Trung Đông đứng trước nguy cơ chiến tranh toàn diện?

Trong những tháng gần đây, căng thẳng giữa Israel và nhiều lực lượng trong khu vực đã leo thang đáng kể, khiến thế giới lo ngại về khả năng xảy ra một cuộc chiến tranh toàn diện ở Trung Đông. Dù cả hai bên đều đã tham gia vào các cuộc tấn công trực tiếp và gián tiếp, nhưng một số hạn chế về mặt chiến lược và nguồn lực hiện tại có thể ngăn chặn một cuộc giao tranh quân sự quy mô lớn.

Trong vài tháng qua, Iran và Israel nhiều lần tấn công lẫn nhau. Iran thực hiện hai cuộc tấn công trực tiếp vào Israel, trong khi Israel đáp trả bằng một cuộc tấn công và có khả năng đang chuẩn bị cuộc tấn công tiếp theo. Các lực lượng đồng minh của Iran là Hamas và Hezbollah cũng phát động nhiều cuộc tấn công tên lửa trực tiếp, và Israel đáp trả bằng các cuộc không kích có mục tiêu, cùng với việc ám sát các lãnh đạo chủ chốt của những lực lượng này.

Tấn công qua lại liên tục vốn đã là một hình thức chiến tranh, nhưng tình hình hiện nay vẫn đang được kiềm chế phần nào. Câu hỏi thực sự không phải là liệu xung đột có leo thang hay không, mà là nó có thể leo thang đến mức nào trong những hạn chế hiện tại. Bởi cả Iran và Israel đều phải đối mặt với nhiều rào cản đáng kể để tham gia vào cuộc chiến tranh toàn diện.

Rào cản về khoảng cách địa lý

Iran và Israel không có chung biên giới và khoảng cách giữa hai nước tương đối xa, với những điểm gần nhất cách nhau khoảng 750 dặm (1.200km). Trung tâm Israel cách Tehran gần 1.000 dặm (1.600km). Hơn nữa, nhiều quốc gia trung gian, như Thổ Nhĩ Kỳ, Syria và Ảrập Xêút, có lập trường khác nhau trong xung đột này, làm tăng thêm khó khăn cho việc triển khai quân đội trực tiếp. Một số nước có liên kết chặt chẽ hơn với Israel, số khác lại gần gũi hơn với Iran. Trong khi một số không có mối quan hệ tốt với cả hai. Khoảng cách này khiến cả hai quốc gia gần như không thể tiến hành một cuộc xâm lược trên bộ, trên biển hoặc duy trì một cuộc tấn công quy mô lớn.

08-copy-4072-2759.jpg
Hệ thống Vòm sắt của Israel đánh chặn gần 200 quả tên lửa của Iran trong vụ tấn công ngày 1.10.2024. Ảnh: Reuters

Để tấn công Iran, Israel sẽ phải điều quân qua Iraq và Jordan hoặc Iraq và Syria, điều này không thực tế về mặt hậu cần và vô lý về mặt chiến lược. Ngay cả khi Israel có thể điều các sư đoàn của mình vào lãnh thổ Iran, thì quy mô địa lý rộng lớn của Iran sẽ khiến Israel không thể duy trì các hoạt động có ý nghĩa (Iran lớn gấp 80 lần Israel), Bản thân Israel cũng sẽ không bao giờ muốn gửi quá nhiều công dân phục vụ trong quân đội của mình đi xa như vậy.

Tương tự, quân đội Iran cũng không đủ trang bị và sức mạnh quân sự để tiến hành một cuộc tấn công trên bộ hoặc trên biển vào Israel để gây ra mối đe dọa đáng kể đối với hệ thống phòng thủ kiên cố của Israel. Mặc dù Iran có thể di chuyển lực lượng và đóng quân tại Syria-quốc gia chịu nhiều ảnh hưởng từ Iran, nhưng cho đến nay Damascus đã ngăn cản Tehran tiến hành các cuộc tấn công lớn trực tiếp vào Israel từ lãnh thổ Syria vì lo ngại rằng Israel sẽ mở rộng các cuộc tấn công trả đũa.

