Phải hơn hoặc bằng địa điểm cũ
Chợ trung tâm thị trấn Mường Ảng khởi công xây dựng tháng 2.2020, khánh thành đưa vào sử dụng 11.2020 trên diện tích gần 14 nghìn m2. Đến nay, sau 4 năm vận hành, chợ không chỉ là nơi đồng bào Thái, H'Mông, Khơ Mú... giao thương buôn bán thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, mà đã trở thành biểu tượng của nếp sống văn hóa, văn minh mới nơi đồng bào trong huyện.
Trưởng Ban quản lý Chợ Nguyễn Văn Bắc cho biết, chợ họp hàng ngày nên công việc quản lý cũng phải chạy theo để đáp ứng được nhu cầu trên của đồng bào. Sáng sớm, cán bộ hướng dẫn người bán sắp xếp hàng hóa gọn gàng, ngăn nắp, đặc biệt là những quầy hàng được bổ sung hàng mới. Quan trọng nhất là không được bày tràn lan để thuận lợi cho việc đi lại chung của cả người mua lẫn những tiểu thương khác.
Theo quan sát, các phân khu hàng tươi sống, hàng hoa quả, hàng rau đến hàng khô… được quy hoạch rõ nét, có khoảng cách để tránh xung đột giữa các loại mặt hàng. Do đặc thù của đồng bào các dân tộc trên địa bàn huyện, nên mặt hàng khô tương đối phong phú, và bản thân khách vãng lai ngang qua QL279 dừng lại cũng rất nhiều. Ban quản lý chợ đã bỏ trống một số gian hàng tạo lối đi giữa các phân khu, nhờ đó người dân có thể tiếp cận từng gian hàng thuận tiện nhất.
Tiểu thương Trịnh Thị Thơm nhà ở bản Mánh Đanh, xã Ẳng Cang, cách chợ thị trấn Mường Ảng khoảng 7km. Chị chạy chợ đã gần 10 năm nay và là người chứng sự thay đổi trong nếp buôn bán của chợ cóc, chợ tạm địa phương.
“Chợ cũ chật hẹp, nên chúng tôi phải ngồi tràn ra cả QL279 rất nguy hiểm. Ra chợ mới ai cũng thấy khang trang, sạch sẽ, rất quy củ. Bà con tiểu thương yên tâm buôn bán, tuy số người mới tăng nhẹ nhưng so với chợ cũ vẫn đàng hoàng hơn nhiều”, bà Thơm so sánh.
Tiếp nối thành công trên, đầu năm 2024 Mường Ảng quyết định tiếp tục xây dựng chợ trung tâm xã Búng Lao. Đây không chỉ là trung tâm trao đổi mua bán hàng hóa của người dân trong huyện mà còn thu hút người dân các khu vực lân cận, như huyện Điện Biên Đông, Tuần Giáo và xã Mường Bám, huyện Thuận Châu (tỉnh Sơn La).
Chánh văn phòng UBND huyện Mường Ảng Nguyễn Duy Hải nguyên là Bí thư Đảng uỷ xã Búng Lao. Ông Hải cho biết, Búng Lao là đơn vị hành chính nằm ở vị trí cửa ngõ vào huyện, trên đường quốc lộ 279 từ dưới xuôi lên tỉnh lị Điện Biên Phủ. Do vậy, trước khi có chợ, đồng bào phải ngồi tràn cả ra mặt đường, luôn tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn về giao thông.
“Trước đây, khi chợ chưa được xây, việc buôn bán ven đường tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn. Nhiều vụ việc không may đã xảy ra, nhưng vì mưu sinh mà bà con vẫn phải bám trụ. Từ khi có chợ mới, chính quyền hoàn toàn yên tâm về công tác an toàn, an ninh, đảm bảo trật tự giao thông. Bà con buôn bán cũng không lo nắng mưa, khói bụi, chợ mới cũng giúp tiếp cận được nhiều khách hàng hơn…,” ông Hải phân tích.
Vì những lợi ích sát sườn như vậy, nên sau khi có dự án xây dựng chợ trung tâm xã Búng Lao, hầu hết tiểu thương là đồng bào các dân tộc trong và ngoài xã đã đăng ký ngay gian hàng.
