TP. Hồ Chí Minh tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết số 23

Đẩy mạnh xã hội hóa, thu hút nguồn lực phát triển văn học, nghệ thuật

Báo cáo tóm tắt Kết quả 15 năm thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW và Chương trình hành động số 45-CTrHĐ/TU ngày 23.12.2008 của Ban Thường vụ Thành ủy về thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW, Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Dương Anh Đức, nhấn mạnh một số kết quả khá quan trọng về phát triển văn học, nghệ thuật, đóng góp vào sự phát triển chung kinh tế - văn hóa - xã hội của thành phố. Công tác bảo tồn và phát huy các di sản văn hóa phi vật thể thuộc loại hình nghệ thuật, đặc biệt là các di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO ghi danh, luôn được thành phố quan tâm.

Thành phố đã có những chỉ đạo thiết thực đưa trình diễn giới thiệu các loại hình nghệ thuật truyền thống, dân gian phù hợp với từng lứa tuổi học sinh, sinh viên và thực hiện hiệu quả việc quảng bá trong hệ thống các trường phổ thông; thường xuyên tổ chức thực hiện nhiều chương trình nghệ thuật phục vụ người dân ngoại thành; tổ chức các chương trình nghệ thuật phục vụ đồng bào, chiến sĩ ở các vùng biên giới, hải đảo và kiều bào ở nước ngoài, thể hiện truyền thống tốt đẹp của dân tộc; tổ chức nhiều trại sáng tác kết hợp về nguồn thu hút đông đảo hội viên, văn nghệ sĩ tham gia hàng năm…

Với quan điểm đẩy mạnh xã hội hóa nhằm phát huy các nguồn lực xã hội để phát triển văn học, nghệ thuật, thành phố đã tạo điều kiện để các đơn vị nghệ thuật xã hội hóa hoạt động sáng tạo và có sự quản lý nhà nước chặt chẽ. Qua đó các đơn vị nghệ thuật xã hội hóa đã mang đến cho công chúng thành phố những sản phẩm văn hóa, nghệ thuật đáp ứng nhu cầu giải trí lành mạnh cho người dân. Một số chương trình do các doanh nghiệp nghệ thuật thực hiện thu hút công chúng và tạo được ấn tượng tốt.

Thành ủy luôn quan tâm đến hoạt động của các Hội văn học, nghệ thuật, thường xuyên lãnh đạo, định hướng hoạt động hợp tác quốc tế và phối hợp giữa các địa phương, đơn vị nghệ thuật với các Hội văn học, nghệ thuật mang lại hiệu quả tích cực. Lực lượng văn nghệ sĩ thành phố có sự phát triển đáng kể, nhất là lực lượng sáng tác trẻ, đóng góp nhiều vào thành tựu văn học, nghệ thuật của thành phố và trên cả nước.

Chưa được quan tâm đầy đủ, tương xứng

Tuy nhiên, việc xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật trên địa bàn thành phố cũng còn một số hạn chế nhất định. Văn hóa, văn học, nghệ thuật vẫn chưa được một số cấp ủy đảng, chính quyền nhận thức và quan tâm một cách đầy đủ, tương xứng. Sự quan tâm đối với chủ trương, chính sách, về đầu tư kinh phí, ngân sách, thiết chế văn hóa cho lĩnh vực văn học, nghệ thuật, hoạt động đầu tư sáng tác, dàn dựng, quảng bá văn học nghệ thuật còn nhiều hạn chế.

Các tác phẩm văn học, nghệ thuật ngày càng nhiều song còn ít tác phẩm văn học, nghệ thuật lớn, tầm cỡ và giá trị. Chế độ, chính sách cho văn nghệ sĩ chưa phù hợp, chưa tạo được sức hút, “giữ chân” các tài năng.

Công tác phát hiện các tài năng trẻ để đưa vào nguồn đào tạo, bồi dưỡng còn hạn chế. Công tác đào tạo đội ngũ văn nghệ sĩ còn nhiều bất cập, nhất là những bộ môn truyền thống. Chưa có cơ chế, chính sách khuyến khích hữu hiệu để thu hút các nguồn lực xã hội đầu tư để phát triển văn hóa, văn học, nghệ thuật. Công tác quản lý nhà nước trên lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật có mặt còn hạn chế, chưa chặt chẽ, thiếu hậu kiểm.

Chưa xây dựng được những công trình trọng tâm lớn cho hoạt động văn hóa, nghệ thuật, tương xứng với vị thế của thành phố, các thiết chế văn hóa của thành phố chưa phát huy hết công năng, chưa tương xứng với yêu cầu phát triển của một đô thị lớn, hiện đại. Công tác đào tạo chuyên ngành về lý luận, phê bình văn học, nghệ và chương trình giảng dạy còn nhiều bất cập. Đội ngũ lý luận, phê bình vừa thiếu, vừa bị hụt hẫng thế hệ kế cận, phân bổ không đều ở các ngành nghệ thuật.

Một số hội văn học, nghệ thuật chậm đổi mới nội dung và phương thức hoạt động, chưa bắt kịp xu thế của thời đại...

Nguyên nhân những hạn chế trên là do sự phối hợp giữa các ngành, các cấp trong công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động văn học, nghệ thuật chưa thực sự đồng bộ và chặt chẽ. Quy định về hoạt động của tổ chức chính trị, xã hội, nghề nghiệp chưa sát thực tiễn hoạt động của văn học, nghệ thuật, chưa tạo điều kiện và phát huy hết vai trò tích cực của các Hội.

Công tác đào tạo, chuẩn bị lực lượng kế thừa chưa được chính các đơn vị nghệ thuật nhà nước quan tâm đúng mức, dẫn đến sự hụt hẫng nhân sự kế thừa trong nhiều vị trí, lĩnh vực, từ nhân sự lãnh đạo cho đến đội ngũ trực tiếp làm nghệ thuật. Lao động nghệ thuật là loại hình lao động khổ luyện mang tính chất đặc thù. Chế độ đãi ngộ chưa tương xứng, thậm chí thấp hơn một số ngành, nghề khác, nên rất khó thu hút nhân tài.

Chưa có chính sách tài trợ cho việc xuất bản những tác phẩm văn học nghệ thuật theo định hướng “đặt hàng” xây dựng các chương trình biểu diễn nghệ thuật dân tộc truyền thống; cơ chế đầu tư cho hoạt động văn học, nghệ thuật theo dự án… tạo điều kiện cho các văn nghệ sĩ đóng góp, cống hiến tài năng vì sự nghiệp phát triển văn học nghệ thuật thành phố và cho sự phát triển bền vững của thành phố trong thời kỳ hội nhập.

Tác động của kinh tế thị trường, quá trình hội nhập quốc tế, sự phát triển nhanh, đột phá của khoa học - công nghệ đã tác động mạnh mẽ đến đời sống xã hội, đến hoạt động văn hóa nghệ thuật. Xu hướng nghệ thuật đã thay đổi thị hiếu thưởng thức và sáng tác, biểu diễn văn hóa, nghệ thuật...

Đây là những khó khăn, thách thức rất lớn trong việc định hình những giá trị chuẩn mực của con người mới và công tác bảo tồn, phát huy những giá trị tốt đẹp của văn hóa truyền thống dân tộc.

Có chính sách thu hút, bồi dưỡng và đãi ngộ văn nghệ sĩ

Để hoàn thành tốt nhất vai trò to lớn của văn học, nghệ thuật, với mong muốn phát triển mạnh mẽ văn hóa, văn học, nghệ thuật của thành phố, xứng tầm với vai trò và vị trí của thành phố mang tên Bác trong thời gian tới, Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Dương Anh Đức đề nghị các cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội thành phố, các địa phương, cơ quan, đơn vị cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền Nghị quyết số 23-NQ/TW, Chương trình hành động số 45-CTr/TU và các kết luận, chỉ thị, văn bản chỉ đạo của Trung ương có liên quan đến hoạt động văn học, nghệ thuật.

Nâng cao năng lực, trình độ lãnh đạo, quản lý, nhận thức của các cấp ủy Đảng, chính quyền về văn học, nghệ thuật; sắp xếp, củng cố tổ chức theo hướng nâng cao năng lực lãnh đạo của các đơn vị sự nghiệp trên lĩnh vực văn hóa nghệ thuật; xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch cán bộ đáp ứng nhu cầu nâng cao hiệu quả hoạt động văn học nghệ thuật, hàng năm đưa kế hoạch phát triển văn học nghệ thuật vào kế hoạch phát triển của thành phố. Triển khai nghiên cứu xây dựng và tổ chức thực hiện kết quả “Đề án phát triển văn học nghệ thuật TP. Hồ Chí Minh đến năm 2030, định hướng đến năm 2035”.

Thể chế và cụ thể hóa quan điểm, chủ trương của Ðảng về phát triển hoạt động văn học, nghệ thuật bằng cơ chế, chính sách cụ thể hơn, trong đó quan tâm đề xuất cơ chế theo hướng tạo sự thuận lợi, động viên đội ngũ làm công tác Hội, về hoạt động của tổ chức Hội bảo đảm theo kịp thực tiễn vận động của văn học, nghệ thuật, tạo điều kiện và phát huy cao nhất vai trò của các Hội văn học, nghệ thuật.

Quan tâm xây dựng các chính sách bồi dưỡng, thu hút nhân tài và chăm lo, đãi ngộ đối với đội ngũ văn nghệ sĩ, tạo điều kiện để phát huy vai trò, trách nhiệm đem tài năng, sức sáng tạo, gắn bó và cống hiến lâu dài vào sự nghiệp xây dựng và phát triển địa phương.