Hạn chế về khả năng không quân

Mặc dù sức mạnh không quân đóng vai trò quyết định trong bất kỳ cuộc xung đột mở rộng nào, nhưng cả hai nước đều phải đối mặt với những hạn chế đáng kể. Israel sở hữu tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình có khả năng tấn công các mục tiêu ở Iran, nhưng kho vũ khí của họ có thể chỉ giới hạn ở vài trăm hoặc thậm chí là vài nghìn. Ngoài ra, máy bay chiến đấu F-35 và F-16 tiên tiến của Israel chỉ có tầm bay ngắn khoảng 600 dặm (960km), đòi hỏi phải tiếp nhiên liệu trên không để có thể tiếp cận và tấn công các mục tiêu ở miền Trung Iran - một nhiệm vụ nguy hiểm và đầy thách thức về mặt hậu cần. Mặc dù Israel cũng có một số lượng nhỏ máy bay tiếp nhiên liệu tầm xa, nhưng những chiếc máy bay này rất lớn và rất dễ bị tấn công. Sẽ rất khó khăn và nguy hiểm đối với Israel nếu thường xuyên sử dụng chúng trong không phận thù địch.

Mặt khác, lực lượng không quân của Iran đã lỗi thời, chủ yếu bao gồm các máy bay cũ của Mỹ, Pháp và Liên Xô, khó có thể sánh được với hệ thống phòng không hiện đại của Israel. Các cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái của Iran, mặc dù diễn ra thường xuyên, nhưng cho đến nay vẫn chưa gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho các mục tiêu của Israel. Nói chung, không nước nào ở vị trí có thể tiến hành một chiến dịch không quân lớn và kéo dài chống lại nước kia. Đó là lý do tại sao ngay cả một cuộc chiến tranh mở rộng giữa họ cũng không giống với cuộc tấn công chớp nhoáng của Không quân Đức hay Chiến dịch ném bom kết hợp Anh-Mỹ chống lại Đức trong Thế chiến II. Ngay cả các cuộc không kích gần đây của Mỹ tại Serbia và Iraq, hay chiến dịch không kích của Israel chống lại Hezbollah, cũng không thể là hình mẫu cho một cuộc đối đầu như vậy...

Điểm yếu khi đối đầu hải quân

Theo các nhà phân tích, các cuộc giao tranh hải quân cũng khó có khả năng xảy ra. Bởi cả hai quốc gia đều có năng lực hải quân hạn chế khiến các cuộc tấn công trên biển kéo dài trở nên không khả thi.

Israel thiếu các tàu tấn công đổ bộ và sức mạnh không quân trên tàu sân bay cần thiết cho các hoạt động ven biển quy mô lớn. Trừ khi Israel có thể đặt các phi đội máy bay chiến đấu tại Bahrain hoặc Các Tiểu vương quốc Ảrập thống nhất, điều này khó có thể xảy ra, việc duy trì quân trên đất liền sẽ rất khó khăn vì họ chỉ có thể cầm cự trong vài giờ trước các cuộc không kích và tên lửa của Iran. Ngay cả khi Israel có thể chiếm được một vị trí chiến lược nào đó, để giữ vững nó, họ sẽ cần vận chuyển hàng tiếp tế qua các tuyến đường nguy hiểm như Eo biển Bab el Mandeb do Houthi kiểm soát và Eo biển Hormuz - vốn là “át chủ bài” của Iran. Điều này có nghĩa là, lực lượng Israel chỉ có thể tiến hành phá hủy một hoặc hai cơ sở quan trọng của Iran gần bờ biển trước khi phải rút lui khỏi tầm bắn của quân đội Iran.

Trong khi đó, hải quân Iran không phải là đối thủ của lực lượng không quân, hải quân và bộ binh kết hợp của Israel và sẽ phải đối mặt với những thách thức hậu cần to lớn khi cố gắng tiếp cận bờ biển Israel. Bởi họ sẽ phải cố gắng di chuyển và tiếp tế cho lực lượng của mình ở đây bằng cách đi vòng quanh toàn bộ châu Phi.

Khả năng chiến tranh toàn diện

Mặc dù khả năng xảy ra chiến tranh toàn diện giữa Israel và Iran dường như thấp, nhưng vẫn có những lo ngại rằng các tính toán sai lầm hoặc thất bại trong ngoại giao có thể đẩy cả hai bên vào một cuộc xung đột không thể kiểm soát.

