Tận tâm, dấn thân, tác phẩm sẽ được ghi nhận

Những tác phẩm để lại dấu ấn

Sáng 19.5, Lễ trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật năm 2022 được tổ chức tại Nhà hát Lớn Hà Nội, tôn vinh những tác phẩm đặc biệt xuất sắc, có giá trị cao về văn học, nghệ thuật và nội dung tư tưởng.

“Trong cuộc đời sáng tác múa, tôi đã cho ra đời nhiều tác phẩm, trong đó Những bông đỏ của rừng và Những cô gái Phiêng Hào là những tiết mục để lại dấu ấn. Hai tác phẩm lấy cảm hứng từ đời sống sinh hoạt của người dân tộc thiểu số, khắc họa được một phần tính cách, đời sống của đồng bào” - NSND Lê Văn Khình (Lê Khình) chia sẻ về hai tác phẩm (đồng tác giả) vinh dự được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt này.

Đây là 2 tác phẩm đậm chất dân gian vùng núi, đạt đến sự tinh xảo của nghệ thuật với vũ điệu đặc biệt điêu luyện nhưng rất bình dị, gần gũi với đời sống của đồng bào các dân tộc thiểu số. Trong đó, Những bông đỏ của rừng miêu tả nét đẹp của người dân tộc Pà Thẻn ở Hà Giang. Qua nghiên cứu, nhận thấy nghề dệt và trang phục dân tộc Pà Thẻn rất rực rỡ, đặc biệt ấn tượng trong những đêm nhảy lửa, lễ cưới, lễ hội mùa xuân… NSND Lê Văn Khình đã đưa những đặc trưng của nghề dệt, trang phục và văn hóa người Pà Thẻn lên sân khấu qua ngôn ngữ múa. Trong khi đó, tác phẩm Những cô gái Phiêng Hào thể hiện vẻ đẹp duyên dáng, trang phục màu đen, hoa văn trắng của những cô gái dân tộc Lự ở bản Phiêng Hào (Lai Châu).

Gần 70 năm làm nghề, NSND Lê Văn Khình đã trăn trở, yêu mến, phục dựng, sáng tạo ra những tác phẩm thấm đẫm chất liệu dân gian của các dân tộc, mang đậm văn hóa, con người vùng Việt Bắc, góp phần đem lại hơi thở mới cho nghệ thuật múa Việt Nam. Ông cho rằng, người làm nghề cần phải tìm hiểu sâu, nắm được tinh thần, đặc trưng văn hóa của các dân tộc để sáng tạo những tác phẩm múa dân gian hay và đẹp, giúp khán giả trong và ngoài nước hiểu về Việt Nam - đất nước có nền văn hóa đa sắc màu.

Được trao tặng Giải thưởng Nhà nước với cuốn sách ảnh Họ đã sống như thế, nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Á cho biết: “Đây là cuốn sách ảnh đầu tiên của tôi, ra mắt cách đây hơn 10 năm, tập hợp hình ảnh về 100 nhân vật khuyết tật trên khắp mọi miền Tổ quốc. Tôi đã dành 2 năm thực hiện cuốn sách, đi tìm 100 câu chuyện về những con người kiên cường vượt lên số phận. Sau khi sách ra mắt, nhiều trường học đã mời tôi và các nhân vật trong sách tới trò chuyện để truyền cảm hứng về nghị lực vươn lên trong cuộc sống cho học sinh. Các nhà tài trợ cũng đã hỗ trợ nhà ở cho các nhân vật có hoàn cảnh khó khăn”.

Nguyễn Á luôn tìm cách đi riêng cho tác phẩm của mình, mang đậm hơi thở cuộc sống, như tôn vinh di sản văn hóa Việt Nam, kể chuyện về những người có tầm ảnh hưởng... Mới đây, anh cho ra mắt 2 cuốn sách ảnh về cuộc chiến chống đại dịch Covid-19 và lực lượng gìn giữ hòa bình ở Nam Sudan... “Dù làm các công trình sách ảnh đòi hỏi phải kiên nhẫn, đối phó với nhiều tình huống, dấn thân, nhưng từ những cuốn sách như vậy, đi đâu tôi cũng được mọi người tin tưởng và giúp đỡ. Tôi nghĩ rằng, cứ tận tâm, âm thầm làm, âm thầm cống hiến thì đến một lúc nào đó công sức của mình sẽ được ghi nhận, đền đáp” - nghệ sĩ Nguyễn Á bày tỏ.

Vinh dự đi cùng trách nhiệm

Ba bộ phim Đất lạnh, Cỏ xanh im lặng và Không chỉ là thương hiệu đã mang lại cho NSND Nguyễn Thước Giải thưởng Nhà nước, mốc son đánh dấu và tổng kết toàn bộ quá trình, cuộc đời làm phim tài liệu của ông. “Giải thưởng Nhà nước là giải thưởng cao quý với người làm văn học nghệ thuật nói chung, người làm điện ảnh nói riêng và cụ thể hơn là điện ảnh tài liệu. Đó là vinh dự, sự ghi nhận cả một đời làm nghề với các tác phẩm được đánh giá cao. Điều đó có ý nghĩa rất lớn đối với chúng tôi”.

Nhà văn Nguyễn Bắc Sơn thì cho rằng, Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật là vinh dự, nhưng cao hơn là trách nhiệm, động lực thôi thúc mỗi nhà văn, nghệ sĩ tiếp tục đóng góp vào sự nghiệp xây dựng nền văn học nghệ thuật xứng đáng với tầm vóc của dân tộc, thời đại.

Được trao Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật 2022 với tiểu thuyết Lửa đắng, nhà văn Nguyễn Bắc Sơn kể, bởi chạm đến những vấn đề gai góc nhất, tác phẩm từng bị 8 nhà xuất bản từ chối. Tác phẩm được ông hoàn thành trong một năm nhưng phải mất gần 2 năm mới được NXB Lao Động đồng ý xuất bản.

“Sở dĩ, tôi dám đưa những vấn đề tưởng chừng như nhạy cảm nhất vào tác phẩm của mình vì tôi quan niệm viết văn là phải dám dấn thân vào những đề tài gai góc nhất, ít ai dám chạm tới. Có dám nhìn thẳng, nhìn thật, chúng ta mới có được những tác phẩm mang đậm chất đời, đóng góp vào sự phát triển của văn học nghệ thuật nước nhà và góp phần xây dựng chủ nghĩa xã hội, bảo vệ Tổ quốc…” - nhà văn Nguyễn Bắc Sơn thẳng thắn. Ông cũng cho rằng, một nhà văn muốn thành công trên văn đàn thì phải luôn trăn trở, đau đáu về vận mệnh dân tộc; phải dốc vốn liếng về vốn sống tích lũy được vào từng câu chữ. Chỉ khi tích lũy được vốn sống, ngòi bút của nhà văn mới mang đậm hơi thở cuộc sống, đóng góp những tác phẩm giá trị cho nền văn học nghệ thuật và dân tộc.