Uống rượu ở tuổi già nguy hiểm hơn bạn nghĩ

Rượu từ lâu được xem là một phần trong đời sống xã hội của nhiều người. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy rằng rượu – dù uống ít – vẫn có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, đặc biệt là ở người cao tuổi.

Khi cơ thể già đi, khả năng xử lý rượu giảm sút, đồng nghĩa với việc những ly rượu từng “vô hại” ở tuổi trẻ nay có thể trở thành mối nguy tiềm tàng cho sức khỏe thể chất và tinh thần.

Những thay đổi sinh lý khiến rượu nguy hiểm hơn

Theo Tiến sĩ Sara Jo Nixon, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Giáo dục về Nghiện tại Đại học Florida (Mỹ), rượu tác động đến hầu hết các hệ cơ quan trong cơ thể – từ hệ cơ xương, tuần hoàn, tiêu hóa đến thần kinh. Những cơ quan này vốn đã suy giảm chức năng theo thời gian, khiến người cao tuổi dễ bị tổn thương hơn trước tác động của rượu.

Người lớn tuổi cũng thường có ít khối lượng cơ và lượng nước trong cơ thể thấp hơn người trẻ. Theo ông Aaron White, cố vấn cấp cao tại Viện Quốc gia về Lạm dụng rượu và Nghiện rượu Mỹ, điều này khiến nồng độ cồn trong máu của người lớn tuổi cao hơn sau cùng một lượng rượu – dẫn đến tình trạng say nhanh hơn, mất thăng bằng và tăng nguy cơ té ngã gây chấn thương nghiêm trọng.

Một nghiên cứu do Tiến sĩ Nixon thực hiện còn chỉ ra rằng người lớn tuổi có thể bị suy giảm trí nhớ ngắn hạn ở nồng độ cồn thấp hơn nhiều so với người trẻ. Trong một mô phỏng lái xe, chỉ sau chưa đầy một ly rượu, một số người già đã có dấu hiệu mất kiểm soát.

Rượu và các bệnh lý mãn tính

Ngoài tác động trực tiếp, rượu còn là yếu tố nguy cơ hoặc làm trầm trọng thêm nhiều bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi như sa sút trí tuệ, tiểu đường, cao huyết áp, tim mạch và ung thư.

Theo Tiến sĩ Aryn Phillips, chuyên gia về chính sách y tế tại Đại học Illinois Chicago, phần lớn người cao tuổi sống chung với ít nhất một bệnh mãn tính, và việc tiêu thụ rượu càng khiến việc kiểm soát bệnh thêm phức tạp.

Đáng lưu ý, rượu cũng có thể tương tác tiêu cực với nhiều loại thuốc điều trị phổ biến. Các thuốc trị tiểu đường, huyết áp cao, an thần nhóm benzodiazepine, thậm chí cả aspirin – đều có thể gây phản ứng bất lợi khi kết hợp với rượu. Một số tác dụng phụ nghiêm trọng có thể kể đến là rối loạn nhịp tim, xuất huyết tiêu hóa hoặc ức chế hô hấp.

Tiến sĩ Michael Wheeler, chuyên gia dinh dưỡng tại Đại học East Carolina, cảnh báo rằng nhiều người cao tuổi sử dụng aspirin để phòng ngừa bệnh tim có thể đối mặt với nguy cơ xuất huyết đường tiêu hóa nghiêm trọng nếu đồng thời uống rượu – dù chỉ với liều lượng nhỏ.

Khi tửu lượng không còn như trước

Không ít người cao tuổi cho rằng tửu lượng của mình vẫn ổn định như thuở trung niên. Tuy nhiên, điều này có thể là ảo tưởng nguy hiểm. Theo các chuyên gia, nhiều người không nhận ra cơ thể họ đang phản ứng với rượu khác trước – từ mất ngủ, chóng mặt đến ảnh hưởng trí nhớ và tâm trạng.

“Ngay cả cảm giác mệt mỏi, nhức đầu sau khi uống cũng có xu hướng nặng nề hơn theo tuổi tác”, ông White chia sẻ. “Đó là vì cơ thể lão hóa vốn đã gặp khó khăn trong giấc ngủ, tiêu hóa và hồi phục”.

Có nên dừng uống hoàn toàn?

Dù những bằng chứng khoa học ngày càng nghiêng về kết luận “không có mức uống rượu nào là an toàn tuyệt đối”, việc lựa chọn dừng uống hay chỉ giảm thiểu vẫn phụ thuộc vào hoàn cảnh và lựa chọn cá nhân.

Các hướng dẫn hiện nay chưa thống nhất về mức uống an toàn cho người già. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) khuyến nghị: nam giới không uống quá hai ly mỗi ngày, nữ giới không quá một ly. Riêng với người từ 65 tuổi trở lên, Tiến sĩ Nixon đề xuất mức tối đa là một ly mỗi ngày và không quá bảy ly mỗi tuần.

Lời khuyên của chuyên gia

Dưới đây là một số gợi ý giúp người cao tuổi sử dụng rượu một cách an toàn hơn – hoặc cân nhắc việc loại bỏ rượu khỏi thói quen sinh hoạt:

Lắng nghe cơ thể: Nếu cảm thấy dễ say hơn, hay quên, ngủ kém hoặc mệt mỏi sau khi uống – hãy cân nhắc giảm hoặc dừng lại.

Tránh uống khi đang dùng thuốc: Đặc biệt là thuốc huyết áp, tiểu đường, thuốc an thần hoặc aspirin.

Uống trong môi trường an toàn: Tránh lái xe, leo cầu thang hoặc ở một mình khi đã uống rượu.

Thành thật với bác sĩ: Nhiều người cao tuổi ngần ngại chia sẻ thói quen uống rượu, nhưng đây là thông tin quan trọng giúp bác sĩ đưa ra quyết định điều trị chính xác hơn.

Đừng bắt đầu nếu chưa có thói quen uống: Theo Tiến sĩ Phillips, người không có thói quen uống rượu không nên thử hoặc bắt đầu ở tuổi già.

Uống rượu – dù với lượng nhỏ – cũng không còn là hành động “vô hại” khi tuổi tác đã cao. Việc nhận diện đúng những rủi ro, thay đổi thói quen kịp thời và tham khảo ý kiến bác sĩ là cách để bảo vệ sức khỏe và duy trì chất lượng cuộc sống khi về già. Như Tiến sĩ Nixon nói: “Lão hóa lành mạnh có lẽ không bao gồm việc uống nhiều rượu mỗi ngày”.