Quốc hội thảo luận trực tuyến về Tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, quản lý và sử dụng Quỹ bảo hiểm xã hội

- Thứ Tư, 27/10/2021, 18:50 - Chia sẻ
Chiều 27.10, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội thảo luận trực tuyến về tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, quản lý và sử dụng Quỹ bảo hiểm xã hội năm 2020; việc quản lý và sử dụng Quỹ bảo hiểm y tế năm 2020 và thực hiện Nghị quyết số 68/2013/QH13 về đẩy mạnh thực hiện chính sách, pháp luật về bảo hiểm y tế, tiến tới bảo hiểm y tế toàn dân trong 2 năm 2019-2020.
Báo ĐBND tường thuật trực tiếp ý kiến đóng góp của đại biểu Quốc hội vào những nội dung này. Trân trọng mời bạn đọc theo dõi!
14:12

Điểm cầu Nhà Quốc hội: Thảo luận trực tuyến về Tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, quản lý và sử dụng Quỹ bảo hiểm xã hội

Toàn cảnh Phiên họp chiều 27.10
Ảnh: Quang Khánh
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành Phiên họp
Ảnh: Quang Khánh
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu
Ảnh: Quang Khánh
Ảnh: Quang Khánh

14:24

ĐBQH Trần Thị Hiền (Điểm cầu tỉnh Hà Nam): Hệ thống văn bản liên quan đến tham gia bảo hiểm xã hội phải gọn, dễ tìm hơn

Từ góc độ là đại biểu Quốc hội và cũng là người quản lý, điều hành doanh nghiệp, ĐBQH Trần Thị Hiền từ điểm cầu Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Nam đánh giá cao việc Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội đưa vào Chương trình kỳ họp việc thảo luận Báo cáo của Chính phủ về tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội và tình hình quản lý sử dụng Quỹ bảo hiểm xã hội năm 2020. Đây cũng là dịp rất tốt để người dân, xã hội hiểu rõ hơn về vai trò của bảo hiểm xã hội - một trong những trụ cột quan trọng của an sinh xã hội.

ĐBQH Trần Thị Hiền phát biểu tại điểm cầu Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Nam

Đại biểu Hiền cho biết, cộng đồng doanh nghiệp và người lao động phấn khởi, đánh giá cao việc Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ trong thời gian qua đã tháo gỡ khó khăn, đưa ra nhiều quyết sách kịp thời, chưa có tiền lệ nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, người lao động bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, trong đó có những chính sách liên quan trực tiếp đến bảo hiểm xã hội như giảm mức đóng, giãn thời gian đóng một số chế độ bảo hiểm hưu trí, bảo hiểm tai nạn lao động và bệnh nghiệp, bảo hiểm thất nghiệp..., hỗ trợ tiền mặt cho người lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp từ kết dư Quỹ bảo hiểm thất nghiệp năm 2020...

Bên cạnh đó, quá trình thực hiện chế độ, chính sách và vận hành, quản lý Quỹ bảo hiểm xã hội đã cho thấy mặc dù còn những hạn chế nhất định, song đã tiếp tục đạt được những kết quả tích cực: từ khâu tổ chức thực hiện chính sách, các chế độ, phát triển và quản lý đối tượng, quản lý và sử dụng Quỹ bảo đảm an toàn, cân đối thu - chi và nhất là tính độc lập của Quỹ, cho đến việc đầu tư, phát triển, ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý, đến nay 27/27 thủ tục hành chính đã ở mức độ 4 về cung cấp dịch vụ công...

Để góp phần cho việc thực hiện pháp luật về bảo hiểm xã hội, trong đó có Quỹ bảo hiểm xã hội, đại biểu có 3 ý kiến để Quốc hội và Chính phủ quan tâm, hoàn thiện hơn trong thời gian tới:

Thứ nhất, để triển khai thực hiện chế độ, chính sách về bảo hiểm xã hội thì chúng ta không chỉ thực hiện riêng Luật Bảo hiểm xã hội còn phải thực hiện các quy định có liên quan của Luật An toàn, vệ sinh lao động về chế độ bảo hiểm tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp; Luật Việc làm về chế độ bảo hiểm thất nghiệp và các quy định có liên quan của Bộ luật Lao động. Theo Báo cáo của Chính phủ ngoài các luật, bộ luật nêu trên thì còn phải thực hiện theo quy định của hơn 60 văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thực hiện (từ nghị định của Chính phủ, quyết định của Thủ tướng Chính phủ và các thông tư của Bộ). Theo đại biểu, như vậy vẫn còn nhiều văn bản hướng dẫn và đối với người sử dụng lao động và nhất là người lao động cần một hệ thống văn bản làm sao gọn hơn, dễ tìm hơn thay vì nhiều loại văn bản như hiện nay. Thực tế cũng cho thấy để hoàn thiện được đầy đủ việc tham gia bảo hiểm xã hội, người sử dụng lao động còn phải tuân thủ và thực hiện nhiều các quy định pháp luật có liên quan khác như các Luật về thuế, Luật Doanh nghiệp, Luật Kế toán… và cũng khá nhiều văn bản hướng dẫn.

Thứ hai, đối với doanh nghiệp và người sử dụng lao động, phần lớn tuân thủ nghiêm túc quy định của pháp luật để không chỉ tồn tại lâu dài, đóng góp sức mình vào phát triển kinh tế - xã hội, cống hiến để xây dựng Tổ quốc, đại biểu Hiền tin rằng họ luôn vì người lao động và coi người lao động là tài sản của doanh nghiệp. Chính vì lẽ đó, việc quy định làm sao để tạo điều kiện cho người lao động, người sử dụng lao động có thể giảm thiểu những chi phí, nhất là trong bối cảnh khó khăn như hiện nay là hết sức cần thiết.

Qua báo cáo của Chính phủ cho thấy các Quỹ có tính chất ngắn hạn đều có kết dư và bảo đảm về cân đối (Quỹ ốm đau và thai sản: năm 2019 kết dư 12,97 nghìn tỷ đồng, năm 2020 kết dư 13,47 nghìn tỷ đồng; Quỹ tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp kết dư năm 2019 là 47,87 nghìn tỷ đồng và năm 2020 là 54 nghìn tỷ đồng; tương tự, Quỹ bảo hiểm thất nghiệp kết dư 2 năm tương ứng là 85,5 nghìn tỷ đồng và 90,59 nghìn tỷ đồng). Vì vậy, đại biểu đề nghị cần sửa đổi để quy định linh hoạt hơn nhằm giảm mức đóng vào Quỹ bảo hiểm thất nghiệp, Quỹ ốm đau và thai sản cho cả người sử dụng lao động và người lao động, ít nhất cũng theo hướng tương tự như quy định về Quỹ bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp tại Điều 44 của Luật An toàn, vệ sinh lao động nhằm giúp Chính phủ linh hoạt trong quá trình điều hành, thuận lợi điều chỉnh mức đóng cho cả doanh nghiệp và người lao động, vẫn bảo đảm thực hiện các chế độ, bảo đảm cân bằng quỹ - điều này hỗ trợ thiết thực cho các bên giảm chi phí, tạo thêm điều kiện cho doanh nghiệp hồi phục và sức cạnh tranh doanh nghiệp. Điều này càng thấy rõ và có ý nghĩa trong bối cảnh tác động nặng nề của đại dịch Covid-19 hiện nay.

Thứ ba, Luật Bảo hiểm xã hội; Luật An toàn, vệ sinh lao động; Bộ luật Lao động đã có những quy định nhằm bảo vệ tốt hơn đối với người lao động không có quan hệ lao động, người làm việc ở khu vực phi chính thức, khuyến khích tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung, song theo báo cáo của Chỉnh phủ cho thấy việc tổ chức thực hiện vẫn còn rất hạn chế. Chính vì vậy, đại biểu Trần Thị Hiền đề nghị Chính phủ và các cơ quan liên quan quan tâm để thúc đẩy, có giải pháp cụ thể hơn nữa, nhất là khẩn trương trình Quốc hội dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) để kịp thời thể chế hóa Nghị quyết của Đảng về cải cách bảo hiểm xã hội, đáp ứng với tình hình mới, phát huy hơn nữa vai trò của bảo hiểm xã hội là trụ cột của an sinh xã hội.

PV Xuân Tùng

14:50

ĐBQH Phạm Đình Thanh (Điểm cầu tỉnh Kon Tum): Sớm rà soát, tiếp tục hỗ trợ cho người dân không có khả năng tự mua BHYT

Góp ý về tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, quản lý và sử dụng Quỹ bảo hiểm xã hội, Đại biểu Phạm Đình Thanh nhất trí báo cáo của Chính phủ về kết quả thực hiện Nghị quyết 68/2013 của Quốc hội về đẩy mạnh thực hiện chính sách BHYT, tăng cường quản lý tiến tới BHYT toàn dân. Đại biểu thống nhất và đánh giá cao quyết tâm kịp thời, hiệu quả của Chính phủ cũng như bộ, ngành thông qua sự chỉ đạo, thực hiện Nghị quyết 68 của Quốc hội.

Thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ kịp thời ban hành chính sách phù hợp, quyết liệt để thực hiện mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể được Quốc hội giao tại Nghị quyết 68. Được sự quan tâm đầu tư trạm y tế xã cho vùng có điều kiện kinh tế- xã hội khó khăn và vùng có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn, đã nâng cao chất lượng khám chữa bệnh tại khu vực này. Đặc biệt đã giúp vượt chỉ tiêu tỷ lệ người dân tham gia BHYT năm 2020.

ĐBQH Phạm Đình Thanh phát biểu tại điểm cầu Đoàn ĐBQH tỉnh Kon Tum
Ảnh: Quang Khánh

Tuy nhiên, sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 861/QĐ-TTg ngày 04/6/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh sách các xã khu vực III, khu vực II, khu vực I thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2025 đã khiến số người được hưởng BHYT theo Luật Bảo hiểm Y tế giảm với số lượng tương đối lớn. Theo thống kê của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, tính đến tháng 8.2021 cả nước có 4 triệu người không còn được hưởng chế độ BHYT sau quyết định trên.

Theo tìm hiểu của Đoàn ĐBQH tỉnh Kon Tum, trong số gần 52 nghìn người không còn được hưởng chế độ trên trên địa bàn tỉnh, thì có tới 49,5 nghìn người rơi vào trường hợp là đồng bào dân tộc thiểu số, hoàn toàn không có khả năng tự mua BHYT cho cá nhân hoặc hộ gia đình, chiếm tới 95%.

