Trống dong, cờ mở làm gì?

Nguồn: media.ddk.vn

Chưa phản ánh đúng thực trạng

Theo kế hoạch, công tác thanh tra, kiểm tra lễ hội của Bộ VH, TT và DL diễn ra từ ngày 16.2 - 31.3. Ngoài các đoàn kiểm tra do Bộ trưởng và các Thứ trưởng làm trưởng đoàn, sẽ có những đoàn kiểm tra đột xuất (không theo kế hoạch) nhằm đánh giá công tác lãnh đạo, chỉ đạo việc triển khai thực hiện Chỉ thị của Ban Bí thư, Công điện của Thủ tướng Chính phủ và Bộ VH, TT và DL về tổ chức các hoạt động văn hóa vui chơi giải trí mừng Đảng, đón Xuân Bính Thân và công tác quản lý, tổ chức lễ hội, kiểm tra việc thực hiện nếp sống văn minh trong hoạt động lễ hội, tổ chức hoạt động lễ hội...

Song, ghi nhận từ thực tế kiểm tra hoạt động lễ hội nhiều năm qua, việc kiểm tra kiểu vi hành hầu như không thấy, mà đa phần theo xu hướng trống dong cờ mở. Thế nên, những câu chuyện biết rồi nói mãi trong mỗi mùa lễ hội như yêu cầu minh bạch trong quản lý hòm công đức, quản lý dịch vụ đổi tiền lẻ, đưa tượng lạ vào di tích, đốt vàng mã bừa bãi, tình trạng tắc nghẽn giao thông cục bộ, vi phạm hành làng an toàn giao thông, giữ gìn vệ sinh môi trường chưa được tốt, việc bày bán thực phẩm mất vệ sinh an toàn thực phẩm… đang gặm nhấm sự thiêng liêng, thanh lịch tại các lễ hội.

Điều đáng nói là tổng kết, đánh giá lại mỗi mùa lễ hội, chính thanh tra của Bộ VH, TT và DL cũng thừa nhận kết quả báo cáo chưa phản ánh đúng thực trạng lễ hội. Bởi những chuyến vi hành thường có kế hoạch thông báo trước, cờ hoa tiếp đón, thậm chí chụp ảnh, quay phim, nên sẽ không nhận ra bản chất vấn đề, những tồn tại, kết quả chỉ là những hiện trường được dàn dựng. Không ít người băn khoăn, nếu chỉ thuần túy thanh tra, kiểm tra theo kế hoạch, theo sự thông báo trước mà thiếu tính chất bí mật, bất ngờ thì liệu những tồn tại, yếu kém trong lễ hội có đợi các cơ quan chức năng đến bắt? Hơn nữa, vi hành mới chỉ là bước ban đầu. Việc giải quyết, xử lý vấn đề sau vi hành như thế nào mới thật sự quan trọng.

Cần xử lý quyết liệt

Để hình ảnh lễ hội bị ảnh hưởng, một trong những hạn chế là công tác thanh tra, kiểm tra lỏng lẻo, chưa xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm an toàn, trật tự, vệ sinh, văn minh lễ hội. Nhiều lễ hội dường như diễn ra tình trạng tiêu cực “nhờn” với luật pháp, với các quy định của địa phương, của Ban tổ chức. Và lực lượng chức năng thì thiếu độ sát sao trong kiểm tra và độ nặng trong xử lý nên vi phạm, tiêu cực vẫn tái diễn.

Phó chánh Thanh tra Bộ VH, TT và DL Phạm Xuân Phúc cho biết, hiện nay trong thực tiễn còn rất nhiều hành vi chưa có chế tài xử lý. Ví dụ, đổi tiền lẻ, gọi là đổi nhưng thực chất là kinh doanh, đưa 100.000 đồng chỉ được 70.000 đồng tiền lẻ, tuy vậy chưa có chế tài xử phạt. Một số lĩnh vực như cờ bạc, kinh doanh hàng giả, hàng nhái, đốt đồ mã không đúng nơi quy định… có chế tài xử phạt nhưng còn quá nhẹ, chưa đủ sức săn đe nên nhiều người vẫn cố tình vi phạm.

Nên chăng, ngay trong mùa lễ hội xuân Bính Thân này, ngành văn hóa nhanh chóng xây dựng một cơ chế kiểm tra liên tục và bí mật các hoạt động tại lễ hội, hoàn thiện hệ thống chế tài xử lý, xử lý quyết liệt những vi phạm, trong đó nếu lực lượng hay cá nhân quản lý liên quan vô trách nhiệm hay dung túng cho tiêu cực sẽ bị phạt nặng. Trước hết phải củng cố đội ngũ cán bộ, nhân viên quản lý văn hóa, quản lý lễ hội. Và khi đã giao nhiệm vụ thì phải gắn với trách nhiệm, phải “thổi còi” với thanh tra viên nào thấy hiện tượng sai trái, tiêu cực mà vẫn làm ngơ.

Các biện pháp theo dõi, giám sát có vai trò lớn, quyết định mức độ nghiêm túc, văn minh hay lộn xộn, xuống cấp tại lễ hội. Nếu lễ hội nào cũng thực sự nêu cao ý thức trách nhiệm, thực thi đúng theo các văn bản pháp luật và các quy định về văn minh lễ hội thì thực tế sẽ không xảy ra nhiều vấn nạn lễ hội như những năm vừa qua. Sẽ không thấy hoặc rất ít vi phạm trong lễ hội nếu có sự lường trước, sắp xếp, túc trực và phản ứng, xử lý kịp thời của các lực lượng, từ lãnh đạo cho đến các ban, ngành. Còn không, chỉ cần buông lỏng  không thực hiện nghiêm túc các quy định, biện pháp như kế hoạch đã đề ra, thì nhiều tiêu cực bắt nguồn từ thương mại hóa, tư lợi, vi phạm pháp luật… sẽ tiếp tục làm xấu lễ hội.