Luật Lập pháp năm 2000

Quy định rõ quyền và quy trình lập pháp

Luật Lập pháp của Trung Quốc được Quốc hội Khóa IX thông qua tại Kỳ họp thứ ba vào ngày 15.3.2000 và có hiệu lực vào ngày 1.7.2000. Luật Lập pháp ra đời sau 7 năm nghiên cứu (từ năm 1993), thể hiện Nhân dân không chỉ là đối tượng bảo hộ của pháp luật, mà còn được hoan nghênh tham gia xây dựng và sửa đổi luật pháp.

Sau khi Luật này ra đời, việc ban hành văn bản của chính quyền trung ương và chính quyền địa phương đã có những chuyển biến cơ bản. Nếu như trước đây, Trung Quốc từ chỗ giải quyết không có luật làm cơ sở, đến lập pháp về kinh tế làm chính, rồi đến tăng cường lập pháp về xã hội và lập pháp về dân sinh (thể hiện rõ nét từ lấy con người làm gốc đến lập pháp vì dân) thì đến nay quy trình ban hành văn bản đã được hoàn thiện thêm một bước. Theo quy định hiện hành, Nhân dân không chỉ là đối tượng bảo hộ của pháp luật, mà con được hoan nghênh tham gia xây dựng và sửa đổi luật pháp.

Quyền lập pháp tối cao của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Luật Lập pháp của Trung Quốc xác định rõ thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH). Theo quy định của Luật này, Quốc hội có thẩm quyền ban hành và sửa đổi luật dân sự, hình sự và các luật về tổ chức. UBTVQH ban hành và sửa đổi tất cả các luật trừ thẩm quyền ban hành của Quốc hội. Trong thời gian Quốc hội không họp, UBTVQH có quyền sửa đổi, bổ sung luật do Quốc hội ban hành nhưng không được trái với các nguyên tắc cơ bản của các luật đó.

Nguồn: China Today
ĐBQH - người truyền đạt ý chí của Nhân dân. Nguồn: China Today

Theo quy định của Luật Lập pháp, quy trình ban hành văn bản rõ ràng hơn từ khâu đề xuất, soạn thảo, kiểm tra, tham vấn, thảo luận, rút dự thảo văn bản, thông qua và công bố. Với quy trình lập pháp này, Trung Quốc tin rằng quy trình lập pháp của họ ngày càng dân chủ và hiệu quả hơn vì những lý do sau:

Thứ nhất, dự thảo văn bản phải được UBTVQH xem xét 3 lần trước khi bỏ phiếu và dự thảo phải trình lên Ủy ban Pháp luật kiểm tra lại lần cuối cùng sau khi các ủy ban có liên quan khác đã tiến hành kiểm tra.

Thứ hai, quy trình ban hành văn bản minh bạch hơn. Trước đây, chủ yếu dự thảo luật được thảo luận trong một nhóm nhỏ có cùng chung lợi ích. Tuy nhiên, theo Luật Lập pháp, việc tổ chức cuộc họp giữa các nhóm hoặc họp phiên toàn thể của UBTVQH được tổ chức nếu cần xem xét những vấn đề lớn. Lắng nghe ý kiến người dân, các chuyên gia, các nhà khoa học cũng là quy trình bắt buộc khi thẩm tra dự thảo văn bản.

Tại phiên họp của Quốc hội, đoàn chủ tịch Quốc hội có thể giới thiệu một dự thảo luật để Quốc hội thảo luận.

Hội đồng Nhà nước, Ủy ban Quân sự Trung ương, Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, và các ủy ban của Quốc hội có thể giới thiệu dự án luật trước Quốc hội. Việc đưa dự án luật vào chương trình làm việc của Quốc hội sẽ do Đoàn Chủ tịch quyết định.

Một đoàn đại biểu, hoặc các đoàn đại biểu có ít nhất 30 thành viên, có thể giới thiệu một dự án luật trước Quốc hội. Đoàn Chủ tịch sẽ quyết định liệu có thể đưa dự án luật đó vào Chương trình nghị sự của Quốc hội hay chuyển cho các ủy ban của Quốc hội xem xét. Trong thời gian Quốc hội không họp, dự thảo luật trước tiên trình cho UBTVQH. Đối với các dự thảo luật mà UBTVQH quyết định trình trong kỳ họp gần nhất, UBTVQH sẽ gửi cho các đoàn Đại biểu Quốc hội 1 tháng trước khi bắt đầu kỳ họp của Quốc hội.

Nếu trước khi dự án luật được đưa vào Chương trình phiên họp của Quốc hội để bỏ phiếu, người đề nghị xây dựng văn bản xin rút dự án thì phải giải thích rõ lý do và gửi báo cáo tới đoàn chủ tịch và dự án đó sẽ được đưa ra khỏi chương trình kỳ họp.

Quyền lập quy của chính quyền địa phương được cụ thể hóa

Quyền lập quy của chính quyền địa phương được biết đến kể từ khi Luật Tổ chức chính quyền địa phương được sửa đổi vào năm 1986. Tuy nhiên, phải đến năm 2000, việc ban hành văn bản của chính quyền Trung ương và chính quyền địa phương mới có một văn bản luật riêng điều chỉnh.

Theo quy định của Luật Lập pháp, ở Trung quốc quyền lập quy của chính quyền địa phương là một trong những quyền ban hành văn bản quan trọng của quốc gia. Quyền lập quy của địa phương bao gồm việc ban hành văn bản của khu vực tự trị dân tộc, đặc khu kinh tế và khu vực hành chính đặc biệt. Luật lệ của địa phương là văn bản thấp nhất trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Quyền lập quy của chính quyền địa phương nhằm:

- Bảo đảm việc thi hành hiến pháp, luật, các quy tắc cũng như các chính sách cơ bản và hướng dẫn của chính phủ. Nói cách khác, các địa phương có quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của địa phương mình phù hợp với điều kiện của địa phương.

- Giải quyết các vấn đề mà pháp luật do Trung ương chưa quy định.

- Giải quyết các vấn đề thuộc thẩm quyền quản lý của địa phương như quản lý nguồn nước của sông, hồ trong phạm vi địa phương, bảo vệ đê điều, bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường nông thôn, các vấn đề liên quan đến đồng bào dân tộc thiểu số và các chính sách của địa phương về kinh tế, giáo dục, văn hóa, sức khoẻ cộng đồng và các vấn đề đặc biệt khác.

- Thúc đẩy sự phát triển của xã hội thông qua các hoạt động truyền thống của địa phương trên cơ sở quy tắc pháp luật.

Theo quy định của pháp luật, tất cả các khu vực tự trị dân tộc đều có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật, trong khi các đơn vị hành chính cùng cấp tương đương khác không có quyền này. Quyền ban hành văn bản của khu vực tự trị dân tộc là thẩm quyền đặc biệt của khu vực tự trị. Đó là mô hình quyền lực bảo đảm việc quản lý hiệu quả của chính quyền tự quản.

Quốc tế

"Không khí mùa Đông" bao trùm cuộc họp mùa Xuân của WB và IMF
Quốc tế

"Không khí mùa Đông" bao trùm cuộc họp mùa Xuân của WB và IMF

Hàng trăm nhà lãnh đạo tài chính toàn cầu đã có mặt ở Washington để tham dự cuộc họp mùa Xuân của Ngân hàng Thế giới và Quỹ Tiền tệ Quốc tế từ ngày 22 - 27.4, nhưng tâm trạng của họ đã rất khác so với khi họ đến diễn đàn này vào mùa Thu năm ngoái. Các chương trình nghị sự đa phương trước đây về phối hợp chính sách công nghiệp, biến đổi khí hậu, đầu tư nước ngoài, hỗ trợ dự án hay xóa nợ với các nước nghèo hơn dường như sẽ nhường chỗ cho một mối quan tâm lớn nhất đang bao trùm cả thế giới: thuế quan.

Nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu
Thế giới 24h

Nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu

Trung Quốc vừa tuyên bố áp hạn chế xuất khẩu thêm lên 7 loại nguyên tố đất hiếm và nam châm quan trọng… Các chuyên gia nhận định, các biện pháp hạn chế mới có nguy cơ dẫn tới cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng diện rộng, đặc biệt trong các lĩnh vực then chốt như ô tô, hàng không vũ trụ, bán dẫn và quốc phòng.

Nhà Trắng đang tìm kiếm chủ nhân mới cho Lầu Năm Góc?
Thế giới 24h

Nhà Trắng đang tìm kiếm chủ nhân mới cho Lầu Năm Góc?

Nhà Trắng đã bắt đầu quá trình tìm kiếm một vị chủ nhân mới tại Lầu Năm Góc để thay thế ông Pete Hegseth, theo một quan chức Mỹ yêu cầu giấu tên. Điều này xảy ra khi Bộ trưởng Quốc phòng Hegseth một lần nữa vướng vào những tranh cãi về việc chia sẻ thông tin chi tiết về hoạt động quân sự trong một cuộc trò chuyện nhóm.