Từ thực trạng trên, đại biểu đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành liên quan sớm rà soát, đánh giá đúng thực trạng tình hình các chính sách phù hợp nhằm tiếp tục hỗ trợ BHYT cho người dân còn gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống, không có khả năng tự mua BHYT. Để giúp người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số có điều kiện tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe, giảm bớt gánh nặng tài chính cá nhân và cũng góp phần tăng tỷ lệ người đồng bào dân tộc thiểu số tham gia BHYT. Để đến 2025, đạt tỷ lệ 98% đồng bào dân tộc thiểu số tham gia BHYT theo mục tiêu Nghị quyết 88 của Quốc hội Khóa XIV đã đề ra. 

Đại biểu cũng đề nghị các bộ, ngành liên quan đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền BHYT, kết hợp thanh kiểm tra để sớm phát hiện, xử lý nghiêm minh những hành vi vi phạm pháp luật về BHYT. Sớm chỉ đạo Chính phủ xây dựng Luật BHYT sửa đổi và Luật Khám bệnh, chữa bệnh sửa đổi để thực hiện tốt hơn nữa chính sách của Đảng, Nhà nước chăm sóc sức khỏe toàn dân trong tình hình mới.

PV Lê Tùng

15:13

ĐBQH Lê Văn Dũng (Điểm cầu tỉnh Quảng Nam): Khắc phục tồn tại, hạn chế để chính sách BHXH, BHYT ngày càng hoàn thiện

Tại điểm cầu Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam, ĐBQH Lê Văn Dũng khẳng định, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, các bộ, ngành, nhất là BHXH Việt Nam và Bộ Y tế đã tích cực tham mưu tổ chức thực hiện tốt các chính sách BHXH, bảo hiểm y tế, góp phần thực hiện tốt công tác an sinh xã hội của đất nước. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, từ năm 2020 đến nay, nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong sản xuất, kinh doanh, nên việc trích nộp BHXH, BHYT cho người lao động chậm, để nợ đọng kéo dài. Bên cạnh đó, mức thu nhập của Nhân dân còn thấp, không ổn định nên việc vận động người dân tham gia BHXH, BHYT còn gặp khó khăn; chi phí khám chữa bệnh BHYT vượt quỹ, vượt trần, vượt dự toán vẫn còn xảy ra; tình trạng gian lận, lạm dụng quỹ BHYT, lợi dụng thông tuyến để cạnh tranh thu dung bệnh nhân; chỉ định nhập viện, kéo dài ngày điều trị, chỉ định sử dụng dịch vụ kỹ thuật, thuốc… quá mức cần thiết gây lãng phí và gia tăng chi phí khám chữa bệnh BHYT.

Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam Lê Văn Dũng phát biểu tại điểm cầu Quảng Nam - ảnh: M.Tuân.jpg
ĐBQH Lê Văn Dũng phát biểu tại điểm cầu Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam
Ảnh: M.Tuân

Từ thực trạng đó, đại biểu Dũng cho rằng, với quy định hiện hành: "Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn" (đối tượng tham gia BHXH bắt buộc) và "người tham gia BHXH tự nguyện" chỉ được hưởng 2 chế độ: hưu trí và tử tuất; đề nghị sửa đổi, bổ sung chính sách đóng và hưởng chế độ BHXH cho cán bộ không chuyên trách cấp xã và người tham gia BHXH tự nguyện từ 2 chế độ lên 5 chế độ, để những nhóm đối tượng này được hưởng đầy đủ các quyền lợi của chính sách BHXH.

Điều kiện và hình thức hưởng chế độ tử tuất của người tham gia BHXH tự nguyện và bắt buộc cần quy định giống nhau (theo quy định hiện nay, người tham gia BHXH tự nguyện phải đóng BHXH từ đủ 60 tháng trở lên thì khi chết thân nhân mới được hưởng trợ cấp mai táng và hưởng trợ cấp tuất một lần; trong khi đó, người tham gia BHXH bắt buộc chỉ quy định từ đủ 12 tháng trở lên và được trợ cấp tuất một lần và hằng tháng). Điều này là rất bất cập, chưa động viên người dân tự nguyện tham gia BHXH.

Đại biểu cũng đề nghị Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội sớm có hướng dẫn về thực hiện giải quyết chế độ BHXH cho người lao động trong trường hợp đơn vị sử dụng lao động nợ BHXH do chủ sử dụng lao động bỏ trốn hoặc làm ăn không hiệu quả nhằm đảm bảo quyền lợi cho người lao động (hiện, chỉ cho phép giải quyết chế độ BHXH cho người lao động đối với các đơn vị nợ BHXH đã phá sản; còn trường hợp chủ sử dụng lao động nợ và phá sản chưa có cơ sở để giải quyết chế độ).

Hiện nay, các quy định của pháp luật chưa phân biệt rõ giữa "trốn đóng" và "chậm nộp" BHXH nên các doanh nghiệp lợi dụng chay ỳ, trốn tránh đóng BHXH, làm gia tăng nợ BHXH, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động nhưng chưa được xử lý. Vì vậy, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cần tham mưu cho Chính phủ trình Quốc hội xây dựng hành lang pháp lý, phân biệt những trường hợp nào là trốn đóng, trường hợp nào là chậm nộp. Đồng thời, có chế tài mạnh để xử lý nghiêm đối với các đơn vị sử dụng lao động nợ hoặc chậm đóng BHXH.

Các vị ĐBQH dự phiên thảo luận trực tuyến tại điểm cầu tỉnh Quảng Nam
Các ĐBQH dự phiên thảo luận trực tuyến tại điểm cầu tỉnh Quảng Nam
Ảnh: M.Tuân

Về việc thực hiện chính sách, pháp luật về BHYT, đại biểu đề nghị Chính phủ xem xét kéo dài thời gian được hưởng chính sách BHYT từ 3 đến 5 năm đối với người dân ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn đã được xét ra khỏi vùng hoặc xã đạt chuẩn nông thôn mới, để khuyến khích, tạo điều kiện phát triển kinh tế, ổn định đời sống (kể từ tháng 08.2021, một số xã trên địa bàn tỉnh Quảng Nam không còn thuộc diện đặc biệt khó khăn theo Quyết định số 861/QĐ-TTg ngày 4.6.2021 của Thủ tướng Chính phủ nên người dân không còn được hưởng một số chính sách ưu đãi của nhà nước, hiện đang gặp rất nhiều khó khăn).

Chính sách BHYT quy định học sinh, sinh viên là đối tượng tham gia BHYT bắt buộc và được nhà nước hỗ trợ 30% mức phí. Trong khi đó, nếu tham gia mua BHYT theo hộ gia đình, từ người thứ 3, 4, 5 trở đi, mức phí giảm tương ứng là 30%, 40%, 50%, dẫn đến việc so sánh giữa mức phí đóng của học sinh, sinh viên với mức đóng theo hộ gia đình. Vì vậy, tôi đề nghị Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định số 146/2018/NĐ-CP ngày 17.10.2018 về hướng dẫn thi hành Luật BHYT theo hướng cho phép đối tượng học sinh, sinh viên được lựa chọn có thể tham gia BHYT theo nhóm hộ gia đình hoặc nâng mức hỗ trợ của nhà nước đối với mức phí BHYT lên 40%-50% cho học sinh, sinh viên.

Trong năm 2018 và 2019, Quảng Nam chi vượt quỹ và vượt dự toán khám chữa bệnh BHYT khoảng 400 tỷ đồng nhưng đến nay vẫn chưa được Hội đồng Quản lý BHXH Việt Nam thông qua để thanh toán số tiền trên. Đại biểu đề nghị BHXH Việt Nam sớm giải quyết nguồn kinh phí này theo đúng quy định. Đại biểu cũng đề nghị có chính sách hỗ trợ bảo hiểm y tế cho lực lượng thanh niên xung phong sau năm 1975 tham gia khắc phục hậu quả chiến tranh, xây dựng đất nước... Đây là nguyện vọng tha thiết của nhiều thanh niên xung phong hiện nay. Bởi, phần đa trong số họ tuổi đã cao, sức khỏe suy giảm, bệnh tật ngày một nhiều.

PV Mạnh Tuân

15:26

ĐBQH Đặng Bích Ngọc (Điểm cầu tỉnh Hoà Bình): Xem xét kéo dài thời gian thực hiện chính sách bảo hiểm y tế cho các đối tượng khó khăn

Góp ý vào tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, quản lý và sử dụng Quỹ bảo hiểm xã hội; Quỹ bảo hiểm y tế năm 2020 tại phiên thảo luận trực tuyến chiều 27.10, tại điểm cầu tỉnh Hoà Bình, đại biểu Đặng Bích Ngọc đề nghị Chính phủ cần có phân tích, đánh giá và ban hành chế tài nghiêm khắc để triển khai thực hiện tốt hơn việc đóng bảo hiểm xã hội trong giai đoạn hiện nay. Cùng với đó, khi xây dựng chính sách BHYT, nên quy định theo đối tượng hưởng và không nên quy định theo vùng, khu vực, sẽ thiệt thòi cho những đối tượng nghèo.

ĐBQH Đặng Bích Ngọc phát biểu tại điểm cầu Đoàn ĐBQH tỉnh Hoà Bình

Ban hành chế tài nghiêm khắc để triển khai thực hiện tốt hơn việc đóng BHXH

Theo đại biểu Ngọc, năm 2020, cả nước gặp rất nhiều khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 tác động nặng nề đến mọi mặt của đời sống xã hội. Đặc biệt, việc nhiều doanh nghiệp ngừng hoạt động, người lao động mất việc làm đã dẫn đến hệ lụy trong triển khai thực hiện các chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội. Do đó cũng gây ảnh hưởng không nhỏ đến việc thực hiện mục tiêu của Nghị quyết 28-NQ/TW về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội trong giai đoạn hiện nay.

Đại biểu Đặng Bích Ngọc dẫn chứng, theo báo cáo, năm 2020, số người tham gia bảo hiểm tính đến hết ngày 31.12.2020 đạt 33,5%, đạt chỉ tiêu đề ra của năm 2020. Tuy nhiên năm 2021, trong bối cảnh tình hình dịch bệnh diễn biến hết sức phức tạp, trong đó, việc thu bảo hiểm xã hội bắt buộc gặp những khó khăn nhất định; nhiều lao động tại các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh bị mất việc làm, không còn thuộc diện tham gia bảo hiểm bắt buộc. Chính vì vậy, để thực hiện được mục tiêu theo Nghị quyết 28-NQ/TW đề ra, tức là đạt 35% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia bảo hiểm xã hội, đòi hỏi sự vào cuộc tích cực từ Chính phủ cũng như chính quyền các cấp. Đại biểu đề nghị, trong báo cáo cần phân tích, đánh giá đầy đủ những nguyên nhân để đưa ra những giải pháp cụ thể, đồng bộ, quyết liệt trong việc phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm bắt buộc bảo đảm phù hợp với điều kiện thực tế, trong bối cảnh dịch bệnh vẫn đang còn hết sức phức tạp như hiện nay.

