Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của EU

Hướng tới mục tiêu trung hòa carbon

Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) được chính thức đề xuất lần đầu tiên ngày 11.12.2019 trong khuôn khổ "Thỏa thuận xanh của Liên minh châu Âu" (EU). Ngày 14.7.2021, Ủy ban châu Âu trình bày đề xuất lập pháp về CBAM. Theo đó, tất cả hàng hóa nhập khẩu vào EU trong các lĩnh vực công nghiệp có cường độ carbon cao, chẳng hạn như sắt thép, nhôm, xi măng, phân bón và điện, sẽ phải nằm trong phạm vi điều chỉnh của cơ chế này.

Sẽ có hiệu lực từ năm 2023

EU đã triển khai hệ thống định giá carbon lớn nhất thế giới, hệ thống mua bán khí thải (ETS). Trong khi giá phát thải có thể khuyến khích quá trình khử carbon trong công nghiệp, nó cũng có nguy cơ gây rò rỉ carbon, do các công ty EU chuyển sản xuất ra nước ngoài. Cho đến nay, EU giảm thiểu rò rỉ carbon thông qua phân bổ miễn phí cho một số ngành công nghiệp nhất định, nhưng với tham vọng trong chương trình nghị sự về khí hậu gia tăng và giá carbon cao hơn, Ủy ban châu Âu tìm cách loại bỏ dần việc phân bổ miễn phí. Song song với đó, CBAM sẽ được áp dụng, yêu cầu các nhà nhập khẩu EU, kể từ năm 2026, phải mua chứng chỉ tương đương với giá carbon hàng tuần của EU. CBAM ban đầu sẽ áp dụng đối với hàng nhập khẩu trong năm lĩnh vực sản sinh nhiều khí thải được coi là có nguy cơ rò rỉ carbon cao như: xi măng, sắt thép, nhôm, phân bón và điện. Thực tế, đây là những ngành và lĩnh vực chiếm tới 94% lượng khí thải công nghiệp của EU.

,Hướng tới mục tiêu trung hòa carbon
Nguồn: ITN

Phí CBAM sẽ bao gồm việc nhập khẩu những hàng hóa này từ tất cả các nước thứ ba, ngoại trừ những nước tham gia vào ETS của EU hoặc một cơ chế được liên kết. Chẳng hạn, ngoại lệ được áp dụng đối với hàng nhập khẩu từ Iceland, Liechtenstein và Na Uy, vốn là những quốc gia tham gia ETS của EU và Thụy Sĩ - nước có hệ thống mua bán khí thải liên kết với ETS của khối. CBAM nhằm mục đích đóng góp vào các mục tiêu trung hòa carbon của EU và khuyến khích các nước đối tác loại bỏ carbon trong quy trình sản xuất của họ bằng cách san bằng sân chơi trong việc định giá carbon giữa EU và các nhà sản xuất của nước thứ ba. Tuy nhiên, các nước kém phát triển hơn có thể được hỗ trợ trong quá trình chuyển đổi. Sau khi đề xuất của Ủy ban châu Âu về CBAM được công bố vào tháng 7.2021, Nghị viện châu Âu đã chuyển hồ sơ tới Ủy ban Môi trường. Vào ngày 22.6.2022, Nghị viện thông qua quan điểm của mình về ETS, trong khi trước đó vào ngày 15.3.2022, Hội đồng châu Âu thông qua cách tiếp cận chung của mình về cơ chế này. Ngày 11.7.2022, phiên họp đầu tiên của cuộc đàm phán 3 bên (Ủy ban châu Âu, Nghị viện châu Âu và Hội đồng châu Âu) được tổ chức.

Tháng 12.2019, Ủy ban châu Âu đưa ra Thỏa thuận xanh châu Âu, cam kết EU đạt được mức độ trung lập carbon vào năm 2050. Mục tiêu mới là giảm lượng phát thải gây hiệu ứng nhà kính ròng ít nhất 55% vào năm 2030, so với các mức của năm 1990.

Ngoài mục tiêu giảm thiểu khí thải carbon trên toàn cầu, việc EU dự định áp thuế biên giới carbon là do các quốc gia xuất khẩu hàng hóa vào EU trực tiếp dẫn đến việc biến đổi khí hậu hiện nay, nhưng chưa có đủ chính sách để giảm thiểu khí thải carbon và hàng hóa xuất khẩu của nước này cũng chưa chịu mức thuế carbon công bằng như hàng hóa nội địa của EU. Tuy nhiên, những quốc gia xuất khẩu hàng hóa vào EU mà có những chính sách mạnh mẽ nhằm giảm thiểu khí thải carbon sẽ được miễn trừ thuế biên giới carbon.