Cũng giống chợ trung tâm thị trấn, chợ Búng Lao có giá trị xây lắp giai đoạn 1 là trên 8 tỷ đồng, gồm 2 khu bán hàng tươi sống và khu đình chợ. Chợ có đầy đủ hạng mục phụ trợ như rãnh thoát nước, rãnh chịu lực, khu vệ sinh, hàng rào tiếp giáp với khu dân cư, hệ thống điện chiếu sáng, phòng cháy chữa cháy, cấp thoát nước, cây xanh, bãi gửi xe... Tất cả được đầu tư đồng bộ, hợp lý, đáp ứng nhu cầu kinh doanh của hàng trăm hộ tiểu thương.
Điểm hẹn của người dân
Theo phân tích của Chủ tịch UBND huyện Tô Trọng Thiện, với truyền thống của người dân Việt Nam, chợ không chỉ là nơi buôn bán, trao đổi hàng hóa mà còn là nơi sinh hoạt văn hóa, gặp gỡ giao lưu tình làng nghĩa xóm. Bên cạnh đó, yếu tố quan trọng nhất là địa điểm đặt chợ phải là nơi thực sự thuận tiện về mặt đi lại cho tất cả người dân.
Sau hàng chục buổi đối thoại, gặp gỡ, nắm bắt tâm tư nguyện vọng của đồng bào không chỉ trên địa bàn có chợ mà cả những xã lân cận, huyện quyết định khởi động những dự án chợ trung tâm trên.
“Xây chợ luôn là vấn đề lớn và rất khó với các địa phương. Do vậy, ngay từ khâu quy hoạch đến tổ chức thực hiện chúng tôi phải đặt lợi ích của nhân dân lên trên hết, trước hết. Chúng tôi lấy ý kiến nhân dân từ phương án quy hoạch, phương án thiết kế và trong quá trình đầu tư xây dựng phải đặt lợi ích của nhân dân lên trên hết. Và tạo điều kiện tốt nhất cho nhân dân để nhân dân có điều kiện kinh doanh buôn bán hiệu quả,” ông Thiện cho biết.
Từ thực tiễn cho thấy, nguyên nhân chính vướng mắc trong việc triển khai các dự án hạ tầng đều bởi chính quyền không cho người dân chưa thấy được lợi ích cho chính họ và lợi ích cho cộng đồng mà công trình đó đem lại.
Mặt khác, trong quá trình triển khai chính sách đền bù giải phóng mặt bằng còn thiếu chặt chẽ, chưa đủ sức thuyết phục nhân dân. Vì vậy, Mường Ảng luôn tìm cách tháo gỡ những vướng mắc cơ bản đó trong giải phóng mặt bằng cho các công trình, trong đó coi trọng công tác dân vận.
Sau khi nắm được những nhu cầu cơ bản và tâm lý của số đông, huyện Mường Ảng đã quy hoạch chợ trung tâm huyện trên 1 khu đất rộng, người dân có thể vào chợ từ 4 phía, bên trong được thiết kế thông thoáng, lối đi lại rộng rãi. Đặc biệt tại đây, người dân cũng có thể đi cả xe máy vào trong chợ mua hàng mà không cần phải gửi xe.
Chủ tịch Tô Trọng Thiện chia sẻ, để thành công trong việc xây dựng chợ thì bài học mà hệ thống chính trị huyện Mường Ảng rút ra, là tất cả, từ huyện đến cơ sở đều phải nhập cuộc với quyết tâm cao nhất, với trọng tâm là sự ủng hộ, đồng thuận của nhân dân.
Để chợ đi vào hoạt động có hiệu quả, huyện Mường Ảng đã hỗ trợ toàn bộ tiền phí vệ sinh môi trường cho các tiểu thương trong 6 tháng đầu tiên, đồng thời lấy chợ làm địa điểm tổ chức nhiều sự kiện văn hóa, thể thao để thu hút đông đảo người dân qua lại...
Và trên thực tế, hiện tại cả chợ trung tâm thị trấn lẫn chợ Búng Lao hiện nay đều là điểm đến ăn sáng, cà phê của người dân địa phương và du khách. Mường Ảng là vựa cà phê arabia của Tây Bắc nói chung và tỉnh Điện Biên nói riêng, nên các xã, thị trấn dọc quốc lộ 279 thu hút nhiều du khách dừng chân và thưởng thức đồ uống quyến rũ này.