Về tình hình chậm đóng và tạm dừng đóng bảo hiểm xã hội, tính đến ngày 31.12.2020, tổng số tiền chậm đóng BHXH bắt buộc là trên 12 nghìn tỷ, tăng 19,9 % so với năm 2019. Trong tỷ lệ chậm đóng này, khu vực hành chính sự nghiệp, Đảng, đoàn thể, lực lượng vũ trang chiếm 1,5%; Khu vực doanh nghiệp Nhà nước chiếm 6,4%; Khu vực doanh nghiệp có vốn nước ngoài chiếm 8,1% và khu vực doanh nghiệp ngoài quốc danh chiếm 57,2% tổng số tiền chậm đóng. Qua nghiên cứu số liệu và nắm bắt từ cơ sở, đại biểu Ngọc băn khoăn: Trong tổng số kinh phí chậm đóng bảo hiểm, thì khu vực hành chính Nhà nước, Đảng, đoàn thể vẫn chiếm tỷ lệ 1,5%; khu vực doanh nghiệp ngoài quốc doanh chiếm tới 57,2%. Đại biểu đề nghị cần đánh giá và phân tích kỹ nguyên nhân và xác định rõ đối tượng, từ đó có giải pháp phù hợp và đặc biệt quan tâm xem xét các đối tượng nợ đọng bảo hiểm ở trong khu vực cơ quan hành chính Nhà nước để chúng ta có giải pháp thực hiện.

“Đối với các cơ quan hành chính Nhà nước, Đảng đoàn thể kinh phí đóng BHXH được trích từ nguồn kinh phí được ngân sách cấp hàng năm. Hàng năm, cần phải có rà soát công khai các doanh nghiệp, người sử dụng lao động chậm nộp, trốn đóng bảo hiểm xã hội để tạo điều kiện thuận lợi cho công tác kiểm tra, giám sát”, đại biểu đề nghị.

Liên quan đến công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm, theo đại biểu: Trong năm 2020, mặc dù dịch bệnh diễn biến phức tạp nhưng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội và ngành Bảo hiểm xã hội vẫn rất cố gắng và thực hiện 8.619 cuộc thành tra. Tuy nhiên, qua công tác thanh tra, kiểm tra, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, một số bộ, ngành đã vào cuộc rất quyết liệt và chỉ ra được rất nhiều sai phạm và những tồn tại hạn chế; kiến nghị đề xuất nhiều nội dung cần phải truy thu. Tuy nhiên, việc thực hiện các khắc phục sau thanh tra, kiểm tra, trong báo cáo cũng như trong phân tích đánh giá là chưa rõ.

“Mặc dù sau các đợt thanh kiểm tra, các đoàn có kết luận rõ ràng, tuy nhiên chế tài để xử phạt hiện nay tôi thấy chưa đủ mạnh, nên tính chất răn đe chưa cao; tình trạng chấp hành quyết định xử lý vi phạm hành chính cả giai đoạn 2016 - 2020 còn ở mức thấp, mới đạt 25,2%  số tiền phải thu hồi. Vì vậy, nhiều doanh nghiệp cũng như người sử dụng lao động vẫn còn vi phạm và điều này đã làm ảnh hưởng rất lớn đến quyền, lợi ích của người lao động. Trong bối cảnh như hiện nay, người lao động cũng là lực lượng yếu thế, Chính phủ cần có sự phân tích, đánh giá và ban hành những chế tài thật nghiêm khắc, để triển khai thực hiện tốt hơn việc đóng bảo hiểm xã hội trong giai đoạn hiện nay”, đại biểu Ngọc đề xuất.

Toàn cảnh phiên thảo luận trực tuyến tại điểm cầu tỉnh Hoà Bình

Xây dựng chính sách BHYT không nên quy định theo vùng, khu vực

Đối với tình hình quản lý, sử dụng quỹ bảo hiểm y tế năm 2020, đại biểu Ngọc đề nghị, cần tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra đối với việc thực hiện quỹ bảo hiểm y tế để tránh tình trạng trục lợi bảo hiểm đã diễn ra trong thời gian qua. Bởi, qua số liệu thống kê và theo dõi tình hình thực tế tại các địa phương, thời gian qua còn nhiều vụ việc việc lập khống hồ sơ để hưởng chế độ bảo hiểm y tế. Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay, khi tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, số lượng người nằm viện giảm, các cơ sở y tế hụt nguồn thu, cho nên nếu như chúng ta không kiểm tra, giám sát tốt sẽ dẫn đến việc chính các cơ sở y tế sẽ làm những hồ sơ khống để chi trả bảo hiểm nhằm trục lợi, gây thất thoát cho quỹ, vì vậy tôi đề nghị các cấp cần chỉ đạo quyết liệt nội dung này.

Theo đại biểu, thực hiện Quyết định số 861/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt danh sách các xã khu vực III, khu vực II, khu vực I thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2025 vừa được ban hành, đã tác động lớn tới thực hiện chính sách BHYT cho người dân đang sinh sống trên các địa bàn các tỉnh. Những xã về đích thôn mới người dân không được hưởng chính sách hỗ trợ kinh phí mua thẻ BHYT. Trong thực tế hiện nay tại các xã đã về đích NTM, đối tượng nghèo còn rất nhiều, họ không thể tự bỏ tiền để mua bảo hiểm y tế, điều này đã tác động và ảnh hưởng rất lớn đến việc thực hiện tỷ lệ bao phủ BHYT toàn dân ở các tỉnh miền núi.

“Vì vậy, đề nghị Chính phủ xem xét và cho kéo dài thời gian thực hiện chính sách bảo hiểm y tế cho các đối tượng này đến hết năm 2021. Thời gian tới, khi xây dựng chính sách BHYT nên quy định theo đối tượng hưởng và không nên quy định theo vùng, khu vực sẽ thiệt thòi cho những đối tượng nghèo”, đại biểu Ngọc nhấn mạnh.

PV Trần Tâm

15:49

ĐBQH Chu Thị Hồng Thái (Điểm cầu tỉnh Lạng Sơn): Cần có giải pháp mở rộng hệ thống đại lý thu bảo hiểm

ĐBQH Chu Thị Hồng Thái (Lạng Sơn) phát biểu tại điểm cầu Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn
Ảnh: Quang Khánh

ĐBQH Chu Thị Hồng Thái cơ bản đồng tình với Báo cáo của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Xã hội về tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, quản lý và sử dụng Quỹ bảo hiểm xã hội năm 2020 cũng như việc quản lý, sử dụng Quỹ bảo hiểm y tế năm 2020 và thực hiện Nghị quyết số 68/ 2013/QH13 của Quốc hội về đẩy mạnh thực hiện chính sách pháp luật bảo hiểm y tế, tiến tới bảo hiểm y tế toàn dân.

Theo báo cáo thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, quản lý và sử dụng quỹ bảo hiểm xã hội năm 2020, tỷ lệ tham gia so với lực lượng lao động trong độ tuổi năm 2020 là 2,33%, tăng gấp hai lần so với năm 2019, vượt chỉ tiêu đặt ra, đại biểu cho rằng, đây vẫn là con số khiêm tốn so với tiềm năng. Theo đại biểu, đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện còn thấp, một phần do chế độ chưa đủ sức hấp dẫn so với các loại hình bảo hiểm bắt buộc, bảo hiểm thương mại và chế độ ốm đau, thai sản theo Bộ luật Lao động. Mặt khác, công tác tuyên truyền chưa đầy đủ, chưa kịp thời cùng với rất nhiều lý do. 

Do đó, "Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, rà soát các quy định, sớm sửa đổi luật bảo hiểm xã hội để có biện pháp can thiệp nâng cao tỷ lệ tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện cũng như giải quyết các vấn đề còn khó khăn, vướng mắc như báo cáo đã nêu", đại biểu đề nghị. 

Về quản lý và sử dụng quỹ bảo hiểm y tế năm 2020, Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Xã hội có nêu tồn tại, hạn chế về phương thức thanh toán chi phí khám, chữa bệnh theo phí dịch vụ được khắc phục trong những năm qua tiếp tục bộc lộ những bất cập. Luật Bảo hiểm y tế năm 2008 về phương thức thanh toán chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế có đưa ra 3 phương thức thanh toán theo định suất, giá dịch vụ và theo trường hợp bệnh. Ngày 30.6.2020, Bộ Y tế đã ban hành Quyết định số 2747 phê duyệt triển khai thí điểm phương thức thanh toán chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế và theo nhóm chẩn đoán liên quan tại 5 tỉnh, thành phố từ ngày 1.7 đến 31.12.2020. Ngày 29.4. 2021, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư 04 hướng dẫn phương thức thanh toán theo định suất. Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa triển khai thực hiện được và trong các báo cáo kèm theo cũng chưa có tổng kết đánh giá về mục tiêu này. Do đó, Chính phủ cần có báo cáo tổng kết việc thực hiện thí điểm và các tác động về mọi mặt khi đưa ra phương thức thanh toán này, nếu có tác động tích cực thì nên sớm triển khai thực hiện, đại biểu Thái nghị. 

Đối với chính sách bảo hiểm y tế đối với đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, đại biểu Thái cho rằng, các tỉnh miền núi, trong đó có Lạng Sơn cơ bản là các xã có vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên rất khó khăn. Mặc dù đã đạt các tiêu chuẩn nông thôn mới nhưng vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên không thay đổi, người dân vẫn là dân tộc thiểu số, cuộc sống khó khăn, không ổn định, do chủ yếu vẫn làm nông nghiệp nhỏ lẻ, manh mún và thiên tai, dịch bệnh vẫn diễn ra nên đời sống của người dân nơi đây vẫn còn khó khăn. Do đó, Chính phủ cần có giải pháp theo hướng điều chỉnh thời gian phù hợp để người dân có thêm một khoảng thời gian thực hiện. Bên cạnh đó cũng tạo điều kiện cho chính quyền cơ sở có khoảng thời gian để vận động cũng như tiếp tục có các biện pháp hỗ trợ cho người dân, tổ chức sản xuất, nâng cao mức sống.

Để đẩy mạnh thực hiện chính sách pháp luật bảo hiểm y tế, tiến tới bảo hiểm y tế toàn dân, Chính phủ cũng cần có giải pháp mở rộng hệ thống đại lý thu và khuyến khích công tác tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia. Chỉ đạo các bộ, ngành liên quan, chính quyền địa phương, các tổ chức chính trị xã hội các cấp trong việc triển khai và giám sát thực hiện chính sách về bảo hiểm xã hội, đại biểu Chu Thị Hồng Thái đề nghị. 