Trật tự thế giới đang thay đổi như thế nào?
Việt Nam và các nước

Trật tự thế giới đang thay đổi như thế nào?

Sau khi Bức tường Berlin sụp đổ vào năm 1989, Tổng thống Hoa Kỳ George HW Bush đã tuyên bố về một “trật tự thế giới mới”. Bây giờ, chỉ hai tháng sau khi ông Donald Trump nhậm chức tổng thống Mỹ lần thứ hai, Kaja Kallas, nhà ngoại giao hàng đầu của Liên minh châu Âu đã tuyên bố rằng “trật tự quốc tế đang trải qua những thay đổi ở quy mô chưa từng thấy kể từ năm 1945”. Nhưng “trật tự thế giới” là gì và trật tự này đang được duy trì hay thay đổi như thế nào? Dưới đây là bài viết của Giáo sư Joseph S. Nye, Jr., tại Đại học Harvard (*).

ITN
Nghị viện thế giới

Phá bỏ rào cản, khai mở tiềm năng

Trung Quốc đang có bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ và thúc đẩy doanh nghiệp tư nhân với dự thảo cập nhật của Luật Thúc đẩy kinh tế tư nhân. Văn bản pháp lý quan trọng này được kỳ vọng không chỉ là tấm khiên pháp lý để bảo vệ khu vực tư nhân mà còn là đòn bẩy quan trọng để khu vực này phát triển nhờ phá bỏ các rào cản, khai mở tiềm năng và xây dựng môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch hơn. Động thái này phản ánh nỗ lực của Bắc Kinh nhằm củng cố niềm tin của nhà đầu tư, quyết tâm đưa kinh tế tư nhân thành một thành phần nòng cốt trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Nguồn: Chinese news service/ chinadailyasia.com
Nghị viện thế giới

Chính sách hỗ trợ của các thành phố lớn

Trong nỗ lực mạnh mẽ nhằm phục hồi nền kinh tế tư nhân, các thành phố lớn của Trung Quốc như Thượng Hải, Bắc Kinh và Thâm Quyến gần đây đã công bố một loạt các biện pháp hỗ trợ nhằm tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi hơn và khôi phục lòng tin của các doanh nghiệp tư nhân.

Khi “hầm trú ẩn” không còn an toàn
Thế giới 24h

Khi “hầm trú ẩn” không còn an toàn

Vị thế “hầm trú ẩn an toàn” của đồng đô la Mỹ (USD) đã bị lung lay và vai trò là đồng tiền dự trữ toàn cầu đang ngày càng trở nên không chắc chắn. Nếu các nhà đầu tư tiếp tục bán tài sản của Mỹ, một số phận nghiệt ngã đang chờ đợi nền kinh tế thế giới.

Kỷ nguyên “đi lại tự do” dần khép lại?
Quốc tế

Kỷ nguyên “đi lại tự do” dần khép lại?

Brussels đang nhanh chóng hoàn thiện các quy định mới, cho phép Liên minh châu Âu (EU) dễ dàng hơn trong việc đình chỉ chế độ miễn thị thực đối với công dân của 61 quốc gia hiện đang được hưởng quyền này. Giới quan sát nhận định, động thái này không chỉ phản ánh sự cứng rắn hơn trong vấn đề di cư bất hợp pháp mà còn cho thấy EU đã sẵn sàng sử dụng chính sách thị thực như một đòn bẩy chính trị mạnh mẽ hơn.

Cộng hòa Czech tuyên bố lần đầu tiên độc lập hoàn toàn khỏi nguồn cung dầu từ Nga
Thế giới 24h

Cộng hòa Czech tuyên bố lần đầu tiên độc lập hoàn toàn khỏi nguồn cung dầu từ Nga

Chính phủ Cộng hòa Czech chính thức công bố nước này đã chấm dứt hoàn toàn sự phụ thuộc vào nguồn cung dầu mỏ từ Nga. Thủ tướng Petr Fiala cho biết việc nâng cấp hoàn tất tuyến đường ống Transalpine (TAL) từ Tây Âu đã cho phép Czech tiếp nhận toàn bộ nguồn dầu từ các nước phương Tây, thay vì phải phụ thuộc vào đường ống Druzhba do Nga vận hành như trước đây.