Theo UBND TP. Hồ Chí Minh, qua 10 năm hoạt động, trên cơ sở đánh giá các mặt đã đạt được và những mặt chưa đạt được trong quá trình thực hiện, UBND thành phố rút ra những bài học kinh nghiệm trong công tác quản lý trật tự xây dựng (TTXD), trật tự đô thị và vệ sinh môi trường lòng, lề đường.
Từ các quy định của pháp luật, tình hình thực tiễn và khó khăn trong quản lý, chính quyền địa phương là cơ quan có thẩm quyền, trách nhiệm chính trong công tác quản lý TTXD đô thị nên cần thiết có một lực lượng chuyên môn, chuyên trách để giúp chính quyền địa phương thực hiện công tác này.
Do đó, việc thành lập thí điểm Đội Quản lý TTXD đô thị thuộc UBND quận, huyện quản lý là cần thiết, đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính, tinh gọn bộ máy, quản lý tốt hơn trong công tác quản lý trật tự xây dựng, đô thị và vệ sinh môi trường lòng, lề đường đảm bảo phù hợp với tình hình thực tế hoạt động công vụ hiện nay.
Theo đề xuất, Đội Quản lý TTXD đô thị thuộc UBND quận, huyện sẽ tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ, đội ngũ cán bộ, công chức, cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện có của các Đội Thanh tra địa bàn các quận, huyện thuộc Thanh tra Sở Xây dựng.
Tiếp nhận chức năng thực thi quản lý TTXD thuộc Phòng Quản lý đô thị thuộc UBND các quận, huyện; tiếp nhận chức năng thực thi quản lý vệ sinh môi trường lòng, lề đường, nơi công cộng trên địa bàn các quận, huyện thuộc Phòng Tài nguyên và Môi trường thuộc UBND các quận, huyện.
Đội Quản lý TTXD đô thị thuộc UBND quận, huyện là tổ chức hành chính trực thuộc UBND các quận, huyện, chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, biên chế và công tác của UBND các quận, huyện; đồng thời chịu sự chỉ đạo, kiểm tra hướng dẫn về chuyên môn, nghiệp vụ của Thanh tra Sở Xây dựng; có trụ sở làm việc, có con dấu riêng, được mở tài khoản tại kho bạc nhà nước, được trang bị phương tiện làm việc cần thiết theo quy định của pháp luật.
Về biên chế, Đội Quản lý TTXD đô thị thuộc UBND sẽ tiếp nhận nguyên trạng biên chế của Đội Thanh tra địa bàn các quận, huyện thuộc Thanh tra Sở Xây dựng và biên chế công chức thực hiện chức năng trật tự đô thị, vệ sinh môi trường lòng, lề đường, nơi công cộng của Phòng Quản lý đô thị thuộc UBND thành các quận, huyện.
Năm 2001, UBND TP. Hồ Chí Minh cho phép thành lập Đội Quản lý trật tự xây dựng quận, huyện. Tháng 11.2007, UBND thành phố ban hành Quyết định 133/2007 về thí điểm thành lập Thanh tra xây dựng quận, huyện và tổ quản lý trật tự đô thị phường, xã, thị trấn.
Đến năm 2013, thực hiện Luật Thanh tra năm 2010 và Nghị định số 26/2013 của Chính phủ, lực lượng thanh tra xây dựng quận, huyện, phường, xã, thị trấn chính thức được sắp xếp tổ chức lại và sáp nhập về Thanh tra Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh.