PV Xuân Tùng

15:53

ĐBQH Hoàng Ngọc Định (Điểm cầu tỉnh Hà Giang): Tiếp tục kéo dài thời gian thụ hưởng chính sách BHYT đối với một số đối tượng

Tại điểm cầu tỉnh Hà Giang, Đoàn ĐBQH tỉnh về cơ bản nhất trí với Báo cáo của Chính phủ về tình hình thực hiện chính sách, chế độ BHXH, quản lý và sử dụng Quỹ BHXH năm 2020 và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Xã hội Quốc hội. Tham gia ý kiến xoay quanh các vấn đề này, ĐBQH Hoàng Ngọc Định đóng góp 3 nội dung:

ĐBQH tỉnh Hoàng Ngọc Định tham gia ý kiến tại điểm cầu Hà Giang
ĐBQH tỉnh Hoàng Ngọc Định phát biểu tại điểm cầu Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang

Thứ nhất,  kiến nghị xem xét có phương án linh hoạt trong việc quy định thời gian tham gia đối với đối người tham gia BHXH tự nguyện mức hưởng được tính toán phù hợp nhằm tạo điều kiện cho người lao động được tiếp cận và thụ hưởng quyền lợi BHXH. (Phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 28-NQ/TW, ngày 23/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương về cải cách chính sách BHXH).

Thứ hai,  theo Điều 85, Luật Bảo hiểm xã hội người hoạt động không chuyên trách tại cấp xã hằng tháng chỉ đóng bằng 8% mức lương cơ sở vào quỹ hưu trí và tử tuất (UBND xã đóng 14%). Đồng thời, căn cứ theo Điều 24 và Điều 30, Điều 42, Luật Bảo hiểm xã hội 2014 về đối tượng được hưởng chế độ BHXH đối với người hoạt động không chuyên trách tại cấp xã chỉ được hưởng chế độ hưu trí, tử tuất mà không được hưởng chế độ ốm đau - thai sản, chế độ tai nạn - bệnh nghề nghiệp điều này là một thiệt thòi đối với họ. Trong khi đó căn cứ để thu BHXH bằng mức lương cơ sở là thấp so với mặt bằng chung của người tham gia BHXH dẫn đến mức hưởng lương hưu sẽ không bảo đảm cho mức sống tối thiểu khi về già. Vì vậy, kiến nghị tăng mức tham gia BHXH từ lương cơ sở thành tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác theo quy định của pháp luật về lao động ghi trong hợp đồng lao động. Đồng thời, bổ sung quy định cho người hoạt động không chuyên trách cấp xã được tham gia đầy đủ 5 chế độ là: hưu trí, tử tuất, ốm đau, thai sản, tai nạn - bệnh nghề nghiệp.

Thứ ba, liên quan đến tỷ lệ bảo phủ BHYT, đại biểu Định cho biết: Đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi sinh sống ở vùng có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn, được nhà nước đóng 100% kinh phí BHYT và không phải cùng chi trả chi phí khám chữa bệnh BHYT. Chính sách này đã góp phần giảm bớt gánh nặng chi phí khám chữa bệnh cho người dân tộc thiểu số; bảo đảm an sinh xã hội, từng bước xóa đói giảm nghèo.

Sau khi Quyết định 861/QĐ-TTg phê duyệt danh sách các xã khu vực III, khu vực II, khu vực I và Quyết định 612/QĐ-UBDT của Ủy ban Dân tộc phê duyệt các thôn đặc biệt khó khăn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2025 có hiệu lực, đối tượng là người DTTS thôi không hưởng các chính sách áp dụng các chính sách áp dụng cho địa bàn đặc biệt khó khăn là 2,34 triệu người (tương đương 616.000 hộ). Có một thực tế là đa số các tỉnh có xã, thôn từ vùng 3 chuyển vùng 1 thì tỷ lệ bao phủ BHYT có xu hướng giảm. Hiện nay, do tác động của dịch Covid-19 đã và đang ảnh hưởng lớn đến sản xuất, kinh doanh, đời sống của người dân, nếu không may đau ốm, bệnh tật; đặc biệt những người mắc bệnh cần điều trị dài ngày, bệnh hiểm nghèo… mà không có thẻ BHYT thì người dân đã khó khăn lại càng thêm khó khăn, ảnh hưởng rất lớn đến an sinh xã hội, nguy cơ tái nghèo sẽ rất cao.

Tại các tỉnh miền núi, một bộ phận không nhỏ người dân chủ yếu là DTTS dù điều kiện kinh tế đã được cải thiện, song vẫn còn gặp nhiều khó khăn, gia đình đông người, khi cắt thẻ BHYT đột ngột, khả năng tài chính để mua thẻ 1 lần cho tất cả mọi người trong gia đình là khó thực hiện, khả năng tự tham gia chính sách BHYT rất thấp. Với giá viện phí như hiện nay, một người ốm không có BHYT là gia đình có nguy cơ cao rơi vào “bẫy nghèo”. Do đó, đại biểu kiến nghị tiếp tục kéo dài thời gian cho người dân thuộc các xã khu vực II, khu vực III (giai đoạn 2016-2020) hiện nay chuyển xã khu vực I theo Quyết định 861 (giai đoạn 2021-2025) được tiếp tục thụ hưởng chính sách BHYT đến hết ngày 31.12.2021. Bên cạnh đó, đề nghị nghiên cứu, bổ sung chính sách từ năm 2022 trở đi, các xã đặc biệt khó khăn vùng DTTTS, miển núi sau khi được địa phương công nhận đạt chuẩn nông thôn mới (tức là chuyển sang xã vùng I) thì được tiếp tục kéo dài thời gian thực hiện chính sách BHYT ít nhất 1 năm.

PV Trọng Hiếu

16:00

ĐBQH Đoàn Thị Lê An (Điểm cầu tỉnh Cao Bằng): Số người dân tộc thiểu số không có điều kiện tiếp cận BHYT là rất lớn

ĐBQH Đoàn Thị Lê An (Cao Bằng) phát biểu
Ảnh: Quang Khánh

Trong những năm qua Đảng, Nhà nước ta đã quan tâm, nỗ lực ban hành nhiều chính sách dành cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn, đặc biệt là các chính sách về y tế, giáo dục. Là người dân sống tại vùng có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, tôi cảm nhận rất rõ ý nghĩa của những chính sách đó đối với người dân về đảm bảo an sinh xã hội, phát triển kinh tế.

BHYT là một trong những chính sách trụ cột của hệ thống an sinh xã hội, để chăm sóc sức khoẻ cho người dân. Nhằm cụ thể hoá nội dung trên, ngày 29.11.2013 Quốc hội Khoá XIII đã ban hành Nghị quyết số 68 về đẩy mạnh thực hiện chính sách, pháp luật về bảo hiểm y tế, tiến tới bảo BHYT toàn dân. Sau 7 năm thực hiện Nghị quyết, tính đến ngày 31.12.2020 số người tham gia bảo hiểm y tế là 87,97 triệu người, tăng 2,23 triệu người (1,75%) so với năm 2019, đạt tỷ lệ bao phủ khoảng 90,85% dân số, vượt 10,85% so với chỉ tiêu được giao tại Nghị quyết 68. Tính đến hết ngày 31.8.2021, tổng số người tham gia BHYT là 85,21 triệu người, giảm 0,53 triệu người so với năm 2019 và giảm 2,76 triệu người so với năm 2020 (tương ứng với 3,1%).

Nguyên nhân của việc giảm tỷ lệ số người tham gia BHYT phần lớn là do tình hình dịch bệnh Covid-19 gây ra, do các địa phương khó khăn trong bố trí ngân sách hỗ trợ thêm mức đóng BHYT cho một số đối tượng theo quy định, do Luật Bảo hiểm y tế còn thiếu quy định, chế tài cụ thể áp dụng đối với đối tượng tự đóng, được hỗ trợ đóng nhưng không tham gia (học sinh, sinh viên, hộ gia đình)… Ngoài ra còn có nguyên nhân khác nữa đó là do ảnh hưởng của việc triển khai thực hiện Quyết định 861/QĐ-TTg ngày 4.6.2021 của Chính phủ về phê duyệt danh sách các xã khu vực III, khu vực II, khu vực I thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2025. Theo đó các xã đã hoàn thành chương trình xây dựng nông thôn mới chuyển từ vùng 3 sang vùng 2 hoặc về vùng I, do đó các đối tượng là người dân tộc thiểu số thuộc đối tượng được ngân sách nhà nước đóng BHYT không được hưởng chính sách nữa, hoặc bị cắt đột ngột làm cho người dân khó khăn trong quá trình đi khám chữa bệnh, hoặc không có điều kiện tham gia BHYT tự nguyện, dẫn đến tỷ lệ bao phủ y tế toàn dân giảm, có địa phương giảm từ 95% xuống còn 90%, có địa phương giảm từ 95% xuống còn 89%...

Đối với tỉnh Cao Bằng, thực hiện Quyết định số 861/QĐ-TTg ngày 4.6.2021 của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh Cao Bằng có 33 xã, phường, thị trấn thuộc khu vực I, tăng 22 xã, phường, thị trấn so với giai đoạn 2016 - 2020 với trên 41,8 nghìn người dân tộc thiểu số không còn thuộc đối tượng được ngân sách nhà Nước đóng BHYT.

Qua một thời gian triển khai tuyên truyền, vận động, đến thời điểm hiện nay mới có 24,6 nghìn người tiếp tục tham gia, còn trên 17 nghìn người dân tộc thiểu số không có điều kiện để tham gia. Bên cạnh đó, nhiều người dân tự đóng BHYT theo hộ gia đình nhưng cũng chỉ có khả năng đăng ký tham gia 3 tháng, dẫn đến không bền vững. Bởi vì, đại đa số người dân tộc thiểu số làm nông nghiệp, thu nhập thấp và không ổn định, cuộc sống còn nhiều khó khăn. Vì vậy, số lượng người dân tộc thiểu số không có điều kiện để tiếp cận và thụ hưởng chính sách BHYT là rất lớn.

