Nhiều vướng mắc trong công tác giải ngân
Năm 2023, tỉnh Hòa Bình được Thủ tướng Chính phủ giao vốn đầu tư công thuộc nguồn vốn ngân sách nhà nước năm 2023 trên 10 nghìn tỷ đồng, tuy nhiên, đến hết năm, toàn tỉnh chỉ giải ngân được trên 2.800 tỷ đồng, thuộc nhóm có tỷ lệ giải ngân thấp nhất cả nước. Đây cũng là năm thứ hai tỉnh Hòa Bình không hoàn thành kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công, điều này cũng gây áp lực không nhỏ cho công tác đầu tư công năm 2024.
Cụ thể, vốn đầu tư trong cân đối ngân sách tỉnh giải ngân 1.089,3 tỷ đồng, đạt 38% so với số kế hoạch vốn UBND tỉnh đã giao chi tiết đến các dự án; vốn ngân sách Trung ương (vốn trong nước) giải ngân 1.147,8 tỷ đồng, đạt 76% so với số kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao; vốn thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia giải ngân 392,9 tỷ đồng, đạt 64%; chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS giải ngân 230 tỷ đồng, đạt 64%; vốn nước ngoài (ODA) giải ngân 126 tỷ đồng, đạt 39%; vốn thực hiện chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội giải ngân 73,3 tỷ đồng, đạt 2% kế hoạch vốn giao chi tiết. Theo đánh giá của UBND tỉnh, quý I.2024, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công đạt thấp, đặc biệt là nguồn vốn ODA. Ngoài ra, vốn thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia chưa giải ngân; vốn ngân sách trung ương giải ngân mới đạt 1%.
Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Ngô Ngọc Mỹ cho biết: Ngoài những vướng mắc về cơ chế, thủ tục đầu tư, tỉnh cũng gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thi công công trình, dẫn đến không đạt khối lượng để giải ngân vốn. Trong đó, vướng mắc lớn nhất hiện nay là vấn đề khai thác đất sử dụng cho các dự án đầu tư công, đặc biệt là việc khai thác đất đắp cho các công trình giao thông và những khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng liên quan đến đơn giá và phương án đền bù, chờ chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, đất lúa lớn như: Dự án đường liên kết vùng Hòa Bình - Hà Nội; cao tốc Sơn La (Hòa Bình - Mộc Châu trị giá 500 tỷ đồng) và các dự án thuộc đề án phát triển kinh tế - xã hội vùng chuyển dân sông Đà (300 tỷ đồng); Dự án đầu tư đường cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu (đoạn từ Km19 đến Km53 trên địa bàn tỉnh Hòa Bình). Trong khi đó, nhiều dự án có khối lượng đất đào nền vận chuyển đi rất lớn, làm tăng dự toán xây dựng công trình, nhất là dự án cải tạo, nâng cấp đường tỉnh 436.
Đồng bộ các giải pháp thực hiện
Theo nghị quyết về giám sát chuyên đề việc triển khai thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về 3 chương trình mục tiêu quốc gia được thông qua tại Kỳ họp thứ Sáu vừa qua, Quốc hội đã nhất trí cho phép số vốn ngân sách nhà nước năm 2022 chưa giải ngân hết trong năm 2023 được kéo dài thực hiện sang năm 2024. Mới đây, ngày 23.1, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có văn bản số 606/BKHĐT-TH gửi các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; UBND các tỉnh, thành trực thuộc Trung ương về việc kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước cho chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Theo đó, Chính phủ đã cho phép kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước bố trí cho các dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội đến hết ngày 31.12.2024.
Việc Quốc hội và Chính phủ cho phép kéo dài thực hiện nguồn vốn phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội cũng như các chương trình mục tiêu quốc gia đã tạo điều kiện để các địa phương triển khai, sử dụng vốn thực hiện dự án thuộc chương trình, bảo đảm chất lượng, hiệu quả. Để đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án đầu tư công, định kỳ hàng tháng, UBND tỉnh Hòa Bình đã tổ chức họp với các chủ đầu tư để rà soát, nắm bắt và tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc khi triển khai thực hiện, giải ngân vốn đầu tư công. Tập trung giải quyết công tác giải phóng mặt bằng, bồi thường, hỗ trợ tái định cư kịp thời, bảo đảm đúng pháp luật và hài hòa lợi ích của Nhà nước và người dân, không để xảy ra khiếu kiện, phát sinh thành điểm nóng về an ninh, trật tự.
Cùng với đó, kịp thời điều chỉnh kế hoạch vốn đầu tư công giữa các dự án trong từng nguồn vốn nhằm tập trung vốn cho các dự án có khả năng giải ngân, cần đẩy nhanh tiến độ. Đặc biệt, tăng cường kiểm tra, đôn đốc các chủ đầu tư, nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án, nhất là các dự án trọng điểm. Đối với các dự án gặp khó khăn, vướng mắc chưa thể triển khai thực hiện giải ngân ngay hoặc dự án đã hoàn thành không sử dụng hết kế hoạch vốn được giao, UBND tỉnh đã thực hiện điều chỉnh kế hoạch vốn đầu tư công giữa các dự án (năm 2023 gồm 5 lần điều chỉnh với tổng số vốn là 466,5 tỷ đồng).
Bên cạnh đó, tỉnh cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét cho phép tách công tác giải phóng mặt bằng của các dự án đầu tư công nhóm B, C ra thành một dự án độc lập để đẩy nhanh hơn nữa tiến độ thực hiện dự án, gắn với cơ chế phân công và xác định trách nhiệm của người đứng đầu một cách rõ ràng, minh bạch, dám nghĩ, dám làm và dám chịu trách nhiệm.
