Bảo vật quốc gia 500 năm tuổi
Tại Bảo tàng Tổng hợp Quảng Bình đang bảo quản và thực hiện trưng bày Bảo vật Quốc gia Ấn Tuần phủ Đô tướng quân vào những lễ kỷ niệm đặc biệt. Ấn được công nhận là Bảo vật Quốc gia theo Quyết định số 1821/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ký ngày 24.12.2018.
Theo Bảo tàng tỉnh Quảng Bình, Ấn "Tuần phủ Đô tướng quân" là hiện vật gốc, độc bản và quý hiếm trong số các ấn (triện) được kiểm kê, đăng ký và bảo quản tại Bảo tàng Tổng hợp Quảng Bình cũng như tại các bảo tàng Trung ương và địa phương. Đây cũng là chiếc ấn duy nhất được tìm thấy của quan “Tuần phủ Đô tướng quân” dưới thời Lê sơ trên cả nước.
Trước đó, chiếc ấn được gia đình ông Võ Phi Tần, trú ở xã An Ninh, huyện Quảng Ninh (Quảng Bình) tìm thấy trong một lần đi thăm ruộng cách đây gần 40 năm. Sau đó, ông đã lưu giữ cổ vật tại nhà riêng, được nhiều người dân xung quanh đến chiêm ngưỡng, có người còn ngỏ ý mua lại nhưng gia đình ông không bán. Được cơ quan chức năng vận động và hiểu về giá trị của cổ vật đối với lịch sử và xã hội, gia đình ông đã giao lại chiếc ấn cho Bảo tàng tổng hợp tỉnh Quảng Bình để bảo quản và phát huy giá trị.
Ấn cổ được đúc vào ngày 16 tháng 11 năm Hồng Thuận thứ 6 (năm 1515) đời vua Lê Tương Dực, làm bằng chất liệu đồng, nặng 3,6kg, đế ấn dày 2,5cm và được đúc theo hình vuông, kích thước 11x11cm, viền ngoài đến ấn có khoảng cách 1cm.
Bên trong ấn là 8 chữ triện “Phụng mệnh Tuần phủ Đô tướng quân ấn”, xếp theo 3 hàng dọc, sử dụng khi các vị quan tướng khâm sai, khâm phái được phong hàm giữ chức “Tuần phủ Đô tướng quân” đến những nơi xung yếu để tuần tra, vỗ về dân chúng các địa phương.
Đặc biệt, điểm nhấn của Ấn là hình khắc núm cầm tái hiện con nghê quỳ, thân nghê cao 6,5cm, dài 9,5cm, là biểu tượng chính trên chiếc ấn đồng cổ, tạo hình thái uy nghiêm cho bảo vật quốc gia.
Bảo quản nghiêm ngặt Ấn cổ
Từ sự quý hiếm và độc bản của Ấn Tuần phủ Đô tướng quân, bảo vật hiện đang được bảo quản nghiêm ngặt tại Bảo tàng tỉnh Quảng Bình và chỉ được trưng bày trong những dịp đặc biệt tại địa phương.
Theo đó, đại diện Bảo tàng Tổng hợp tỉnh cho biết, Ấn được sắp xếp kho bảo quản riêng với hệ thống camera an ninh giám sát 24/24 và thường xuyên được kiểm tra định kỳ.
Các phương án phòng chống cháy nổ, trộm cắp,… cũng được lên xây dựng để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho bảo vật Quốc gia.
Trong dịp Kỷ niệm 420 năm hình thành tỉnh Quảng Bình, Ấn tuần phủ Đô tướng quân đã lần đầu tiên được trưng bày đến với công chúng, trong điều kiện bảo quản đặc biệt với đội ngũ an túc trực.
Theo Giám đốc Bảo tàng tổng hợp tỉnh Quảng Bình Lê Thị Hoài Hương, trong thời gian tới, đơn vị đang nghiên cứu phương án thực hiện tiêu bản của Ấn, từ đó có điều kiện trưng bày và giới thiệu về Bảo vật Quốc gia đến với người dân địa phương cũng như du khách.
“Việc trưng bày Bảo vật cần đến nhiều yêu cầu phức tạp về cả điều kiện bảo quản, bảo vệ lẫn an ninh. Do vậy, Bảo tàng đang nghiên cứu để thực hiện phương án tạo tiêu bản của Ấn Tuần phủ Đô tướng quân, từ đó có thể đưa bảo vật đến với công chúng, cũng là thêm một hiện vật giá trị vào diễn trình lịch sử đang được trưng bày tại Bảo tàng”, Giám đốc Bảo tàng tổng hợp tỉnh cho biết.
Bảo tàng tỉnh Quảng Bình hiện đang trưng bày 28.000 tư liệu, hiện vật, hình ảnh, bao quát lịch sử từ khi hình thành của tỉnh Quảng Bình cho đến nay cũng như các đặc điểm về tự nhiên, địa chất,… Riêng trong năm 2023, không gian lịch sử, văn hóa nơi đây đã đón hơn 45.000 lượt khách, là người dân địa phương, trong đó có học sinh, sinh viên cũng như đông đảo khách du lịch đến tìm hiểu về mảnh đất này.