Để người dân tộc thiểu số tiếp tục được tiếp cận và thụ hưởng chính sách bảo hiểm y tế, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, trật tự an toàn xã hội tại các địa bàn vùng cao, biên giới, tôi đề nghị Chính phủ nghiên cứu có chính sách hỗ trợ cho người dân tộc thiểu số, nhất là người dân tộc thiểu số sinh sống ở các khu vực mới ra khỏi vùng khó khăn, đặc biệt khó khăn theo quy định tại Quyết định số 861/QĐ-TTg ngày 4.6.2021 của Thủ tướng Chính phủ, Quyết định số 612/QĐ-UBDT ngày 16.9.2021 của Ủy ban Dân tộc hoặc nghiên cứu nâng mức hỗ trợ từ ngân sách nhà nước đối với một số đối tượng. Cụ thể nâng mức hỗ trợ bằng 100% (hiện nay ngân sách nhà nước hỗ trợ 70%) đối với người thuộc hộ nghèo đa chiều theo quy định tại Khoản 2, Điều 4, Nghị định số 146/2018/NĐ-CP. Nâng mức hỗ trợ bằng 70% (hiện nay ngân sách nhà nước hỗ trợ 30%) đối với học sinh, sinh viên. Nâng mức hỗ trợ bằng 70% (hiện nay ngân sách nhà nước hỗ trợ 30%) đối với người thuộc hộ gia đình làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp có mức sống trung bình. Hỗ trợ bằng 30% trên mức đóng đối với người tham gia theo hộ gia đình.

Thứ hai, về tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, tôi đề nghị nâng mức hỗ trợ đóng cho người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện bởi lý do sau. Thứ nhất, trong những năm gần đây, số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện tăng rất cao, tuy nhiên, để người dân tham gia một cách bền vững, tôi đề nghị Chính phủ nghiên cứu có cơ chế, chính sách thuận lợi và hấp dẫn hơn để khuyến khích người dân ở vùng nông thôn, miền núi, vùng cao biên giới tham gia tự nguyện, nhất là người có thu nhập dưới mức trung bình. Cụ thể, hiện nay, ngân sách nhà nước hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn là 30% đối với người thuộc hộ nghèo, 25% đối với người thuộc hộ cận nghèo, 10% đối với người thuộc các đối tượng khác. Tuy nhiên với đặc thù của các địa phương miền núi, người lao động có thu nhập rất thấp, việc làm thường không ổn định, do vậy để khuyến khích người dân, nhất là người có thu nhập dưới mức trung bình tham gia, đề nghị nâng mức hỗ trợ đóng lên 50% đối với người thuộc hộ nghèo, 40% đối với người thuộc hộ cận nghèo và 20% đối với người thuộc các đối tượng khác.

Hai là, cần nghiên cứu, sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13 trong thời gian tới, với các chính sách hướng tới bao phủ toàn dân theo hướng không bỏ sót đối tượng có điều kiện và khả năng như chủ hộ kinh doanh cá thể; người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương, người lao động theo chế độ khoán việc có nhu cầu nhưng chưa được quy định trong Luật Bảo hiểm xã hội là đối tượng bắt buộc tham gia.

Nghiên cứu quy định giảm thời gian đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu để hưởng lương hưu từ 20 năm xuống còn 15 năm, hướng tới còn 10 năm với mức hưởng được tính toán phù hợp nhằm tạo điều kiện cho người lao động cao tuổi, có số năm tham gia thấp được tiếp cận và thụ hưởng quyền lợi bảo hiểm xã hội. Bổ sung dần các chế độ hưởng như thai sản, ốm đau, tai nạn lao động… để hấp dẫn người lao động.

PV Xuân Tùng

16:12

ĐBQH Nguyễn Trường Giang (Đắk Nông - điểm cầu Nhà Quốc hội): Chi phí quản lý phải gắn với kết quả phát triển đối tượng và hiệu quả sinh lời của quỹ

Tại điểm cầu Nhà Quốc hội, phát biểu ý kiến, ĐBQH Nguyễn Trường Giang đánh giá cao việc Uỷ ban Thường vụ quốc hội quyết định đưa báo cáo về thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội, quản lý và sử dụng Quỹ Bảo hiểm xã hội để Quốc hội thảo luận, cho thấy tầm quan trọng việc thực hiện quản lý chính sách này. 

ĐBQH Nguyễn Trường Giang (Đắk Nông) phát biểu tại điểm cầu Nhà Quốc hội
Ảnh: Quang Khánh

Qua nghiên cứu Báo cáo của Chính phủ, đại biểu đánh giá cao việc Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, ngành bảo hiểm xã hội trong việc cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp. Cụ thể, cơ quan bảo hiểm xã hội đã thực hiện cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 với tất cả các thủ tục hành chính. Kết nối, tích hợp và cung cấp 15 dịch vụ công trên Cổng dịch vụ công quốc gia. Triển khai thực hiện thanh toán điện tử, đóng bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội. Cơ quan bảo hiểm xã hội đã triển khai các cơ sở dữ liệu điện tử chuyên ngành hệ thống quản lý, chi trả, xét duyệt các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp. Đồng thời, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động thanh tra, kiểm tra, khai thác, phân tích dữ liệu, để đánh giá, xác định dấu hiệu  lạm dụng, trục lợi và các hành vi vi phạm pháp luật khác.

Việc triển khai thanh tra, kiểm tra theo hình thức điện tử làm tăng năng suất, hiệu quả, chất lượng công việc, cắt giảm nhân lực, thời gian khi tiến hành trong các hoạt động thanh tra... Theo báo cáo, với phương pháp thanh tra, kiểm tra truyền thống thủ công như trước đây, thời lượng làm việc trung bình là 26 giờ. Khi ứng dụng công nghệ thông tin đã giảm lượng làm việc tại các đơn vị khoảng 48%, tương đương khoảng 10,5 giờ làm việc. Đại biểu Giang cho rằng, đây là những số liệu đáng lưu ý liên quan đến chi phí quản lý quỹ bảo hiểm.  

Theo quy định tại Khoản 2, Điều 90 Luật Bảo hiểm xã hội, nguồn kinh phí để thực hiện quản lý quỹ bảo hiểm xã hội hàng năm được trích từ việc sinh lời của hoạt động đầu tư từ quỹ và định kỳ 3 năm Chính phủ báo cáo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội quyết định mức chi phí quản lý bảo hiểm xã hội. Trong năm 2020, chi phí quản lý bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp đã được thực hiện theo Nghị quyết 528 năm 2018 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho giai đoạn 2019 - 2021. Theo đó, chi phí quản lý bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp do thực hiện theo Nghị quyết 528 giảm dần. Năm 2019 là 2,15 %, năm 2020 là 2% và năm 2021 là 1,85 % và số tiền này được trích từ tiền sinh lời của hoạt động đầu tư của động quỹ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp.

Thực hiện quy định của Nghị quyết 528, theo báo cáo, mức chi phí quản lý bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp năm 2020 là 12.782 tỷ đồng, chiếm khoảng 27,28% số tiền sinh lợi từ hoạt động quỹ đầu tư năm 2020, tương đương 88,32% tổng dự toán năm 2020. Riêng chi phí bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế năm 2020 là khoảng 8.600 tỷ đồng, trong đó chi phí quản lý bảo hiểm xã hội là 8.000 tỷ đồng, chi phí quản lý bảo hiểm thất nghiệp là 622 tỷ đồng, tương đương 1,74% và 1,87% so với dự toán chi phí và thấp hơn 0,26% và 0,13 % so tỷ lệ mức chi được phê duyệt theo Nghị quyết 528. Đáng chú ý, mức chi cho hoạt động bộ máy chiếm 35,66%, chi phục vụ đối tượng và tổ chức thu chi chiếm 46%, chi hiện đại hoá công nghệ thông tin và xây dựng cơ sở dữ liệu chỉ chiếm 6,6%, nhưng hiệu quả mang lại là rất cao.

Đại biểu đánh giá cao việc ngành bảo hiểm đã cắt giảm chi phí quản lý so với quy định. Tuy nhiên, qua nghiên cứu báo cáo cáo thẩm tra, báo cáo của Chính phủ thì việc cắt giảm so với năm 2019, xét về tổng thể cho thấy dự toán chi phí phát triển đối tượng và quản lý bảo hiểm xã hội năm 2020 thì các mục này đều cao hơn so với năm 2019. Trong khi tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và hiệu quả của việc ứng dụng công nghệ thông tin lưu trữ thông tin thì mức giảm này là chưa tưng xứng. Những kết quả được nêu trên, đại biểu Giang đề nghị cần cắt giảm thêm chi phí quản lý quỹ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp trong bối cảnh tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý quỹ. Chủ động, tích cực, quyết liệt trong sắp xếp lại bộ máy theo hướng tinh gọn và các chỉ tiêu này giao cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định và chi phí quản lý phải gắn với kết quả phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm và hiệu quả sinh lời từ hoạt động của quỹ.

Nghị quyết 528 năm 2018 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định chi phí quản lý quỹ trong giai đoạn 2019- 2021, do đó, đại biểu đề nghị Chính phủ sớm hoàn thành việc đánh giá kết quả thực hiện chi phí trong giai đoạn này và báo cáo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội sớm quyết định cho giai đoạn tiếp theo, theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội. Nếu Chính phủ không sớm hoàn thành báo cáo thì Uỷ ban Thường vụ Quốc hội sẽ không thể xem xét và ra nghị quyết triển khai hoạt động cho ngành bảo hiểm trong năm 2022 và giai đoạn tiếp theo.

Về đầu tư phát triển quỹ, theo báo cáo tổng số tiền lãi thu được từ đầu tư năm 2020 là khoảng 47.500 tỷ đồng, lãi bình quân là 5%. Nhưng việc đầu tư vào ngân hàng thương mại chưa thống nhất nên còn khó khăn. Do đó, đại biểu đề nghị Chính phủ sớm trình Quốc hội sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Việc làm… và các luật liên quan theo tinh thần Nghị quyết số 28 của Trung ương. Đó là, đa dạng hóa danh mục, cơ cấu đầu tư quỹ bảo hiểm xã hội theo nguyên tắc an toàn, bền vững và hiệu quả. Ưu tiên đầu tư vào trái phiếu Chính phủ, nhất là trái phiếu dài hạn, nghiên cứu từng bước mở rộng sang các lĩnh vực đầu tư khác có khả năng sinh lời cao, từng bước và có lộ trình đầu tư một khoản tiền nhàn rỗi từ quỹ thông qua uỷ thác đầu tư tại thị trường trong nước và quốc tế, nhưng vẫn phải bảo đảm tính an toàn, bền vững.

PV Đức HIệp

16:20

ĐBQH Nguyễn Ngọc Sơn (Hải Dương - điểm cầu Nhà Quốc hội): Tăng sức hấp dẫn và tính liên kết giữa các chế độ bảo hiểm

Theo đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn, số người tham gia bảo hiểm xã hội là gần 16,2 triệu người, chiếm khoảng 33,5% lực lượng lao động trong độ tuổi, hoàn thành chỉ tiêu được Chính phủ giao năm 2020. Đặc biệt, số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện có sự tăng vượt bậc, đạt 1,1 triệu người, gấp hơn 2 lần so với năm 2019. Kết quả này thể hiện sự nỗ lực, cố gắng rất lớn của ngành trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 tác động tiêu cực đến tình hình kinh tế - xã hội năm 2020, ảnh hưởng đến công tác phát triển đối tượng. 

Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (Hải Dương) phát biểu tại điểm cầu Nhà Quốc hội
Ảnh: Quang Khánh

Tuy nhiên, đại biểu cho rằng cũng phải nhìn nhận còn những vấn đề cần quan tâm để phát triển bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp một cách bền vững. Về phát triển bảo hiểm xã hội mặc dù số người tham gia bảo hiểm xã hội tăng, nhưng số người tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc giảm, năm 2020 chỉ đạt 93,8% chỉ tiêu kế hoạch đề ra; chiếm tỷ lệ khoảng hơn 31% lực lượng lao động trong độ tuổi. Điều này cho thấy, sẽ có nhiều khó khăn trong thực hiện chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc năm 2021 mà Nghị quyết số 28 của Ban chấp hành Trung ương đề ra, nhất là ảnh hưởng bởi sự tác động của dịch bệnh Covid-19.

Một vấn đề đáng quan tâm nữa đó là số người hưởng bảo hiểm xã hội một lần tăng cao, ảnh hưởng rất lớn đến tính bền vững. Theo báo cáo, năm 2020 có gần 861 nghìn người hưởng bảo hiểm xã hội một lần tăng, 53,6 nghìn người (tăng 6,65%) so với năm 2019. Trong đó, số tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện hưởng một lần là gần 12 nghìn người tăng 51,55% so với năm 2019 và bằng 2,09% so với số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện tăng thêm của năm 2020 so với năm 2019 (trên 567 nghìn người). Việc hưởng bảo hiểm xã hội một lần là nhu cầu thực tế của người lao động, khi đời sống, thu nhập khó khăn ảnh hưởng của dịch bệnh như hiện nay, dự báo có thể số người hưởng chế độ một lần sẽ tăng cao vào các năm tiếp theo.

Theo đại biểu, phát triển bảo hiểm xã hội một cách bền vững, nhằm bảo đảm an sinh xã hội lâu dài cho người lao động là cần thiết và cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Trước hết khi chưa sửa Luật Bảo hiểm xã hội, cần tiếp tục tuyên truyền, vận động để người dân hiểu về lợi ích thiết thực của loại hình bảo hiểm này và có ý thức chuẩn bị cho tuổi già một cách chủ động từ khi còn trẻ. Từ thực trạng quy định hiện hành của pháp luật về chính sách hưởng bảo hiểm xã hội một lần; các hệ lụy, bất cập về mục tiêu an sinh xã hội, về tổ chức thực hiện, tôi đề xuất sớm nghiên cứu sửa đổi quy định về hưởng bảo hiểm xã hội một lần theo tinh thần Nghị quyết 28 đề ra.

Bên cạnh đó, đại biểu Sơn cũng đề nghị cần sớm sửa Luật Bảo hiểm xã hội, thực hiện các giải pháp đã được nêu tại Nghị quyết số 28 của Ban Chấp hành Trung ương thực hiện các nội dung cải cách về xây dựng hệ thống bảo hiểm xã hội đa tầng, hướng đến bao phủ toàn dân, sửa đổi điều kiện về thời gian tham gia tối thiểu để hưởng chế độ hưu trí theo hướng linh hoạt nhằm giảm số lượng người hưởng một lần. Điều chỉnh cách tính lương hưu, bảo đảm kết hợp hài hòa các nguyên tắc đóng - hưởng, công bằng, bình đẳng, chia sẻ và bền vững, tăng sức hấp dẫn và tính liên kết giữa các chế độ bảo hiểm xã hội để đạt mục tiêu mở rộng diện bao phủ; sửa đổi các quy định về mức đóng, căn cứ đóng, bảo đảm đúng quy định tại Nghị quyết số 28. Đề xuất sửa đổi Luật Việc làm theo hướng mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm tự nguyện bao gồm lao động làm việc theo hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc từ 1 tháng trở lên; hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động duy trì việc làm.

PV Hữu Tùng

16:32

ĐBQH Chamaléa Thị Thủy (Điểm cầu tỉnh Ninh Thuận): Khắc phục bất cập trong thanh toán khám, chữa bệnh bằng bảo hiểm y tế

Tham gia phiên thảo luận trực tuyến về tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, quản lý và sử dụng Quỹ bảo hiểm xã hội năm 2020, từ điểm cầu trực tuyến tỉnh Ninh Thuận, ĐBQH Chamaléa Thị Thủy đã có 3 ý kiến về nội dung này. 

ĐBQH Chamaléa Thị Thủy (Ninh Thuận) phát biểu tại điểm cầu Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Thuận
Ảnh: Quang Khánh

Thứ nhất, về việc đầu tư nâng cao năng lực của hệ thống y tế cơ sở (tuyến xã, tuyến huyện) nhất là ở vùng có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn chưa đạt được mục tiêu đề ra trong năm 2020. Điều này sẽ dẫn đến chất lượng khám, chữa bệnh ban đầu của người có thẻ bảo hiểm y tế ở tuyến xã, tuyến huyện chưa được bảo đảm, chưa đáp ứng được nhu cầu khám, chữa bệnh của người dân. Vì vậy, người bệnh muốn được thông tuyến trong việc khám và chữa bệnh ngoại trú vẫn tiếp tục được đặt ra khi chúng tôi đi tiếp xúc cử tri. Và việc hệ thống y tế cơ sở chưa được đầu tư, quan tâm đúng mức cũng đã cho thấy nhiều bất cập khác trong thực tế, nhất là trong công tác phòng, chống dịch bệnh Covid -19 diễn ra phức tạp như hiện nay. Đại biểu Chamaléa Thị Thủy cho rằng vấn đề này, Chính phủ và các bộ, ngành có liên quan cần phải quan tâm hơn nữa và sớm có biện pháp giải quyết hiệu quả.

Thứ hai, những vấn đề bất cập trong việc thanh toán khám, chữa bệnh theo bảo hiểm y tế cho các cơ sở khám, chữa bệnh. Hiện nay, Quỹ Bảo hiểm y tế do Bảo hiểm Xã hội giữ và thực hiện việc giao dự toán kinh phí khám, chữa bệnh hàng năm cho các cơ sở khám chữa bệnh. Điều này dẫn đến thực tế là các cơ sở khám chữa bệnh phải “vừa khám, chữa bệnh, vừa phải tính xem có bị vượt dự toán hay không”, nên dĩ nhiên là sẽ ảnh hưởng nhất định đến chất lượng khám, chữa bệnh. Bên cạnh đó, các khoản chi phí khám, chữa bệnh trong thực tế nhiều hơn mức được giao dự toán hàng năm, phần vượt này, muốn thanh toán bổ sung phải được Bảo hiểm Xã hội thẩm định và thời gian thanh toán bổ sung kéo dài rất lâu, gây ảnh hưởng rất lớn đến công tác khám, chữa bệnh vì thiếu nguồn tài chính chi trả cho các loại thuốc, các trang thiết bị y tế phục vụ cho việc khám, chữa bệnh.

Để khắc phục tình trạng này, các cơ sở khám, chữa bệnh và ngành y tế các địa phương cũng đã kiến nghị cần phải thành lập Hội đồng thẩm định độc lập gồm: Sở Y tế, Bảo hiểm Xã hội tỉnh, các cơ sở khám, chữa bệnh... Hội đồng này sẽ hoạt động độc lập, chịu trách nhiệm trong việc thẩm định các thanh toán khám, chữa bệnh theo bảo hiểm y tế nhằm bảo đảm việc thanh toán chi đúng theo thực tế khám, chữa bệnh và tránh tình trạng lợi dụng khám, chữa bệnh bằng bảo hiểm y tế để trục lợi. Đại biểu cho rằng, đây là giải pháp hay, thiết thực, hiệu quả; đề xuất kiến nghị này được nghiên cứu, xem xét đã lâu nhưng đến nay vẫn chưa được thực hiện nhằm giải quyết dứt điểm những tồn tại, vướng mắc đã nhiều năm về vấn đề này.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị cần quan tâm nghiên cứu ý kiến của Ủy ban Xã hội về việc sớm ban hành gói dịch vụ y tế cơ bản do bảo hiểm y tế chi trả một cách toàn diện theo quy định của Luật Bảo hiểm y tế (hiện nay Bộ Y tế mới triển khai Thông tư số 39/2018/TT-BYT, tuy nhiên chỉ mới áp dụng cho tuyến y tế cơ sở gồm tuyến huyện và tuyến xã và vẫn còn nhiều vướng mắc, chưa giải quyết được trong quá trình triển khai thực hiện). Xem đây là phương thức thanh toán chi phí khám, chữa bệnh thay thế phương thức thanh toán chi phí khám, chữa bệnh theo phí dịch vụ. Gói dịch vụ y tế cơ bản được xây dựng nhằm bảo đảm mọi người dân đều được sử dụng dịch vụ y tế khi có nhu cầu, không phân biệt giữa các nhóm đối tượng, không phụ thuộc vào khả năng chi trả, đáp ứng được khả năng cân đối của quỹ và ngân sách Nhà nước.

Đặc biệt, việc ban hành gói dịch vụ y tế cơ bản do bảo hiểm y tế chi trả một cách toàn diện sẽ khắc phục cơ bản tình trạng lạm dụng, trục lợi quỹtừ phía cơ sở khám, chữa bệnh, người bệnh; giải quyết được những bất cập trong phương thức thanh toán chi phí khám, chữa bệnh theo phí dịch vụ được áp dụng trong những năm qua; không còn tình trạng thiếu sự thống nhất trong thanh quyết toán chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế; chấm dứt được việc giao dự toán chưa sát với thực tế hoặc chậm điều chỉnh dự toán làm cho một số cơ sở khám, chữa bệnh do lo ngại không được thanh toán các chi phí vượt dự toán được giao...

Thứ ba, về việc chậm sửa đổi, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật nhằm hướng dẫn, giải quyết các bất cập trong việc thực hiện chính sách pháp luật về bảo hiểm y tế. Đại biểu cho rằng các vấn đề liên quan đến bảo hiểm y tế là vấn đề liên quan trực tiếp, thiết thực đến đời sống và nhu cầu được chăm sóc sức khoẻ của nhân dân, nên cần phải sớm được quan tâm giải quyết; sớm ban hành, sửa đổi, bổ sung cho phù hợp, nhất là các quy định về cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành liên quan và các địa phương. Do đó, đại biểu đề nghị Chính phủ cần tổ chức một hội nghị chuyên đề để đánh giá lại toàn bộ quá trình thực hiện Luật Bảo hiểm y tế nhằm xem xét một cách cụ thể kết quả triển khai thực hiện, để có cơ sở hoàn thiện chính sách.