Cơ chế sẽ có hiệu lực vào ngày 1.1.2023 với thời gian chuyển đổi là 3 năm đến ngày 1.1.2026. Trong giai đoạn chuyển tiếp, các nhà nhập khẩu sẽ phải báo cáo lượng khí thải có trong hàng hóa nhập khẩu của họ mà không phải trả một khoản điều chỉnh phí nào. Vào cuối giai đoạn chuyển đổi của cơ chế, tức năm 2025, Ủy ban châu Âu sẽ đánh giá CBAM đang hoạt động như thế nào và có thể mở rộng phạm vi hoạt động của mình sang nhiều sản phẩm và dịch vụ hơn - bao gồm cả chuỗi giá trị và có thể bao gồm “phát thải gián tiếp” (ví dụ như khí thải carbon từ việc sử dụng điện để sản xuất hàng hóa). Sau khi được vận hành chính thức từ 1.1.2026, nhà nhập khẩu sẽ phải mua 1 chứng chỉ CBAM cho mỗi tấn carbon dioxide tương đương có trong sản phẩm nhập khẩu vào EU. Vi phạm các quy định của cơ chế CBAM sẽ bị xử phạt tương tự như trong hệ thống ETS của EU.

Còn nhiều băn khoăn

Mặc dù được đề ra nhằm mục đích bảo vệ các ngành công nghiệp của EU có nguy cơ rò rỉ carbon và tạo ra sân chơi bình đẳng cho các doanh nghiệp tuân thủ các quy định của EU, đồng thời đóng vai trò là công cụ chính sách để khuyến khích các nước xuất khẩu giảm phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính, cơ chế CBAM cũng vấp phải nhiều ý kiến trái chiều.

Theo một số quan điểm từ các quốc gia châu Á, cơ chế CBAM không phải là công cụ thích hợp nhất để chống lại sự rò rỉ carbon, đồng thời không hiệu quả trong việc khuyến khích các đối tác thương mại hành động. Bởi rất nước sẽ bị ảnh hưởng bởi CBAM thông qua xuất khẩu. Thậm chí nghiêm trọng hơn, cơ chế này có thể dẫn đến gia tăng căng thẳng thương mại giữa các quốc gia. Thực tế, nhiều nước chỉ trích đề xuất của CBAM đã bày tỏ lo ngại về tính tương thích của nó với các quy định của WTO. Chẳng hạn, Nga từng tuyên bố EU dường như đang sử dụng chương trình nghị sự về khí hậu của mình để xây dựng các rào cản thương mại mới, trong khi Brazil, Nam Phi, Ấn Độ và Trung Quốc bày tỏ lo ngại rằng CBAM sẽ có những tác động tiêu cực đến các nước đang phát triển.

Về lý thuyết, CBAM có thể tác động tiêu cực đến sự phát triển của các nước nghèo hơn và làm giảm cơ hội phát triển dựa vào xuất khẩu. Ngân hàng Phần Lan ước tính, mức tính phí của CBAM là 28 USD/tấn CO2 đối với hàng nhập khẩu tương đương với mức thuế nhập khẩu trung bình là 2%.

Có thể nói, các nhà xuất khẩu của các nước đang phát triển phải đối mặt với rào cản đáng kể trong giao dịch thương mại với EU. Cho tới nay, hầu hết các nước đang phát triển hiện có quyền tiếp cận miễn phí thuế quan và hạn ngạch vào thị trường EU, do kết quả của các chương trình ưu đãi đơn phương của EU hoặc các hiệp định đối tác kinh tế. Nhưng CBAM có thể làm giảm lợi thế tương đối này nếu nó được áp dụng cho hàng xuất khẩu của các nước đang phát triển, nhưng miễn trừ cho nhiều mặt hàng xuất khẩu của các nước phát triển, vì chúng có nguồn gốc từ các quốc gia đã đưa ra mức giá carbon nội địa tương đương của họ hoặc do quy trình sản xuất của các công ty có hiệu quả hơn trong việc hạn chế thải ra carbon. Nhiều chuyên gia kinh tế nhận định, đối với các nước đang phát triển, các chi phí bổ sung liên quan đến CBAM có thể gây ra thiệt hại rất lớn. 

Quốc tế

Trung Quốc - Ấn Độ nhảy “vũ điệu Rồng - Voi”
Thế giới 24h

Trung Quốc - Ấn Độ nhảy “vũ điệu Rồng - Voi”

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã kêu gọi Trung Quốc và Ấn Độ tăng cường hợp tác, so sánh mối quan hệ của họ với "vũ điệu giữa Rồng và Voi”. Tuyên bố trên được đưa ra khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trao đổi điện mừng với người đồng cấp Ấn Độ, Tổng thống Drupadi Murmu, nhân dịp hai nước kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao.

Nhật Bản: Luật Khẩn cấp về cung cấp lương thực có hiệu lực
Thế giới 24h

Nhật Bản: Luật Khẩn cấp về cung cấp lương thực có hiệu lực

Luật Các biện pháp khẩn cấp về cung cấp lương thực của Nhật Bản đã chính thức có hiệu lực từ ngày 1.4 nhằm ổn định thị trường lương thực trong nước. Có hiệu lực từ ngày 1.4, Luật yêu cầu nông dân phải nộp kế hoạch chi tiết để tăng sản lượng các loại thực phẩm thiết yếu như gạo nếu nguồn cung trong nước giảm và giá cả tăng vọt. Phản ứng này được đưa ra vào thời điểm giá lương thực, thực phẩm trong nước tăng mạnh do nhiều yếu tố toàn cầu và môi trường.

Israel xóa bỏ mọi mức thuế đối với hàng Mỹ để tránh thuế đối ứng
Thế giới 24h

Israel xóa bỏ mọi mức thuế đối với hàng Mỹ để tránh thuế đối ứng

Ngày 1.4, Bộ trưởng Tài chính Israel Bezalel Smotrich đã ký một chỉ thị bãi bỏ toàn bộ thuế quan còn lại đối với hàng nhập khẩu từ Hoa Kỳ có hiệu lực ngay lập tức. Biện pháp này được công bố một ngày khi chính quyền Tổng thống Donald Trump áp dụng thuế đối ứng đối với các đối tác thương mại trên thế giới.

Vụ sập tòa nhà ở Thái Lan: Sẽ điều tra nhà thầu Trung Quốc và công ty sản xuất vật liệu
Thế giới 24h

Vụ sập tòa nhà ở Thái Lan: Sẽ điều tra nhà thầu Trung Quốc và công ty sản xuất vật liệu

Chính phủ Thái Lan đã ra lệnh điều tra mở rộng đối với nhà thầu xây dựng Trung Quốc chịu trách nhiệm xây dựng tòa nhà Văn phòng Kiểm toán Nhà nước (SAO), tòa nhà duy nhất bị sập ở Bangkok trong vụ động đất hôm 28.3 ảnh hưởng từ Myanmar cũng như nhà máy sản xuất vật liệu cho tòa nhà này sau khi phát hiện thép sử dụng trong xây dựng tòa nhà không đạt chất lượng.

Cơ hội bảo đảm tương lai tài chính của châu Âu
Quốc tế

Cơ hội bảo đảm tương lai tài chính của châu Âu

Ủy ban châu Âu (EC) công bố kế hoạch tham vọng mang tên Liên minh Tiết kiệm và Đầu tư (SIU) - một sáng kiến ​​quan trọng nhằm cải thiện cách hệ thống tài chính EU chuyển hướng tiết kiệm sang đầu tư hiệu quả. Thông qua kế hoạch này, EU kỳ vọng thúc đẩy tăng trưởng, khắc phục tình trạng trì trệ và giảm phụ thuộc vào nguồn tài chính bên ngoài.

Pháp: Lãnh đạo đảng cực hữu phản đối phán quyết cấm bà tranh cử
Thế giới 24h

Pháp: Lãnh đạo đảng cực hữu phản đối phán quyết cấm bà tranh cử

Chủ tịch Đảng Tập hợp dân tộc (RN) cực hữu Marine Le Pen cho rằng phán quyết của tòa cấm bà tranh cử là mang động cơ chính trị. Tuyên bố trên được đưa ra sau khi một tòa án kết tội bà 4 năm tù treo vì tội biển thủ công quỹ và cấm bà tranh cử trong vòng 5 năm. Điều này đồng nghĩa với việc bà sẽ không thể tham gia tranh cử tổng thống vào năm 2027.

Ngân hàng châu Âu ứng phó thế nào trước kế hoạch thuế quan của Mỹ?
Thế giới 24h

Ngân hàng châu Âu ứng phó thế nào trước kế hoạch thuế quan của Mỹ?

Thuế quan của Donald Trump có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng của EU và đẩy lạm phát lên cao, đặt ra tình thế tiến thoái lưỡng nan cho Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB). Trong khi thương mại chậm lại và giá cả tăng, một số nhà kinh tế cho rằng việc cắt giảm lãi suất có thể là lựa chọn phù hợp, miễn là kỳ vọng lạm phát vẫn được duy trì.

