Cần các chính sách đặc thù để trở thành cực tăng trưởng
Cho ý kiến về Đề án thành lập thành phố Huế trực thuộc Trung ương, Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ, nội dung này đã có quá trình chuẩn bị rất lâu. Trung ương đã bàn bạc và thống nhất cho rằng, quan trọng nhất là có đủ các căn cứ và tiêu chí của thành phố trực thuộc Trung ương.
Đồng thời, Nhà nước cũng phải tính toán cơ cấu vùng, khu vực để thành phố Huế trở thành một cực tăng trưởng của khu vực. Hiện nay, chúng ta có 5 thành phố trực thuộc Trung ương, nếu Quốc hội thông qua Đề án này, cả nước sẽ có 6 thành phố trực thuộc Trung ương. Các thành phố này đều đóng vai trò dẫn đầu trong phát triển về kinh tế - xã hội của đất nước.
Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại phiên thảo luận tổ sáng 31.10. Ảnh: Quang Khánh
Tổng Bí thư Tô Lâm lưu ý, đầu tư thành phố tức là đầu tư cho cực tăng trưởng của khu vực, do đó phải nghiên cứu, có những cơ chế, chính sách đặc biệt. Vì thành phố là cực tăng trưởng nên phải đi đầu trong đổi mới sáng tạo, thu chi ngân sách, đi đầu trong phát triển kinh tế - xã hội; đồng thời có những bước đi ban đầu để thử nghiệm những chính sách mới. Theo đó, những chính sách nào địa phương làm tốt thì nghiên cứu tổng kết để mở rộng ra cả nước.
Về mục tiêu phát triển, Tổng Bí thư lưu ý, cần đặc biệt quan tâm đến sự phát triển bền vững và hài hòa; "nếu thành phố cứ phát triển vùn vụt còn nông thôn càng khó khăn là không được, rồi người dân cứ ùn ùn đổ về thành phố".
Không tinh gọn bộ máy thì không thể phát triển được!
Cho ý kiến đối với dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị tại Thành phố Hải Phòng, Tổng Bí thư Tô Lâm cũng nêu rõ, một số ĐBQH còn bày tỏ băn khoăn về mô hình chính quyền đô thị và bộ máy quản lý nhà nước làm sao cho hiệu lực, hiệu quả.
Đây là vấn đề rất lớn và Trung ương đang tập trung bàn thảo làm sao để tinh gọn, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả của bộ máy nhà nước; và việc này phải bảo đảm không hình thức, đúng thực chất không chỉ cho thành phố Hải Phòng mà cho cả nước.
Lưu ý điều này, Tổng Bí thư nêu rõ, Nghị quyết số 17-NQ/TW về việc đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của bộ máy nhà nước đã đánh giá, bộ máy quản lý nhà nước còn cồng kềnh, hoạt động kém hiệu lực, hiệu quả và nhấn mạnh phải sắp xếp, tinh gọn. Thời gian qua, chúng ta chủ yếu sáp nhập từ dưới lên, xã, huyện, một số bộ, ngành, vụ, cục, tổng cục. Trung ương tinh gọn thì địa phương sẽ tinh gọn, song cách thức tiến hành như thế nào là vấn đề rất lớn phải tính đến.
Tổng Bí thư nhấn mạnh, các Nghị quyết của Đảng, của Trung ương mấy nhiệm kỳ gần đây đều nhất quán chủ trương về sự cần thiết tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và đánh giá rõ kết quả đạt được, thì chúng ta phải xem xét, bàn kỹ lưỡng trong thời gian tới.
Nêu quan điểm "ở đâu cũng phải làm" và tới đây "Trung ương phải gương mẫu, các ban của Đảng phải gương mẫu, Quốc hội gương mẫu, Chính phủ gương mẫu", Tổng Bí thư chỉ rõ, nếu không tinh gọn bộ máy thì không thể phát triển được. Thực tế, hiện nay khoảng 70% ngân sách dùng để chi trả lương, chi thường xuyên, đồng nghĩa tỷ lệ ngân sách chi cho đầu tư phát triển thấp...
"Chúng ta thấy vô cùng sốt ruột bởi bộ máy cứ phình lên; vì sao không thể tăng lương được là vì tăng lương thì ngân sách chi cho trả lương sẽ tăng lên đến 80 - 90%, không còn tiền ngân sách để chi cho các hoạt động khác". Chỉ rõ thực tế này, Tổng Bí thư đề nghị, trong bối cảnh tình hình khó khăn chung như hiện nay, chúng ta phải nhìn vào thực chất để tiếp tục tinh giản bộ máy, tinh giản biên chế, giảm chi thường xuyên để dành nguồn lực cho đầu tư phát triển.