PV Xuân Anh

16:45

ĐBQH Nguyễn Hải Anh (Đồng Tháp - điểm cầu Nhà Quốc hội): Bảo đảm an toàn quỹ và phát triển đối tượng tham gia

Phát biểu ý kiến tại điểm cầu Nhà Quốc hội, ĐBQH Nguyễn Hải Anh (Đồng Tháp) khẳng định, BHXH và BHYT là hai chính sách lớn của Đảng và Nhà nước, là trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội. Việc bảo đảm an toàn và tăng trưởng bền vững Quỹ thời gian qua được Chính phủ và nhất là ngành bảo hiểm xã hội được quan tâm, đặc biệt sự nỗ lực, cố gắng đã đạt được nhiều kết quả tích cực.

Qua báo cáo của Chính phủ, việc phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội trong năm 2020 đạt kết quả khả quan với tổng số người dân tham gia là gần 16,2 triệu người, tăng gần 400 nghìn người so với 2019, chiếm 33,5% lực lượng lao động trong độ tuổi. Nhưng đáng lưu ý là số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện tuy có tăng so với năm 2019 nhưng mức đóng và số tiền đóng vẫn chưa cao, chủ yếu ở mức chuẩn nghèo nông thôn (700 nghìn đồng/tháng). Mặt khác, tổng số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện còn khá khiêm tốn, mới đạt 2,31% lao động trong độ tuổi.

ĐBQH Nguyễn Hải Anh (Đồng Tháp) phát biểu tại điểm cầu Nhà Quốc hội
Ảnh: Quang Khánh

Theo đại biểu, một trong những nguyên nhân khiến số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện chưa được như mong muốn đó là quy định về chính sách chưa đủ hấp dẫn, trong đó có quy định về thời gian đóng còn tương đối dài (20 năm) trong khi chế độ được hưởng còn hạn chế. Đặc biệt còn thiếu sự linh hoạt, đa dạng về hình thức đóng với các loại hình bảo hiểm thương mại có tính chất tương tự trên thị trường.

Đại biểu cho rằng, cần có giải pháp và chính sách để gia tăng tỷ lệ bảo hiểm xã hội tự nguyện bởi dư địa từ khu vực này còn rất lớn. Cụ thể, trong thời gian tới, cần xem xét lại, điều chỉnh rút ngắn thời gian và đa dạng hóa hình thức tham gia, trong đó có cách tính theo giá trị dòng tiền nhằm tăng sự hấp dẫn, thu hút người người tham gia.

Đối với quy định hưởng bảo hiểm xã hội một lần được nêu tại Điều 60, Luật Bảo hiểm xã hội 2014 chủ yếu nhằm tạo điều kiện cho người lao động đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định nhưng chưa đủ thời gian đóng nhưng ra nước ngoài để định cư, đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng và cán bộ chiến sỹ lực lượng vũ trang khi phục viên xuất ngũ mà không đủ điều kiện hưởng lương hưu. Tuy nhiên, phải khẳng định rằng, chủ trương xuyên suốt, nhất quán được Đảng, Nhà nước là mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội, bao phủ các chế độ bảo hiểm lên toàn bộ thành viên trong xã hội, bảo đảm an sinh xã hội lâu dài cho người lao động, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, không để ai bị bỏ lại phía sau. Chủ trương, chính sách này được thể hiện rõ nét trong Điều 34, Hiến pháp 2013 là công dân có quyền được hưởng an sinh xã hội.

Tuy nhiên, thực tế số người lao động hưởng trợ cấp một lần có xu hướng gia tăng. Năm 2020 là 860 nghìn người, tăng 6,65% so với năm 2019 và tăng gấp 2 lần so với số người tham gia bảo hiểm xã hội tăng thêm năm 2020. Nghĩa là cứ 1 người tham gia bảo hiểm xã hội thì có 2 người rời khỏi hệ thống. "Đây là một thực tế đáng quan ngại, có thể phá vỡ hệ thống bảo hiểm xã hội. Người lao động rời khỏi bảo hiểm xã hội tức là tự tước đi quyền tham gia thụ hưởng các chế độ, đặc biệt là chế độ dài hạn như hưu trí, phụ cấp… dẫn đến rủi ro cho chính người lao động trong tương lai, đồng thời gặp thách thức lớn trong mục tiêu mở rộng bảo hiểm xã hội cũng như bảo đảm an sinh xã hội của đất nước. Do đó, tới đây sửa Luật Bảo hiểm xã hội, Quốc hội cần tính tới xu hướng, thông lệ quốc tế", đại biểu Hải Anh đề nghị.

PV Lê Tùng

16:51

ĐBQH Nguyễn Duy Minh (Điểm cầu TP. Đà Nẵng): Cần tăng cường giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật về bảo hiểm

Phát biểu tại điểm cầu TP. Đà Nẵng, đại biểu Nguyễn Duy Minh đề nghị có đánh giá kết quả thực hiện việc hỗ trợ cho doanh nghiệp, người lao động bị ảnh hưởng bởi Covid-19 thông qua chính sách Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm thất nghiệp.

ĐBQH Nguyễn Duy Minh phát biểu tại điểm cầu Đoàn ĐBQH TP. Đà Nẵng
Ảnh: Quang Khánh

Đại biểu cho biết, tính đến hết năm 2020, tổng số đối tượng tham gia bảo hiểm tăng 2,6% so với năm 2019 nhưng đối tượng tham gia bảo hiểm bắt buộc là chỉ hơn 15 triệu người, giảm 1% so với 2019. Số người tham giả bảo hiểm thất nghiệp là hơn 13 triệu người, giảm 1% so với 2019. Theo số liệu của Tổng cục thống kê, lực lượng lao động trong độ tuổi lao động là 48,3 triệu người. Điều này cho thấy việc mở rộng, phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội còn dưới mức tiềm năng và chưa vững chắc (vì năm 2020 có hơn 860.000 người tham gia bảo hiểm xã hội 1 lần, tăng hơn 53.000 người); đồng thời còn chưa phù hợp với nội hàm loại hình xã hội bảo hiểm bắt buộc, bắt buộc người sử dụng lao động, người lao động phải tham gia như là một hành trang không thể thiếu khi tham gia thị trường lao động.

Đại biểu đề nghị Quốc hội tăng cường giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật về bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN). Đề nghị Chính phủ và các cơ quan liên quan có biện pháp mạnh hơn, nghiêm khắc hơn trong thi hành Luật bảo hiểm xã hội, đẩy mạnh tuyên truyền để người sử dụng lao động phải chấp hành quy định của pháp luật, để người lao động thấy được quyền lợi của mình khi tham gia BHXH. Nghiên cứu sớm sửa đổi quy định về điều kiện thời gian tham gia BHXH để được hưởng chế độ từ 20 năm xuống 15 năm, tiến lên còn 10 năm theo Nghị quyết 28-NQ/TW năm 2018 đề ra.

Ngoài ra, nghiên cứu có gói bảo hiểm xã hội ngắn hạn với mức đóng, mức hưởng phù hợp, nhất là đối với công nhân lao động. Theo đại biểu Minh, trong thực tế, công nhân lao động thường làm việc trong một khoảng thời gian ngắn (5 đến 10 năm) vì nhiều nguyên nhân khác nhau như về quê, chuyển đổi ngành nghề hoặc gặp khó khăn về tài chính nên không thể tiếp tục tham gia BHXH, dẫn đến tình trạng bán sổ bảo hiểm xã hội như những năm vừa qua. Việc này cũng hạn chế việc gia tăng tình trạng hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần.

Ngoài ra, đại biểu Nguyễn Duy Minh đề nghị cần có hướng dẫn, giải quyết các chế độ, chính sách cho người lao động các tỉnh phía Nam về quê trong thời gian gần đây, đồng thời hạn chế tối đa các thủ tục để người lao động tham gia BHXH bị ảnh hưởng về quyền lợi của mình, tránh nguy cơ bị lôi kéo, kích động vì số lượng người bị ảnh hưởng lớn.

Về việc khắc phục nợ đóng BHXH, đại biểu cho biết tình trạng trốn đóng, nợ đóng, gian lận, trục lợi bảo hiểm xã hội còn kéo dài, chậm được giải quyết như đã thể hiện trong báo cáo. Việc này ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi của người tham gia BHXH. Do đó, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ ngành liên quan triển khai các giải pháp đề ra. Khi chuyển lương cho người lao động thì ra soát, đối chiếu có chuyển bảo hiểm xã hội chưa, nếu chưa có thì không chuyển lương. Trong thực tế một số địa phương khi gắn các biện pháp thu BHXH với các phương thức giao dịch khác như nộp thuế, quyết toán thuế, xuất nhập khẩu hàng hóa, vay vốn, thi đua khen thưởng thì việc khắc phục nợ đóng bảo hiểm sẽ tích cực hơn.

Về tình hình quản lý sử dụng quỹ BHXH, đại biểu đề nghị có đánh giá kết quả thực hiện việc hỗ trợ cho doanh nghiệp, người lao động bị ảnh hưởng bởi Covid-19 thông qua chính sách BHXH, BHTN; Nghiên cứu sử dụng tiền lãi từ đầu tư của Quỹ bảo hiểm xã hội để đầu tư Nhà ở xã hội cho công nhân, người lao động mua hoặc thuê. Điều này phù hợp với mục tiêu và có hiệu quả xã hội lớn. Ở góc độ của người sử dụng lao động, người lao động họ thấy rất cần thiết và mong muốn cả về trước mắt và lâu dài, họ cũng thấy được lợi ích của việc tham gia bảo hiểm xã hội.

PV Hoàng Yến

17:02

ĐBQH Lò Thị Luyến (Điểm cầu tỉnh Điện Biên): Dư địa phát triển bảo hiểm xã hội còn rất lớn

ĐBQH Lò Thị Luyến phát biểu tại điểm cầu Đoàn ĐBQH tỉnh Điện Biên
Ảnh: Quang Khánh

Theo ĐBQH Lò Thị Luyến, số liệu của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, đến hết năm 2020, còn khoảng 66,5% số người trong độ tuổi lao động chưa tham gia bảo hiểm xã hội. Như vậy, dư địa để phát triển quỹ bảo hiểm xã hội còn rất lớn. Để đạt được mục tiêu của Nghị quyết số 28-NQ/TW, cần sự nỗ lực cố gắng rất lớn của cả hệ thống chính trị.