Chế độ nghị viện Uzbekistan: Sự gặp gỡ của giá trị truyền thống và nền dân chủ hiện đại
Nghị viện thế giới

Chế độ nghị viện Uzbekistan: Sự gặp gỡ của giá trị truyền thống và nền dân chủ hiện đại

Xây dựng nhà nước pháp quyền là một quá trình phức tạp. Tuy nhiên, vào đầu thế kỷ XXI, một chân lý đã được khẳng định: một quốc gia sẽ không thể có nền dân chủ hoàn chỉnh nếu không có một quốc hội được trao toàn quyền. Ngày nay, Uzbekistan đang thực hiện những cải cách nhất quán để phát triển các thể chế dân chủ trên cơ sở đẩy mạnh vai trò của Quốc hội. Sự phát triển của chế độ nghị viện ở Uzbekistan có những nét đặc thù, là sự gặp gỡ giữa bản sắc dân tộc và các nguyên tắc dân chủ phổ quát.

Hành động vì sự phát triển và công bằng xã hội
Nghị viện thế giới

Hành động vì sự phát triển và công bằng xã hội

Với chủ đề bao trùm “Hành động của nghị viện vì sự phát triển và công bằng xã hội”, Đại hội đồng lần thứ 150 của IPU sẽ tập trung làm rõ những cam kết của nghị viện nhằm thúc đẩy các mục tiêu giảm nghèo, bảo đảm việc làm, thúc đẩy hòa nhập xã hội và tăng cường sự tham gia của các nhóm thiểu số vào quá trình ra quyết định.

Khẳng định vị thế Uzbekistan
Nghị viện thế giới

Khẳng định vị thế Uzbekistan

Lần đầu tiên trong lịch sử Trung Á, Đại hội đồng Liên minh Nghị viện Thế giới lần thứ 150 (IPU-150) sẽ diễn ra tại Thủ đô Tashkent của Uzbekistan. Việc Uzbekistan đăng cai hội nghị lớn nhất của cơ quan nghị viện thế giới là sự công nhận của cộng đồng quốc tế đối với hiệu quả của các cải cách đang được thúc đẩy ở Uzbekistan cũng như cho thấy ảnh hưởng ngày càng tăng của Uzbekistan trên trường quốc tế.

Từ Paris đến Tashkent: Hành trình bền bỉ vì chủ nghĩa nghị viện
Nghị viện thế giới

Từ Paris đến Tashkent: Hành trình bền bỉ vì chủ nghĩa nghị viện

Ngày 5.4 tới, Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU) sẽ tổ chức lễ kỷ niệm Đại hội đồng lần thứ 150 (IPU-150) tại Thủ đô Tashkent của Uzbekistan. Đây là dịp để nhìn lại hành trình 136 năm qua của IPU, kể từ Đại hội đồng đầu tiên tại Paris năm 1889, nhìn lại những sự kiện tôn vinh tinh thần hợp tác bền bỉ giữa các nghị sĩ trên toàn thế giới cũng như một lần nữa khẳng định vai trò, vị trí và phạm vi hoạt động ngày càng được mở rộng trên toàn cầu của IPU.

Pháp: Cải cách luật thừa kế giúp giải phóng nhiều bất động sản
Thế giới 24h

Pháp: Cải cách luật thừa kế giúp giải phóng nhiều bất động sản

Một thay đổi lớn trong pháp luật thừa kế của Pháp sắp giúp đưa nhiều bất động sản bỏ trống và bị bỏ hoang trở lại thị trường, đặc biệt là ở khu vực nông thôn. Dự luật cải cách này vốn đã được các nghị sĩ Hạ viện thông qua vào ngày 6.3 và đang chờ được Thượng viện bỏ phiếu nhằm giải quyết các tranh chấp kéo dài giữa những người thừa kế, cũng như đơn giản hóa thủ tục thừa kế, vốn thường khiến bất động sản bị bỏ không trong nhiều thập kỷ.

Nguồn: ITN
Quốc tế

Nỗ lực cải cách lĩnh vực tài chính

Chính phủ Anh đang đề xuất các cải cách quy định trong lĩnh vực dịch vụ tài chính như một phần trong chương trình nghị sự nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Trọng tâm chính là khuyến khích đầu tư trong nước từ các quỹ hưu trí và nới lỏng khả năng tiếp cận tín dụng của các hộ gia đình. Tuy nhiên, khả năng thành công của các biện pháp này vẫn còn chưa chắc chắn.

Pakistan và con đường vượt qua khủng hoảng
Quốc tế

Pakistan và con đường vượt qua khủng hoảng

Năm 2024, Pakistan chứng kiến ​bất ổn kinh tế, chính trị, xã hội và sự trở lại của chủ nghĩa khủng bố, đẩy đất nước trước nguy cơ rơi vào khủng hoảng. Để giải quyết những thách thức này, Pakistan cần chuyển đổi toàn diện với những ưu tiên: phục hồi kinh tế, hiện đại hóa kỹ thuật số, cải cách giáo dục, đơn giản hóa quy định, mở rộng cơ sở thuế, đổi mới công nghiệp và ổn định chính trị để bảo đảm tiến bộ bền vững.