết bị đeo thông minh như Apple Watch.

Đồng hành với việc triển khai hạ tầng, Viettel đã tự chủ nghiên cứu chế tạo thành công hệ sinh thái thiết bị cho mạng 5G SA. Ba sản phẩm chủ lực bao gồm trạm phát sóng 5G gNodeB, hệ thống mạng lõi 5GC và hệ thống tính cước vOCS 4.0 đã được Gartner ghi nhận từ năm 2022 trong danh sách các giải pháp viễn thông uy tín, ngang tầm với Ericsson, Nokia và Huawei. Trạm phát sóng 5G eNodeB tích hợp chipset Qualcomm theo chuẩn OpenRAN đã được thử nghiệm thực tế trên mạng lưới Viettel. Các trạm phát sóng này dự kiến sẽ được triển khai hàng nghìn vị trí trong năm 2025 tại Việt Nam và các thị trường khác trên thế giới. Mạng lõi 5G (5GC) của Viettel cũng đã được nghiệm thu thành công năm vào năm 2022, với đầy đủ các tính năng của 5G SA. Mỗi hệ thống 5GC có khả năng đáp ứng 5 triệu thuê bao và có thể mở rộng tùy theo nhu cầu của nhà mạng. Nỗ lực này đảm bảo Việt Nam có thể tự chủ toàn diện về công nghệ, thiết bị và hạ tầng, sẵn sàng cho chu kỳ bùng nổ mới.

Để các ưu thế vượt trội của 5G SA phát huy trong cuộc sống cần rất nhiều yếu tố, bao gồm cả các chính sách kinh tế vĩ mô của Nhà nước, xu hướng chuyển dịch trên thế giới, độ chín của thị trường. Tuy nhiên, về mặt công nghệ và hạ tầng, Viettel đã sẵn sàng ở mức độ cao nhất.

“Viettel đặt mục tiêu dẫn đầu về hạ tầng 5G SA, phủ sóng 99% dân số vào 2030, tập trung vào tích hợp AI và các dịch vụ xanh bền vững, nhằm hỗ trợ quá trình chuyển đổi số quốc gia và góp phần gia tăng năng lực cạnh tranh của Việt Nam trong khu vực và thế giới”, Đại diện Viettel chia sẻ.