Tổng Bí thư cũng thẳng thắn chỉ rõ, hiện tổ chức bộ máy của nhiều bộ, ngành vẫn còn cồng kềnh, không rõ chức năng, nhiệm vụ, không phân cấp cho địa phương, dẫn tới cơ chế xin - cho và mất rất nhiều thời gian. Do đó, trong thời gian tới cần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm. Những quan điểm này đã được cụ thể hóa thành chính sách, pháp luật và cần sớm triển khai trong thực tiễn cuộc sống.
Đồng thời, cần rà soát lại tình trạng "một việc nhiều người làm, nhưng không ai chịu trách nhiệm chính"; đồng thời xác định rõ chức năng, nhiệm vụ của chính quyền là phục vụ Nhân dân, Tổng Bí thư nói.
Qua rà soát cho thấy có tình trạng không muốn chuyển đổi số vì tâm lý lo ngại mất việc. Chỉ ra thực tế này, Tổng Bí thư đề nghị cần rà soát chi tiết, theo đó việc làm nào, hành vi nào, phục vụ gì và tạo điều kiện gì cho Nhân dân, có phục vụ Nhân dân tốt hơn hay không?
"Có nhiều nhiệm vụ đặt ra đòi hỏi cải cách mạnh mẽ hơn thủ tục hành chính và giảm bớt bộ máy hành chính. Ví dụ, một tờ giấy khai sinh thôi, nhưng 5 - 6 cơ quan tham gia và người dân mất cả tuần đến 10 ngày để làm thủ tục. Tại sao không ở ngay trạm y tế có thể hoàn thành tất cả các thủ tục này? Khi đó, cán bộ tư pháp không còn phải làm những việc hành chính đơn thuần, mà thực hiện nhiệm vụ hướng dẫn pháp luật, tư vấn luật pháp luật cho Nhân dân".
Với quan điểm như vậy, Tổng Bí thư lưu ý, Nghị quyết Trung ương đã nêu chủ trương, đường lối, nhưng cần phải trở thành cuộc cách mạng để thấm nhuần những tư tưởng này đến từng chi bộ, từng đảng viên; "nhiệm vụ tinh giản biên chế không chỉ là của Bộ Nội vụ, các cơ quan, bộ máy quản lý nhà nước…".
Có cơ chế, chính sách khuyến khích để tăng năng suất lao động
Đề cập đến vấn đề năng suất lao động, Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ, một trong những chỉ tiêu không đạt trong nhiệm kỳ này là năng suất lao động. Mặc dù kinh tế đang phát triển nhưng năng suất lao động thực tế và chỉ số về phát triển lại đang có xu hướng giảm.
Theo thống kê, tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam giảm dần, thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực. Giai đoạn 2021 - 2025, ước tăng 4,8% (so với giai đoạn 2016 - 2018, tốc độ tăng trưởng đạt 6,1%). Như vậy, tốc độ tăng trưởng đang giảm xuống và mục tiêu đề ra là tăng trưởng ở mức 6,7% của giai đoạn này có nguy cơ không đạt.
Nhấn mạnh vai trò quan trọng của tăng năng suất lao động đóng góp vào tốc độ tăng trưởng GDP, Tổng Bí thư chỉ rõ, tăng năng suất lao động có nghĩa là nâng cao tay nghề, ít người làm một công việc, làm công việc với hàm lượng khoa học công nghệ và có cách thức quản lý tốt...
Do đó, phải có cơ chế, chính sách khuyến khích để tăng năng suất lao động. Tổng Bí thư cũng nhấn mạnh, muốn phát triển bền vững, phải dựa vào nguồn lực sẵn có, phát huy tinh thần tự lực, tự cường, tự chủ và không có con đường nào khác là phải tăng năng suất lao động; huy động mọi người tham gia vào sản xuất, kinh doanh.
Chúng ta cần tận dụng tối đa thời kỳ "dân số vàng" để bước vào kỷ nguyên mới, bứt tốc đạt được mục tiêu đến năm 2045 là một nước phát triển có thu nhập cao. Muốn vậy, quy mô kinh tế sẽ tăng gấp ba lần và thu nhập bình quân đầu người cũng phải tăng gấp ba lần hiện nay, Tổng Bí thư nhấn mạnh.
