Trụ sở làm việc của HĐND ở đâu?

Vị trí, vai trò của HĐND có tầm quan trọng trong hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở được pháp luật ghi nhận và nhân dân khẳng định từ rất lâu. Nhưng quy hoạch xác định nơi làm việc của cơ quan dân cử như thế nào thì các cơ quan chức năng đang còn lúng túng, nhiều nơi chưa biết có hay không trong các đơn vị hành chính. Thật vậy, nói chung trong các quy hoạch chi tiết xây dựng các trung tâm hành chính đều không có trụ sở HĐND và thực tế xây dựng cũng nhận thấy rõ điều đó. Nếu có người ở nơi khác đến địa phương hỏi đường thì người dân sở tại ít biết HĐND làm việc ở đâu để chỉ giúp. Thậm chí có khách xa đến đứng ngay trước cổng rồi mà còn điện hỏi chủ nhà vì chỉ thấy có biển đề: UBND... nên chưa biết có cơ quan HĐND làm việc trong đó không.

Nói đến trụ sở của HĐND, cách đây khoảng ba nhiệm kỳ, một vị Thường trực HĐND phát biểu giữa hội nghị toàn quốc: Hội người mù cũng có trụ sở làm việc nữa là HĐND! Có lẽ một phần từ câu nói đó, và nhất là khi các địa phương có thêm trưởng hoặc phó ban HĐND hoạt động chuyên trách, rồi tiếp đến có Ủy viên Thường trực HĐND, số cán bộ chuyên viên cơ quan tăng lên đáng kể… một số địa phương đã xây thêm trụ sở làm việc cho cơ quan HĐND. Nói là trụ sở HĐND nhưng đa số cũng chỉ cơi nới thêm một dãy nhà trong khuôn viên của trụ sở UBND, cùng ra vào chung một cổng và chủ yếu biển ngoài cửa vẫn ghi: UBND... nhiều địa phương ở phía nam thì có ghi: HĐND... UBND. Ở những nơi không thể cơi nới được thì xây dựng thêm ngoài quy hoạch một ngôi nhà để sử dụng chung làm trụ sở cho HĐND và Đoàn ĐBQH tỉnh. Trụ sở mới khang trang rộng rãi hơn nhiều, cũng có các phòng làm việc của Chủ tịch HĐND, Trưởng đoàn ĐBQH. Trụ sở cũng có tường rào, cổng ra vào với biển đề rõ ràng: HĐND và Đoàn ĐBQH tỉnh... có nhà trực bảo vệ nhưng không có chiến sỹ công an làm nhiệm vụ canh giữ như trụ sở UBND.

Được như thế cũng tốt lắm rồi, vì có nơi khi xây dựng trụ sở mới, cơ quan UBND chuyển tất cả sang tòa nhà khang trang hiện đại để làm việc, còn cơ quan HĐND và Đoàn ĐBQH được toàn quyền sử dụng ngôi nhà cũ rộng rãi thoải mái. Cán bộ nhân viên cơ quan vừa sửa sang dọn dẹp để có nơi làm việc gọn gàng sạch đẹp, nơi đón tiếp công dân đến gặp gỡ tâm tư kiến nghị được chu toàn. Nhưng mới chỉ một thời gian ngắn thì có thông báo chuyển gấp đi nơi khác vì trụ sở đã được UBND bán cho một chi nhánh ngân hàng thương mại ở địa phương (!) Anh em cơ quan lại một lần nữa chuyển hết tài liệu đồ đạc về làm việc cùng với UBND. Cán bộ nhân viên cơ quan HĐND và Đoàn ĐBQH tạm ngồi ghép lại với nhau để khẩn trương thực hiện nhiệm vụ thường xuyên của cơ quan dân cử. Tuy có hơi chật, nhưng nhà cửa mới tinh còn thoảng mùi sơn với tiện nghi hiện đại hoạt động thường xuyên, số bàn tủ của cơ quan còn lại tạm sắp xếp ngoài hành lang. Chỉ còn một vị Thường trực HĐND ngồi tạm đâu đấy chờ Phó văn phòng UBND đi công tác về sẽ chuyển phòng để vào đó ngồi làm việc cho rộng rãi, tiện ích.

