Nghĩ về tình cảm đặc biệt ấy, tôi càng thêm thấm thía về truyền thống tôn sư trọng đạo - một giá trị lâu đời và thiêng liêng của dân tộc ta. Trong xã hội truyền thống Việt Nam, người thầy cùng với vua và cha (quân - sư - phụ) là ba trụ cột ảnh hưởng sâu sắc nhất đến sự trưởng thành và đạo đức của mỗi con người. Người thầy không chỉ trao tri thức mà còn là tấm gương đạo đức và nhân cách để học trò noi theo. Chính vì thế, trách nhiệm làm thầy luôn được đề cao, và người thầy trở thành một biểu tượng thiêng liêng trong xã hội.
Trải qua hàng ngàn năm, truyền thống hiếu học của người Việt dựa trên sự kính trọng đối với người thầy và lòng khao khát tri thức. Từ khắp làng quê đến các dòng họ khoa bảng, mỗi nơi đều có những tấm gương hiếu học kiên trì vượt khó để vươn đến con đường tri thức. Ở các làng quê thì đó là văn từ, văn chỉ, ở các tỉnh, thành thì là văn miếu để ghi danh những người đỗ đạt, hiền tài. Câu "Học nhi bất yếm, hối nhân bất quyện" (Học không biết chán, dạy người không biết mệt) trong "Luận ngữ" có lẽ cũng đã bén rễ sâu trong tâm thức người Việt, thúc đẩy hàng triệu người không ngừng phấn đấu vì sự nghiệp học hành. Chính truyền thống hiếu học ấy đã góp phần tạo nên bản sắc văn hóa, trí tuệ, và đạo đức của dân tộc ta, và là nền tảng cho nền văn hiến bền vững.
Sinh thời, Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nói: “Nghề dạy học là nghề cao quý nhất trong những nghề cao quý, nghề sáng tạo nhất trong những nghề sáng tạo vì nó đã sáng tạo ra những con người sáng tạo”. Dân tộc ta từ xưa đã có truyền thống tôn sư trọng đạo: “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư” (một chữ cũng là thầy, nửa chữ cũng là thầy ). Ngày Nhà giáo Việt Nam không chỉ là dịp tôn vinh các thầy cô giáo, mà còn là ngày để mỗi người trong chúng ta tưởng nhớ và tri ân truyền thống hiếu học - cội nguồn của sự trường tồn và phát triển. Trong dòng chảy hiện đại, dù ngành giáo dục có đối mặt với nhiều thách thức, không ai có thể phủ nhận vai trò to lớn của nhà trường trong việc hình thành nhân cách và nuôi dưỡng trí tuệ của từng cá nhân. Kế thừa những giá trị cao đẹp của truyền thống hiếu học chính là cách chúng ta tạo ra thế hệ trẻ yêu tri thức, say mê khoa học, và luôn khát khao khám phá.
Con người là tài sản quý giá nhất của quốc gia, và giáo dục là con đường duy nhất để nuôi dưỡng những tài sản ấy. Chúng ta học để biết, học để làm, học để chung sống, và học để khẳng định chính mình. Tôn vinh truyền thống hiếu học không chỉ là việc gìn giữ những giá trị tốt đẹp của dân tộc, mà còn là cách chúng ta xây dựng một xã hội học tập suốt đời, nơi mỗi người không ngừng tự hoàn thiện bản thân. Chính từ đó, chúng ta mới có thể nuôi dưỡng những khát vọng lớn lao, đưa đất nước Việt Nam vươn mình mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới tươi sáng của dân tộc.
