“Tự soi để sửa mình” - tư tưởng lớn về chỉnh đốn Đảng

Kiên quyết và kiên trì

- Hội nghị Trung ương 4, Khóa XII, đã ban hành một số nghị quyết, trong đó có Nghị quyết về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Ý kiến của ông về nội dung này như thế nào? 

- Đại hội XII đã đưa ra đánh giá khách quan về những việc đã làm được trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, Khóa XI, về xây dựng Đảng, đồng thời chỉ rõ, tình hình suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi, có mặt, có bộ phận còn diễn biến phức tạp hơn. Những hạn chế, khuyết điểm này của công tác xây dựng Đảng, cộng với tình hình kinh tế còn khó khăn đã làm giảm lòng tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ.

Sau Đại hội XII, tại Hội nghị Trung ương 4 (tháng 10.2016), Đảng ta đã xem xét, ban hành một loạt nghị quyết, trong đó có Nghị quyết về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và được ví như Nghị quyết Trung ương 4 “lần hai” về công tác then chốt này. Trong Nghị quyết Trung ương 4, Khóa XII, về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, Đảng đã khẳng định quan điểm: “Kiên quyết, kiên trì thực hiện với quyết tâm chính trị cao, nỗ lực lớn...”. Ngay cách sử dụng từ ngữ trong Nghị quyết có thể thấy ngay Đảng ta cũng xác định rõ những khó khăn trong triển khai thực hiện tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đây là công việc không phải ngay tức khắc làm được, mà phải có sự kiên trì, làm lâu dài, bền bỉ.

Nhà báo lão thành Hà Đăng tại một hội thảo khoa học

- “Kiên trì” ở đây chắc không phải có hàm ý để kéo dài, thưa ông, vì ngăn chặn sự suy thoái, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là nhiệm vụ cơ bản, chiến lược, lâu dài, đồng thời cũng là việc quan trọng, cấp bách?

- “Kiên trì” ở đây đi kèm với “kiên quyết”, trong đó “kiên quyết” là tư tưởng chiến lược. Theo tôi, kiên trì ở đây có nghĩa chúng ta phải nhìn vào thực tế, không thể nói tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng là sẽ phải làm được ngay tức khắc theo kiểu một lần rồi thôi. Nhưng tinh thần chính vẫn là quyết liệt thực hiện.

Nghị quyết Trung ương 4, Khóa XII, về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đưa ra 3 nhận thức sâu sắc về những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; mỗi nhóm có 9 biểu hiện để nhận diện. Nếu phân tích ra thì tất cả 27 biểu hiện này đều là biểu hiện của sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Riêng “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là sự biến chất của suy thoái. Đó là tình trạng, một số đảng viên, từ chỗ thề tuyệt đối trung thành với lý tưởng của Đảng, mục tiêu độc lập dân tộc và chế độ XHCN…, thì nay thay đổi nói rằng, Đảng phải thay đổi Cương lĩnh, hoặc đòi xóa bỏ Điều 4 của Hiến pháp, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội, hay đề nghị “phi chính trị hóa” quân đội...

Như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nói tại Hội nghị Trung ương 4, Khóa XII: “Từ suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống dẫn tới “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” chỉ là một bước ngắn, thậm chí rất ngắn, nguy hiểm khôn lường, có thể dẫn tới tiếp tay hoặc cấu kết với các thế lực xấu, thù địch, phản bội lại lý tưởng và sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc”.

Thực tế cho thấy, từ chỗ suy thoái nghiêm trọng về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, sẽ dễ dẫn tới chỗ sa vào tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm, bè phái, cục bộ…, khi ấy chính là anh đã “tự diễn biến”, không còn tin vào chế độ, vào Đảng. Cho nên, tư tưởng mà Tổng Bí thư nêu ra rất đúng và “trúng”.

- Với việc nhận diện rõ sự suy thoái, tự diễn biến, tự chuyển hóa thông qua việc chỉ ra 27 biểu hiện, dư luận xã hội và nhân dân nói rằng, đây là sự quyết liệt của Đảng, nhưng điều mà họ mong đợi hơn cả là khâu triển khai thực hiện. Theo ông, “kiên quyết” trong quá trình thực hiện nên nhận thức như thế nào cho chính xác?  

- Trước hết, việc Nghị quyết Trung ương 4, Khóa XII, chỉ ra được 27 biểu hiện suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” đã thể hiện rõ quan điểm quyết liệt trong đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi có hiệu quả tình trạng này. Nghị quyết không “vạch mặt, chỉ trán” một cá nhân nào, nhưng mỗi cán bộ, đảng viên phải tự soi vào. Đây mới là tư tưởng lớn. Và việc “tự soi mình” này cũng không phải chỉ thực hiện ở cấp dưới, mà phải là nghiêm túc từ cấp trên. Theo đó, từng Ủy viên Trung ương, Ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư, từng người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp phải tự giác, gương mẫu thực hiện nghị quyết, nói đi đôi với làm, chỉ đạo quyết liệt với quyết tâm rất cao, sự nỗ lực rất lớn.

Chờ những hành động mạnh mẽ hơn nữa

- Chúng ta đã qua hơn 1 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng và Nghị quyết Trung ương 4, Khóa XII, về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng đã, đang được quán triệt, triển khai mạnh mẽ. Qua theo dõi, ông nhìn nhận như thế nào về kết quả thực hiện những công việc quan trọng này?