Hiện nay số người tham gia bảo hiểm xã hội trong cả khu vực bảo hiểm tự nguyện và  bảo hiểm xã hội bắt buộc đều tăng. Trong Báo cáo, Chính phủ cũng đã nêu có được kết quả đó là do hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật về bảo hiểm xã hội cũng có nhiều chuyển biến tích cực cả về số lượng và chất lượng. Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được trong thực hiện chính sách bảo hiểm tự nguyện vẫn còn có những tồn tại như kết quả đạt được còn cách xa so với tiềm năng, mức thu nhập bình quân để lựa chọn hướng đóng bảo hiểm giảm, nhận thức của người lao động trong việc tham gia bảo hiểm xã hội còn hạn chế.

Về nội dung này, đại biểu đề nghị Chính phủ cần đánh giá thêm nguyên nhân là phân tích kỹ hơn vì sao người lao động chưa nhận thức đầy đủ về vai trò, ý nghĩa và giá trị tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện. Trong khi bảo hiểm xã hội tự nguyện có những chính sách ưu việt, ổn định như được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng, linh hoạt, phương thức đóng linh hoạt, nhưng lại không thu hút được sự tham gia? Thậm chí, một bộ phận không nhỏ người dân không biết có chính sách này hoặc có biết nhưng còn lơ mơ, không hiểu quyền lợi, cách thức đóng bảo hiểm thế thế nào, mua bảo hiểm xã hội tự nguyện ở đâu. Nhiều người dân không có phân biệt được chính sách bảo hiểm xã hội của Nhà nước do Bảo hiểm Xã hội Việt Nam tổ chức thực hiện giống và khác gì so với các hoạt động bảo hiểm thương mại do các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm thực hiện. Nhiều người đã hiểu nhầm và đánh đồng các hoạt động bảo hiểm đều là của Nhà nước.

Bên cạnh đó, hiện nay, công tác tuyên truyền chủ yếu đang tập trung vào các đối tượng là người lao động và người sử dụng lao động trong doanh nghiệp. Còn những người lao động ở khu vực khác như lao động tự do, tiểu thương khu vực đô thị, nông dân ở khu vực nông thôn và họ có thu nhập khá thì hoạt động tuyên truyền chưa thực sự quan tâm đến những đối tượng này. Mặt khác, quyền lợi khi tham gia bảo hiểm xã hội chưa thực sự hấp dẫn như thời gian đóng bảo hiểm để hưởng chế độ hưu trí dài. Đối tượng có khả năng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện thì mức hỗ trợ đóng bảo hiểm thấp nên không hấp dẫn được người tham gia. 

Thời gian tới, để tiếp tục phát huy kết quả đã đạt được và thực hiện mục tiêu của Nghị quyết 28, đại biểu đề nghị, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam tiếp tục tăng cường hơn nữa hoạt động tuyên truyền để nâng cao nhận thức người dân về giá trị, tính ưu việt của chính sách bảo hiểm tự nguyện của Nhà nước. Bảo hiểm Xã hội tại các địa phương cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan trong hệ thống chính trị để phát triển đội ngũ cộng tác viên, tuyên truyền viên nhằm tuyền truyền đầy đủ về các chính sách bảo hiểm đến từng thôn, bản, từng người dân. Quan tâm đến tuyền truyền đến các đối tượng có thu nhập khá, ổn định, có khả năng tham gia vào bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Đại biểu cũng cho rằng, Chính phủ cần sớm nghiên cứu để điều chỉnh các chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện theo hướng thiết kế bổ sung các chế độ được hưởng như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện. Hai là nâng mức hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện đối với các nhóm đối tượng khác để khuyến khích tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Riêng đối với đối tượng hộ nghèo, hiện nay Nhà nước đang hỗ trợ mức đóng bảo hiểm là 30%, mức hỗ trợ đóng bảo hiểm đối với các hộ cận nghèo là 25%, nhưng đa số không có khả năng tham gia. Trong thời gian tới, cần quan tâm mức hỗ trợ bảo hiểm xã hội tự nguyện đối với những đối tượng khác, vì đối tượng này nếu như tuyên truyền tốt và khích lệ thì họ sẽ tham gia đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện. Hiện nay, chúng ta đang hỗ trợ 10%, do đó đại biểu đề nghị Quốc hội và Chính phủ quan tâm hơn đến những chính sách nâng cao hỗ trợ người tham gia bảo hiểm tự nguyện để có thể phát triển mạnh mẽ, hiệu quả hơn.

PV Lê Hiệp

17:14

ĐBQH Đinh Công Sỹ (Sơn La - điểm cầu Nhà Quốc hội): Tình trạng nợ, chậm đóng bảo hiểm còn cao

Đại biểu Đinh Công Sỹ cho rằng, tình trạng chậm đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội còn cao, trong đó có cả khu vực nhà nước dù nhìn tổng thể năm 2020, bảo hiểm xã hội tiếp tục gia tăng, Chính phủ cũng đã kịp thời chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương và các cơ quan bảo hiểm xã hội có các giải pháp khá cụ thể để khắc phục tình trạng chậm, nợ đóng. Kết quả chưa được như mong đợi nhưng rất tiếc trong báo cáo chưa phân tích sâu và chỉ ra được nguyên nhân của việc này.

ĐBQH Đinh Công Sỹ (Sơn La) phát biểu tại điểm cầu Nhà Quốc hội
Ảnh: Quang Khánh

Theo đại biểu, cơ quan chức năng đã có các giải pháp như phân nhóm doanh nghiệp, đơn vị chậm, nợ đóng bảo hiểm xã hội do ảnh hưởng bởi các trường hợp bất khả kháng như dịch bệnh được hưởng các chính sách hỗ trợ hiện hành và được chậm đóng. Còn với các trường hợp cố tình chây ì, kéo dài thời gian chậm đóng, có hành vi trốn đóng, cần áp dụng các biện pháp xử lý vi phạm hành chính và sớm có kiến nghị giải pháp khắc phục việc khó xử lý hình sự khi có dấu hiệu của tội phạm.

Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, về lâu dài, Chính phủ cần chỉ đạo các ngành thuế, kế hoạch và đầu tư tăng cường chia sẻ dữ liệu, nhất là dữ liệu về tình hình hoạt động của doanh nghiệp, số lao động thực tế làm việc trong doanh nghiệp. Qua đó giúp các cơ quan bảo hiểm xã hội xác định chính xác số tiền thực thu và tránh thất thu, đồng thời khắc phục được tình trạng báo cáo tài chính của đơn vị chưa sát đúng với thực trạng hoạt động của đơn vị để xem xét liệu có dấu hiệu tội phạm, tội danh trốn đóng bảo hiểm xã hội theo quy định.

Về việc hưởng bảo hiểm xã hội một lần, đại biểu nhấn mạnh có không ít trường hợp "cực chẳng đã", do mất việc nên mới phải chọn giải pháp hưởng một lần. Đại biểu đánh giá cao Chính phủ đã kịp thời có các chính sách hỗ trợ trong dịch bệnh, góp phần động viên người lao động tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội. Tuy nhiên, về lâu dài cần phải có các giải thoát đồng bộ khác, không chỉ hỗ trợ trực tiếp cho người lao động mà phải có những giải pháp hỗ trợ cho doanh nghiệp phát triển sản xuất kinh doanh phục hồi trong và sau dịch bệnh để giữ chân người lao động.

Bên cạnh đó, tình trạng vì lợi ích trước mắt, lợi dụng chính sách ưu việt của bảo hiểm xã hội, trong đó có bảo hiểm thất nghiệp và thủ tục dễ dàng khiến một bộ phận người lao động, ngay cả việc làm khá ổn định, "nhảy việc" để hưởng các chính sách này. Với các trường hợp này, đại biểu đề nghị tăng cường tuyên truyền vẫn là giải pháp phải kiên trì thực hiện.

Về tư vấn giới thiệu việc làm, hỗ trợ học nghề theo chế độ bảo hiểm thất nghiệp, theo Báo cáo của Chính phủ, tỷ lệ người được giới thiệu hiện tại trên tổng số người được tư vấn giới thiệu việc làm còn thấp, mới chỉ đạt 10,31%. Năm 2019 cũng chỉ đạt 11,29%. Qua đó cho thấy hiệu quả của công tác giới thiệu việc làm và hỗ trợ học nghề chưa cao, còn có những bất cập. Đề nghị Chính phủ nêu rõ nguyên nhân và các giải pháp trong thời gian tới. Đồng thời báo cáo cũng chưa đề cập đến công tác dự báo về tình hình lao động mới trong giai đoạn 2020 đến nay...

PV Hữu Tùng

17:20

ĐBQH Nguyễn Tri Thức (Điểm cầu TP. Hồ Chí Minh): Cần tăng cường y tế cho cơ sở

Từ điểm cầu Đoàn đại biểu Quốc hội TP. Hồ Chí Minh, ĐBQH Nguyễn Tri Thức nhận định, vừa qua, chúng ta vẫn chưa quan tâm và khai thác hết hiệu quả trạm y tế xã. Nghị quyết 68/2013/QH13 đã đặt ra mục tiêu nâng cấp trạm y tế xã nhưng đến nay vẫn chưa đạt được.

ĐBQH Nguyễn Tri Thức phát biểu tại điểm cầu TP. Hồ Chí Minh
Ảnh: Quang Khánh

Thời gian qua khi ảnh hưởng bởi bệnh dịch Covid-19, y tế cơ sở đã phát huy vai trò rất quan trọng, nhất là các trạm y tế xã tại các vùng sâu vùng xa, nơi có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Do đó, đại biểu Nguyễn Tri Thức đề nghị Chính phủ cần tập trung chỉ đạo để phát triển trạm y tế xã. Bên cạnh đó, cũng cần mở rộng danh mục thuốc ở trạm y tế xã để đảm bảo công tác chăm sóc sức khỏe người dân và nâng cao chất lượng hoạt động của trạm y tế xã.

Đại biểu cũng đề nghị Chính phủ có quy định về việc đóng, hỗ trợ đóng BHYT hay hỗ trợ về mặt chính sách để tạo tính liên tục cho việc mua BHYT đối với lực lượng công nhân, lao động. Do đại dịch Covid-19, rất nhiều công nhân, lao động đã có sự gián đoạn trong việc mua BHYT do công ty trốn đóng cũng như một số doanh nghiệp giải thể… Sự gián đoạn này đã ảnh hưởng trực tiếp tới quyền lợi của người lao động và chẳng may nếu như họ bị bệnh trong thời gian không đóng BHYT thì sẽ vô cùng khó khăn trong việc thanh toán chi phí khám, chữa bệnh.

Đặc biệt, theo quy định của BHYT, nếu bị gián đoạn 3 tháng không đóng BHYT rồi mua lại thì bảo hiểm được mua lại sẽ được tính lại từ đầu, do đó, Chính phủ cần xem xét vấn đề này để bảo đảm cho lực lượng lao động.

PV Hồ Long

Quang Khánh