Vẽ để... thiền!

Tháng 7.2013 tại Hà Nội, lần đầu tiên một workshop có tên Zentangle (Thôi miên) được eNAME Art Center tổ chức, khiến nhiều người ngạc nhiên. Không ai nghĩ rằng, những bức tranh với họa tiết sinh động và có vẻ cầu kỳ này lại được tạo ra bởi những người không chút dính dáng gì tới hội họa. Nhìn có vẻ phức tạp, nhưng Zentangle thực ra là sự lặp đi lặp lại của các họa tiết do người vẽ sáng tạo ra, không tuân theo bất cứ quy tắc nào, cũng không quan tâm tới bố cục, trật tự, hay thông điệp, ý nghĩa. Ở đây, người vẽ chỉ cần để bút đi bất cứ đâu, giống như một trạng thái thiền định. Sự tự do không có phán xét nghệ thuật hay không nghệ thuật, đẹp hay xấu, khiến người vẽ không bị cản trở bởi áp lực nào.

Việc đưa mắt theo những nét bút không định trước luôn khiến người vẽ có cảm giác thích thú vì được đổi mới liên tục giống như một cuộc phiêu lưu mà tác giả được dẫn dắt bởi chính cảm xúc của mình. Mỗi bức tranh sau khi hoàn thiện thể hiện một phần tâm trạng, cảm xúc, hay tính cách của người làm ra nó. Người ta có thể vẽ Zen một mình hoặc vẽ nhóm. Sự hòa hợp hay không hòa hợp giữa các cá nhân cũng thể hiện trong mỗi bức tranh.

Lớp học Zentangle

Người đầu tiên giới thiệu phong cách vẽ Zen tại Hà Nội là Vũ Thị Thu Phương, làm trợ lý cho các lớp học tại Life Art. Phương cho biết, ban đầu cô thường vẽ nguệch ngoạc một cách vô thức ở bất cứ đâu. Mỗi khi vẽ như vậy, Phương cảm thấy rất dễ chịu giống như được giải tỏa năng lượng. Và một điều thú vị là sau đó, bản thân cô cũng rất bất ngờ trước mỗi tác phẩm của mình. Phương chia sẻ một số bản vẽ của mình trên mạng và được một thành viên trong diễn đàn tặng cho từ Zentangle. Phương lên internet tìm hiểu thì được biết, thuật ngữ này do Maria Thomas và Rick Roberts tạo ra, có hẳn trang web www.zentangle.com. Trong một lần Maria mô tả việc vẽ các bản thảo trong một trạng thái tự do và hạnh phúc giống như mọi thứ xung quanh biến mất, Rick Roberts nói rằng cô vừa trải qua cảm giác thiền. Họ quan niệm, cuộc sống của con người là một hình thức nghệ thuật và mỗi người trong chúng ta đều là nghệ sĩ.

Cùng với eNAME Art Center, Vũ Thị Thu Phương đã tổ chức cuộc trình diễn vẽ Zen lần đầu tiên tại Hà Nội, được đông đảo khán giả đón nhận với sự thích thú và ủng hộ. Điều thú vị của vẽ Zentangle là mỗi một cá nhân, dù ở lứa tuổi nào, công tác trong lĩnh vực nào, thuộc giới tính nào, có năng khiếu hay không có năng khiếu, đều có thể vẽ. Họ có thể vẽ ở bất cứ đâu: trong phòng họp, khi ngồi trên tàu xe, trong lúc chờ đợi ai đó... chỉ cần có bút, giấy hoặc Ipad, smartphone.

Vẽ Zentangle thực chất không phải là lao động nghệ thuật mà là nghệ thuật giải phóng đầu óc, giải phóng cơ thể. Người chơi tìm thấy cảm giác hạnh phúc, thư thái trong khi vẽ. Trong quá trình lặp đi lặp lại cùng một họa tiết làm cho người vẽ cảm thấy giảm căng thẳng, chế ngự được sự nóng giận và học cách điều tiết cảm xúc. Nói nôm na, Zentangle giúp cân bằng cơ thể như khi tập thể dục, bơi hoặc khiêu vũ. Và bởi vì không chịu áp lực về kết quả nên sự sáng tạo của con người được giải phóng. Đôi khi, tác phẩm vượt qua những gì họ tưởng tượng.