Năm 1997, nhà kinh tế học người Áo Friedrich Glasl đã công bố một mô hình leo thang xung đột được coi là một trong những nghiên cứu tốt nhất về cách các bất đồng có thể phát triển thành chiến tranh thảm khốc. Mô hình này chia quá trình leo thang xung đột thành 9 giai đoạn, từ những căng thẳng ban đầu giữa các bên đối địch đến tình huống mà các bên tham chiến "cùng nhau lao xuống vực thẳm".

Nhà sử học về chiến tranh Matthew Powell đã so sánh mô hình của Glasl với tình hình giữa Israel và Iran. Ông đánh giá hai bên đối địch đã đạt đến giai đoạn 7, khi họ đang tung ra những đòn tấn hạn chế vào nhau trong khi tránh đối đầu trực tiếp. Cả hai đều muốn đối thủ của mình cân nhắc xem liệu cái giá phải trả để tiếp tục có xứng với những phần thưởng tiềm năng có thể đạt được hay không. Ông Powell nhận định rằng, hiện tại cả hai bên dường như đều muốn giữ khoảng cách vì lo ngại rằng một cuộc xung đột trực tiếp có thể đẩy họ và các đồng minh vào vực thẳm không lối thoát đã đề cập ở trên.

Quốc tế

Hoàn thành lời hứa với cử tri
Quốc tế

Hoàn thành lời hứa với cử tri

Khi nhiệm kỳ Tổng thống của ông Joe Biden đang bước vào những tháng cuối cùng, chính quyền của ông đang gấp rút thực hiện các chương trình quan trọng, nhằm phân bổ nguồn lực cũng như bảo vệ các thành tựu chính sách, trước khi Tổng thống đắc cử Donald Trump nhậm chức vào tháng 1 tới. Giai đoạn này không chỉ mang ý nghĩa củng cố di sản chính trị của ông Joe Biden mà còn thể hiện quyết tâm của ông trong việc hoàn thành các cam kết với người dân Mỹ.

Philippines ban hành luật áp thuế VAT 12% đối với nhà cung cấp dịch vụ số nước ngoài
Thế giới 24h

Philippines ban hành luật áp thuế VAT 12% đối với nhà cung cấp dịch vụ số nước ngoài

Philippines đã có bước tiến quan trọng trong việc hiện đại hóa hệ thống thuế khi Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. ký ban hành một đạo luật áp dụng mức thuế giá trị gia tăng (VAT) 12% đối với các nhà cung cấp dịch vụ số (DSP) nước ngoài không có trụ sở tại Philippines nhưng cung cấp dịch vụ cho người tiêu dùng tại đây. Cho tới nay, động thái này đã giúp bảo đảm cạnh tranh công bằng trong nền kinh tế số, đưa Philippines theo kịp các quốc gia trong khu vực như Indonesia, Singapore, và Thái Lan, những nước đã áp dụng các quy định tương tự.

COP29: Các quốc gia giàu cam kết không xây mới nhà máy điện than
Quốc tế

COP29: Các quốc gia giàu cam kết không xây mới nhà máy điện than

Tại Hội nghị lần thứ 29 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP29) diễn ra ở Baku (Azerbaijan) hôm 20.11, 25 quốc gia đã cam kết không xây dựng thêm nhà máy điện than nếu không có biện pháp kiểm soát khí thải, nhằm đẩy nhanh quá trình loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch gây ô nhiễm này.

Tây Ban Nha sẽ hợp pháp hoá 900.000 người di cư không giấy tờ
Quốc tế

Tây Ban Nha sẽ hợp pháp hoá 900.000 người di cư không giấy tờ

Bộ trưởng Di trú Elma Saiz của Đảng Công nhân Xã hội Tây Ban Nha thông báo, Tây Ban Nha sẽ hợp pháp hoá khoảng 300.000 người di cư không có giấy tờ mỗi năm trong 3 năm tới. Các cải cách này nhằm mục đích mở rộng lực lượng lao động của đất nước và thúc đẩy nền kinh tế.

https://iptp11.nac.org.kh/
Quốc tế

Biểu tượng của sự đồng thuận và hòa hợp toàn cầu

Nghị viện Quốc tế về Bao dung và Hòa bình (IPTP) là tổ chức toàn cầu được thành lập nhằm hướng tới thúc đẩy sự bao dung, hòa bình và hợp tác quốc tế thông qua ngoại giao nghị viện và các sáng kiến hợp tác đa phương. IPTP tập trung vào việc xây dựng cầu nối giữa các quốc gia, thúc đẩy sự thấu hiểu giữa các nền văn hóa, tôn giáo và dân tộc, nhằm giảm thiểu xung đột và tạo nền tảng cho hòa hợp bền vững.

Anh và Ấn Độ sẽ nối lại các cuộc đàm phán thương mại tự do
Quốc tế

Anh và Ấn Độ sẽ nối lại các cuộc đàm phán thương mại tự do

Trong cuộc gặp song phương bên lề hội nghị thượng đỉnh Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) ở Brazil, hai nhà lãnh đạo Anh và Ấn Độ khẳng định sẽ nối lại các cuộc đàm phán bị đình trệ để thống nhất một thỏa thuận thương mại tự do.

EU thông qua các luật thúc đẩy vận tải biển bền vững và an toàn
Quốc tế

EU thông qua các luật thúc đẩy vận tải biển bền vững và an toàn

Nhằm xây dựng ngành vận tải biển an toàn, sạch sẽ và hiện đại hơn, mới đây Hội đồng Liên minh châu Âu (EU) đã thông qua 4 luật thuộc gói lập pháp “An toàn hàng hải”. Các quy định này sửa đổi các chỉ thị liên quan đến điều tra tai nạn hàng hải, ô nhiễm từ tàu biển, tuân thủ yêu cầu của quốc gia treo cờ và kiểm soát tàu thuyền tại cảng.

Nhành olive với lằn ranh đỏ
Quốc tế

Nhành olive với lằn ranh đỏ

Khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chuẩn bị định hướng mới cho quan hệ Mỹ - Trung, ông đã tận dụng cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Joe Biden sắp mãn nhiệm tại Hội nghị thượng đỉnh APEC ở Lima, Peru để gửi đi thông điệp kép: Trung Quốc sẵn sàng hợp tác với chính quyền mới của ông Donald Trump, nhưng đồng thời lưu ý về "lằn ranh đỏ" không thể thương lượng. Động thái này nhấn mạnh những rủi ro tiềm tàng trong mối quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Ninh Bình kết nối hợp tác với các thành phố lịch sử, đô thị di sản của Armenia
Việt Nam và các nước

Ninh Bình kết nối hợp tác với các thành phố lịch sử, đô thị di sản của Armenia

Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Việt Nam từ ngày 17 - 23.11 theo lời mời của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, ngày 18.11, Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội nước Cộng hòa Armenia do Chủ tịch Quốc hội Alen Simonyan làm Trưởng đoàn đã tới thăm và làm việc tại Ninh Bình.

Chương trình thí điểm miễn thị thực ngắn hạn của Trung Quốc: Cân bằng lợi ích
Quốc tế

Chương trình thí điểm miễn thị thực ngắn hạn của Trung Quốc: Cân bằng lợi ích

Chương trình miễn thị thực đã giúp Trung Quốc thu hút hơn 17 triệu du khách trong 7 tháng năm 2024. Sự gia tăng đột biến về du lịch là một lợi ích cho nền kinh tế đang tăng trưởng chậm lại và có thể tăng cường chiến lược ngoại giao của đất nước. Tuy nhiên, chương trình này lại có thể dẫn tới tình trạng du lịch quá mức, gây thiệt hại cho cơ sở hạ tầng địa phương và làm gia tăng căng thẳng với người dân bản địa.

Nguồn: ITN
Nghị viện thế giới

Định hướng lại cách tiếp cận đúng đắn

Tuần trước, các nhà lập pháp Trung Quốc đã thực hiện bước đi quan trọng nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của trẻ em trong độ tuổi mầm non khi thông qua Luật Giáo dục mầm non mang tính đột phá. Được Ủy ban Thường vụ Đại hội Đại biểu Nhân dân toàn quốc phê chuẩn, luật sẽ có hiệu lực từ 1.6.2025. Với 85 điều khoản chia thành 9 chương, văn bản pháp lý này hướng tới mục tiêu mở rộng, nâng cao chất lượng và tính phổ cập của giáo dục mầm non, đồng thời giảm thiểu bất bình đẳng và thúc đẩy mô hình giáo dục theo hướng phục vụ công ích.

