Ngắm Xuân Hà Nội trong tranh

Họa sĩ Nguyệt Nga xúc động gặp lại bức tranh được vẽ cách đây gần 50 năm tại triển lãm Xuân Hà Nội ở Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam (26.1 - 25.2). Bà làm tranh đồ họa đã nửa thế kỷ, bức tranh Ngày Tết nguyên đán được vẽ năm 1940, lúc họa sĩ mới bước chân vào nghề.

Ngày ấy, cậu con trai gần 4 tuổi, được mẹ diện cho quần áo mới, đi giày đỏ, mặc áo khoác đỏ, đội chiếc mũ len màu đỏ, nhí nhảnh, vui tươi đứng bên cành đào khoe sắc thắm. Ngắm lại bức tranh, bà nhớ về một thời kỳ Hà Nội đầy khó khăn nhưng ấm áp bên người thân, bên gia đình.

“Bức tranh khắc gỗ được hoàn thành đúng dịp Tết, tôi ký tên bằng hình ảnh tràng pháo đỏ mang đầy không khí mùa xuân. Những năm ấy, Hà Nội thiếu thốn đủ bề nhưng nhà nào cũng không để thiếu cành đào, mâm ngũ quả, trẻ em được sắm bộ quần áo mới... Ai ai cũng phấn khởi, vui tươi, đầy hy vọng vào năm mới”, họa sĩ Nguyệt Nga chia sẻ.

Không khí rộn ràng của mùa xuân được họa sĩ Trần Nguyên Đán gói trong bức tranh bột màu Thăng Long - Đông Đô. Ông chia sẻ, tác phẩm được vẽ vào ngày mùng 5 Tết năm 1984. Đấy là ngày khai hội Gò Đống Đa, tưởng nhớ, tri ân công ơn của vua Quang Trung - Nguyễn Huệ.

Đối với họa sĩ Trần Nguyên Đán, Tết Hà Nội luôn mang lại tâm trạng đặc biệt. Có lẽ vì đây là những khoảnh khắc đầu tiên của một năm, cỏ cây đâm chồi nảy lộc, vạn vật sinh sôi, rực rỡ sắc màu… Cũng vì thế, Hà Nội ngày xuân là chủ đề được nhiều họa sĩ lựa chọn và thể hiện đầy cảm xúc.

Nhà văn, họa sĩ Nguyễn Văn Thọ nhớ lại Tết xưa qua tác phẩm của cha mình - cố họa sĩ Nguyễn Văn Thiệu. Tranh sơn khắc Xuân Hồ Gươm được hoàn thiện năm 1960, đúng vào năm nông nghiệp Việt Nam bội thu. Mùa xuân Hà Nội năm ấy vì vậy như thêm phần rực rỡ, bầu không khí xuân phơi phới, người người nô nức, phấn khởi…

Nhà văn Nguyễn Văn Thọ cho rằng dường như các tác phẩm đã thể hiện chân thực bối cảnh thời đại, rằng đất nước lúc bấy giờ còn khó khăn, nhưng xuân Hà Nội vẫn mang hương vị đặc trưng, rất Hà thành.

“Chúng ta thấy ở đấy chất riêng của các họa sĩ một thời, thấm đẫm tính dân tộc nhưng cũng rất hiện đại. Xem tranh, chúng ta thấy ngay đây là những tác phẩm của họa sĩ Việt, nhận ra ngay chất xuân Hà Nội khó lẫn”, nhà văn Nguyễn Văn Thọ nói.

Chất xuân đó còn được phản ánh qua hình ảnh đi chợ hoa, đi chợ Tết, bày mâm ngũ quả… dưới ngòi bút của các danh họa Nguyễn Tiến Chung, Phạm Văn Đôn, Trần Lưu Hậu. Thời khắc giao thừa thiêng liêng qua tác phẩm của Lê Quốc Lộc, Nguyễn Tư Nghiêm, Phạm Việt Hải. Ngày xuân - du xuân, vãn cảnh, lễ chùa… qua tranh Bùi Xuân Phái, Nguyễn Nghĩa Duyện, Nguyễn Trọng Kiệm…

Theo Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, TS. Nguyễn Anh Minh: “Xuân Hà Nội là đặc trưng riêng có và là nguồn cảm hứng của các nghệ sĩ từng sống, gắn bó với Hà Nội hay dù chỉ một lần đặt chân lên mảnh đất lắng hồn núi sông ngàn năm này. Rất nhiều tác phẩm văn học nghệ thuật về mùa xuân đã được các văn nghệ sĩ sáng tác, đi vào tâm thức của mỗi người, nhưng riêng với nghệ thuật tạo hình, không khí, cảnh sắc giao hòa của mùa xuân Hà Nội khi trở thành nguồn cảm hứng hội họa sẽ đem đến xúc cảm thị giác đặc biệt, mang đến nhiều hứng khởi, hân hoan chào đón xuân mới”.

Cùng ngắm "Xuân Hà Nội" qua một số tác phẩm hội họa: