Tránh qua loa, hình thức

Chú trọng cả kiến thức và kỹ năng

Ở nước ta, đại biểu dân cử không phải là một nghề. Tuy nhiên theo pháp luật, quyền hạn và trách nhiệm của đại biểu HĐND rất lớn: Đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân địa phương, có quyền tham gia quyết định những chủ trương, biện pháp quan trọng để xây dựng và phát triển KT - XH, củng cố QP - AN; có quyền giám sát hoạt động của UBND, VKSND và TAND cùng cấp…

Theo đó, để giúp đại biểu hoạt động hiệu quả, công tác bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng hoạt động cần được quan tâm và có kế hoạch thực hiện một cách bài bản ngay từ đầu nhiệm kỳ. Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương, chậm nhất vào đầu tháng 7.2016, bộ máy mới của chính quyền các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021 phải được kiện toàn. Do đó, cần sớm tổ chức các lớp bồi dưỡng cho đại biểu HĐND các cấp trong những tháng cuối năm 2016.

Về nội dung bồi dưỡng, cần chú trọng cả kiến thức và kỹ năng hoạt động của đại biểu HĐND. Vì nhiệm vụ và quyền hạn của đại biểu HĐND rất lớn nên cùng với việc bồi dưỡng kiến thức, cần hết sức coi trọng việc bồi dưỡng kỹ năng hoạt động. Trước hết, cần bồi dưỡng kỹ năng tiếp xúc cử tri, công tác tiếp dân, xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân, kỹ năng giám sát tại kỳ họp và giữa hai kỳ họp, kỹ năng chất vấn, kỹ năng thu thập và xử lý thông tin… Giáo trình bồi dưỡng cần được biên soạn phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của đại biểu HĐND mỗi cấp.

Cần phân nhóm đại biểu để xác định đối tượng bồi dưỡng phù hợp

Ảnh: Ngọc Minh

Phân nhóm đối tượng bồi dưỡng

Đại biểu HĐND được bầu theo cơ cấu. Do đó, mặc dù đã có tiêu chí về năng lực, trình độ nhưng đại biểu được bầu vào HĐND các cấp không đồng đều về trình độ chuyên môn, kinh nghiệm sống... dẫn đến tư duy, nhận thức khác nhau. Với những đại biểu lần đầu được bầu vào cơ quan dân cử, điều gì cũng mới lạ, trong khi đó một số đại biểu tái cử đã quen với mọi hoạt động của HĐND... Vì vậy, ngay từ đầu cần phân ra các nhóm đại biểu theo trình độ, điều kiện hoạt động... Trên cơ sở đó có nội dung, phương pháp tập huấn phù hợp để đạt hiệu quả cao nhất.

Những đại biểu lần đầu tham gia HĐND cần được trang bị kiến thức đầy đủ trên cơ sở tập huấn kỹ  hơn để có hiểu biết sâu sắc về pháp luật, cơ cấu tổ chức và hoạt động của HĐND, nhận thức được đầy đủ vai trò, trách nhiệm của đại biểu HĐND; đồng thời, cung cấp những kỹ năng cơ bản để đại biểu thực hiện quyền và trách nhiệm của mình trong vai trò người đại diện cho ý chí, quyền làm chủ của nhân dân. Cần phân nhóm đại biểu theo thâm niên hoạt động để xây dựng nội dung chương trình tập huấn phù hợp, xác định những nội dung có thể tập huấn chung, nội dung cần tập huấn riêng cho đại biểu mới tham gia lần đầu, để có sự đầu tư hợp lý.  

Ngoài những khác biệt về trình độ, thâm niêm công tác, các đại biểu có cương vị công tác khác nhau, ở những ngành nghề khác nhau sẽ có sự quan tâm và điều kiện thực hiện trách nhiệm đại biểu HĐND khác nhau. Đại biểu là lãnh đạo chủ chốt của một địa phương, một ngành sẽ thực hiện trách nhiệm đại biểu của mình với cả trọng trách của người đứng đầu. Đại biểu HĐND ở cơ sở, không giữ cương vị gì ở thôn, xã thì thực hiện trách nhiệm đại biểu ra sao? Đại biểu HĐND trong một doanh nghiệp, một ngành hoạt động như thế nào…? Phân loại đối tượng rõ ràng sẽ xác định được từng đối tượng đang cần những thông tin gì.       

Đại biểu HĐND ở các địa bàn khác nhau, có điều kiện hoạt động khác nhau. Các địa bàn dân cư lại không đồng đều về kinh tế - xã hội, trình độ dân trí…; mỗi địa bàn lại có những phong tục, tập quán khác nhau; hoạt động của HĐND, đại biểu HĐND thành phố, thị xã khác với hoạt động của đại biểu HĐND vùng nông thôn, miền núi, vùng đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc ít người… Vì vậy, phân nhóm đại biểu theo vùng miền để có phương pháp tập huấn, có nội dung, chương trình phù hợp cũng là cần thiết.