ITN
Nghị viện thế giới

Cải cách toàn diện chính sách tuyển dụng và phúc lợi cho giáo viên

Đội ngũ giáo viên mầm non giữ vai trò then chốt trong sự phát triển trí tuệ và nhân cách trẻ nhỏ, nhưng đang phải đối mặt với nhiều bất cập về thu nhập, phúc lợi và cơ hội nghề nghiệp. Để khắc phục, Luật Giáo dục mầm non mới được ban hành nhằm nâng cao điều kiện làm việc và chế độ đãi ngộ cho giáo viên, nhấn mạnh nguyên tắc "cùng công việc, cùng mức lương", áp dụng cho tất cả giáo viên, bất kể giáo viên trong hay ngoài biên chế.

Nguồn: ITN
Nghị viện thế giới

Giáo dục nâng cao từ cấp mầm non và những hệ lụy

Giáo dục mầm non không chỉ là nền tảng giúp trẻ phát triển kỹ năng và nhận thức cơ bản, mà còn là giai đoạn quan trọng xây dựng nền tảng học tập lâu dài và nhân cách của trẻ. Tại Trung Quốc, giáo dục mầm non được coi là dịch vụ phúc lợi công thiết yếu, được nhà nước chú trọng đầu tư và quản lý. Từ những năm 1950, khi Hội đồng Nhà nước đưa ra những quyết định đầu tiên về cải cách hệ thống giáo dục, giáo dục mầm non đã bắt đầu phát triển có hệ thống và tổ chức rõ ràng.

Xây dựng thế giới công bằng và hành tinh bền vững
Việt Nam và các nước

Xây dựng thế giới công bằng và hành tinh bền vững

Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) sẽ được tổ chức tại Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại (MAM) ở Rio de Janeiro, Brazil từ ngày 18 - 19.11. Các nhà lãnh đạo G20 sẽ thảo luận để xây dựng sự đồng thuận về các vấn đề toàn cầu như chống đói nghèo, cải cách quản trị toàn cầu, đánh thuế giới siêu giàu, thúc đẩy bình đẳng giới và giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu.

Chọn nhân sự dựa trên lòng trung thành, ông Trump gây hoang mang dư luận
Quốc tế

Chọn nhân sự dựa trên lòng trung thành, ông Trump gây hoang mang dư luận

Nỗi lo sợ rằng nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của ông Donald Trump sẽ cực đoan hơn nhiệm kỳ đầu tiên ngày càng gia tăng trong bối cảnh ông đưa ra hàng loạt lựa chọn nhân sự cấp cao gây sốc dư luận. Các nhà phân tích cho rằng, những lựa chọn này cho thấy ông đề cao lòng trung thành cá nhân, một điều rút kinh nghiệm từ nhiệm kỳ đầu tiên của ông.

Chile và Hàn Quốc hướng tới liên minh lithium bình đẳng
Quốc tế

Chile và Hàn Quốc hướng tới liên minh lithium bình đẳng

Hàn Quốc đang tìm cách xây dựng quan hệ đối tác chiến lược với Chile để bảo đảm chuỗi cung ứng lithium - vốn được đánh giá là nguyên liệu tương lai, được sử dụng trong sản xuất pin xe điện. Sự hợp tác này có thể giúp Chile hưởng lợi từ vốn và công nghệ của Hàn Quốc, trong khi Hàn Quốc tìm cách có được nguồn cung lithium ổn định và vị thế cao hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Đức ấn định thời điểm bầu cử Quốc hội sớm
Quốc tế

Đức ấn định thời điểm bầu cử Quốc hội sớm

Đức sẽ tổ chức bầu cử sớm vào ngày 23.2.2025 và Thủ tướng Olaf Scholz dự kiến sẽ bỏ phiếu tín nhiệm tại Quốc hội ngày 16.12 tới. Quyết định về việc tổ chức bầu cử sớm được đưa ra trong bối cảnh liên minh cầm quyền đang gặp khủng hoảng chính trị.