Hơn ai hết đại biểu dân cử, cơ quan HĐND và Đoàn ĐBQH rất chia sẻ với những khó khăn của đất nước và đặc biệt với khó khăn riêng của địa phương. Nhưng cùng với băn khoăn của đại biểu dân cử và nhân dân địa phương, thực tế cũng còn nhiều bất bình đẳng như vậy. Trong lúc các doanh nghiệp địa phương đang xoay xở mọi cách để có vốn sản xuất, tạo việc làm cho người lao động, nhưng những công nhân trực tiếp tạo ra của cải vật chất cho xã hội lại có đồng lương chưa đủ trang trải cuộc sống bình thường hàng ngày; cùng lúc đó, có ngân hàng bỏ ra hàng chục tỷ đồng mua cả ngôi nhà lớn rồi quây lại và đập phá tan tành trong một thời gian ngắn; có ngân hàng thương mại khác mua cả tòa nhà cao năm sáu tầng mới xây dựng sau khi tách tỉnh, cũng để đập phá để xây mới (!?)

Trở lại nơi làm việc của cơ quan HĐND, trước hết chúng ta cần thống nhất nhận thức và thực hiện đúng những quy định của luật pháp hiện hành: “HĐND là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương” có đầy đủ ở các cấp và các đơn vị hành chính: “cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã”. Các cơ quan có thẩm quyền, những người có trách nhiệm cần xác định đúng vị trí, vai trò của HĐND trong hệ thống chính trị thì mới chỉ đạo các cơ quan chức năng thực hiện nghiêm túc theo luật định. Khi nhận thức đã đầy đủ, cơ quan chủ trì lập quy hoạch xây dựng, hay điều chỉnh lại quy hoạch chi tiết xây dựng khu trung tâm của đơn vị hành chính cần bố trí nơi đặt trụ sở làm việc của HĐND. Có thể khẳng định đây là vị trí trung tâm được ưu tiên thuộc loại nhất nhì trong các cơ quan ở địa phương. Luật pháp thì như vậy, nhưng để cấp dưới dễ dàng thực hiện, đặc biệt nhằm có sự thống nhất trong toàn quốc, các cơ quan có thẩm quyền ở Trung ương cần có quy định chung xây dựng trụ sở làm việc của HĐND, UBND và Đoàn ĐBQH theo một mô hình thống nhất từ cấp tỉnh đến cấp huyện và cấp xã. Có như vậy thì người dân mới biết cơ quan đại diện cho mình đang làm việc ở đâu để thuận tiện tiếp cận khi cần thiết, khách lạ cũng dễ dàng tìm kiếm khi đến làm việc với địa phương. Đấy là chuyện lâu dài, còn trước mắt nơi cơ quan HĐND làm việc chung ở trụ sở UBND thì biển gắn ngoài cổng cần ghi: HĐND hàng trên, UBND hàng dưới sau đó đến tên đơn vị hành chính. Nếu HĐND và Đoàn ĐBQH có chung trụ sở làm việc thì biển ở ngoài cổng cần ghi: HĐND và Đoàn ĐBQH tỉnh... Đó là mong muốn của nhiều người dân và các cơ quan trong quá trình thực hiện cải cách hành chính.

HĐND đã hình thành và hoạt động có hiệu lực và hiệu quả. Điều đó không những được ghi rõ ràng trong Hiến pháp mà quan trọng hơn đã có trong tiềm thức của cử tri và nhân dân. Đến bây giờ còn hỏi trụ sở làm việc của HĐND ởã đâu nghe cũng bất ngờ, nhưng đó là một thực tế ở nhiều địa phương, ở cả cấp tỉnh, cấp huyện và xã. Hy vọng trong thời gian tới HĐND không còn tình trạng “hữu vị vô danh” trong danh mục trụ sở làm việc của các cơ quan ở những đơn vị hành chính địa phương.