- Sau Đại hội XII của Đảng đến nay, có thể thấy rõ, cả hệ thống chính trị, bộ máy Nhà nước đã có nhiều chuyển động tích cực, mạnh dạn hơn, đi vào thực tế hơn. Ví dụ, Chính phủ đưa ra thông điệp xây dựng một Chính phủ kiến tạo, liêm chính, hành động và phục vụ người dân, doanh nghiệp. Vấn đề bây giờ là Chính phủ phải quyết liệt thực hiện thông điệp này. Nếu “hô” rồi mà để đấy sẽ chẳng khác nào “nói không đi đôi với làm”, hay “nói nhiều làm ít” mà Tổng Bí thư đã nhiều lần chỉ ra. Như vậy sẽ rất dở. Cho nên, dứt khoát “nói phải đi đôi với làm”.

Còn trong Đảng cũng như dư luận cán bộ, đảng viên và nhân dân thì đang mong chờ Trung ương làm như thế nào? Thực tế vừa qua cho thấy, Trung ương đang rất quyết liệt trong việc hiện thực hóa “nói đi đôi với làm”. Điều này thể hiện rõ trong quan điểm, cách thức xử lý, từ vụ việc của Trịnh Xuân Thanh đến việc QH (lần đầu tiên) nghiêm khắc phê bình một chức danh do mình phê chuẩn (nguyên Bộ trưởng Bộ Công thương Vũ Huy Hoàng - PV) trước quốc dân, đồng bào, rồi sau đó là việc Ban Bí thư quyết định kỷ luật 7 cán bộ liên quan đến vụ Trịnh Xuân Thanh...

Tuy nhiên, nhìn nhận một cách khách quan, thì dư luận xã hội và nhân dân còn mong chờ những hành động mạnh mẽ hơn nữa. Đây là điều mà Trung ương Đảng và Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đang rất quan tâm chỉ đạo thực hiện. Tôi tin rằng, với tinh thần quyết liệt của Đảng, Nhà nước như vậy sẽ giúp lòng tin trong Đảng, trong nhân dân được củng cố và nâng cao. Dẫu rằng, cuộc đấu tranh với suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” này còn nhiều khó khăn, vất vả, vì các hiện tượng tham nhũng, lãng phí, tiêu cực… trong xã hội có nguy cơ ngày càng nặng hơn và khá phổ biến.

- Xây dựng, chỉnh đốn Đảng có lẽ chưa bao giờ là nhiệm vụ đơn giản. Vậy nếu nói rằng, quyết định của Đại hội XII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng là một dấu mốc mới thì có chính xác không, thưa ông? Và có sự liên hệ nào không giữa tinh thần Đổi mới của Đại hội VI với Đại hội XII lần này?

- Đại hội VI không những đưa ra đường lối Đổi mới về kinh tế mà là đổi mới toàn diện về tư duy lãnh đạo với lĩnh vực kinh tế và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Tất nhiên, khi ấy, Đảng ta chưa nói rõ như hiện nay, dù có đặt vấn đề đổi mới toàn diện, từ kinh tế đến hệ thống chính trị. Nhưng cái hay của Đại hội VI, đó là do tình hình khủng hoảng kinh tế - chính trị diễn ra nghiêm trọng nên Nghị quyết Đại hội VI nhấn mạnh phải chú trọng vào đổi mới kinh tế và bắt đầu từ đổi mới kinh tế rồi đến đổi mới những lĩnh vực khác.

Tiếp đó, Văn kiện Đại hội VIII đã nêu lên bài học kết hợp chặt chẽ ngay từ đầu đổi mới kinh tế với đổi mới hệ thống chính trị, lấy đổi mới kinh tế làm trọng tâm, đồng thời từng bước đổi mới hệ thống chính trị. Và thực tiễn cho thấy, Đảng ta đã đúng khi xác định tập trung trước hết vào việc thực hiện thắng lợi nhiệm vụ đổi mới kinh tế, khắc phục khủng hoảng kinh tế, tạo tiền đề cần thiết về vật chất và tinh thần để giữ vững ổn định chính trị - xã hội, xây dựng và củng cố niềm tin của nhân dân, tạo thuận lợi để đổi mới các lĩnh vực khác. Với việc xác định phát triển kinh tế là nhiệm vụ trung tâm, xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt, Đại hội VIII đã thực sự xác định sự kết hợp chặt chẽ giữa đổi mới kinh tế và đổi mới chính trị. Từ đó đến nay, Đảng ta không coi nhẹ đổi mới chính trị, không chỉ đổi mới về chỉnh đốn Đảng, mà còn đổi mới, nâng cao hiệu lực của cả hệ thống chính trị, giải quyết tốt những vấn đề của thực tiễn.

Đại hội XII nhấn mạnh nhiều về nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng, coi đây là nhiệm vụ then chốt, vừa chiến lược, lâu dài, vừa quan trọng, cấp bách. Nhưng Đảng cũng xác định rất rõ rằng, nếu chỉ tập trung vào xây dựng, chỉnh đốn Đảng mà không đẩy mạnh đổi mới toàn diện và đồng bộ về kinh tế, sớm đưa nước ta trở thành nước công nghiệp hiện đại, cứ để kinh tế mãi ì ạch, thì không được. Cho nên, phát triển kinh tế và tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng là hai nhiệm vụ có mối liên hệ chặt chẽ, biện chứng với nhau.

- Xin cảm ơn ông!