Tối ưu hóa cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật trong kỷ nguyên số

Ứng dụng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo để tối ưu hóa hệ thống pháp luật trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ là ý kiến của các đại biểu tại Hội thảo “Trao đổi, thảo luận về những khó khăn, vướng mắc và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng công tác xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật trong bối cảnh kỷ nguyên số, chuyển đổi số”, do Bộ Tư pháp vừa tổ chức.

Công khai, minh bạch và hiệu quả

Theo Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL), cuối năm 2013, Bộ Tư pháp đã đưa vào vận hành thử nghiệm hệ thống thông tin về VBQPPL thống nhất từ trung ương tới các địa phương. Đến năm 2014, Bộ Tư pháp đã vận hành chính thức Cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật tại địa chỉ: http://vbpl.vn và tiếp tục duy trì đến thời điểm hiện nay.

Phó Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật Hoàng Xuân Hoan nhấn mạnh rằng, sau hơn một thập kỷ vận hành, Cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật đã cung cấp một nguồn dữ liệu pháp luật phong phú, phục vụ đắc lực cho nhu cầu tra cứu, áp dụng và thi hành pháp luật của người dân, doanh nghiệp và các cơ quan nhà nước. Đặc biệt, từ năm 2014, hệ thống này đã khắc phục tình trạng trùng lặp và chồng chéo giữa các cơ sở dữ liệu về văn bản quy phạm pháp luật ở trung ương và địa phương, đồng thời chấm dứt tình trạng xây dựng tràn lan các cơ sở dữ liệu mà hiệu quả khai thác không cao. Điều này đã góp phần tạo thuận lợi đáng kể cho việc tra cứu, áp dụng và thi hành pháp luật.

Cán bộ Ban CHQS huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông tìm hiểu văn bản quy phạm pháp luật trên cơ sở dữ liệu pháp luật về quân sự, quốc phòng. Ảnh: Thuận An

Cán bộ Ban CHQS huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông tìm hiểu văn bản quy phạm pháp luật trên cơ sở dữ liệu pháp luật về quân sự, quốc phòng. Ảnh: Thuận An

Tuy nhiên, trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số, hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật vẫn tồn tại nhiều bất cập, hạn chế. Các vấn đề như thiếu đồng bộ trong tổ chức quản lý, khó khăn trong duy trì và cập nhật dữ liệu đã ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng và hiệu quả khai thác của hệ thống này. Những bất cập đó đặt ra yêu cầu cấp bách về việc đánh giá, nghiên cứu, phát triển hệ thống dữ liệu này một cách toàn diện, khoa học và hiệu quả hơn.

Để nâng cao chất lượng và hiệu quả khai thác, sử dụng Cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật, không ít ý kiến cho rằng, cần sớm hoàn thiện thể chế về hệ thống này theo hướng: mở rộng phạm vi, đối tượng văn bản được đăng tải; quy định cụ thể các trường thông tin bắt buộc và công khai; đồng thời xác định rõ trách nhiệm của cơ quan ban hành văn bản trong việc đăng tải trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật. Những giải pháp này không chỉ nhằm khắc phục những hạn chế hiện tại mà còn bảo đảm tính công khai, minh bạch và hiệu quả của hệ thống pháp luật trong thời đại số.

Triển khai đồng bộ, khoa học

Theo ông Nguyễn Trung Dũng, Cục Công nghệ thông tin, Bộ Tư pháp, trọng tâm phát triển Cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật trong thời gian tới sẽ là nghiên cứu và ứng dụng các công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) và trợ lý ảo để tối ưu hóa toàn bộ quy trình từ xây dựng, soạn thảo, hệ thống hóa cho đến phổ biến văn bản quy phạm pháp luật. Ngoài ra, cần tái cấu trúc cơ sở dữ liệu hiện tại để bảo đảm khả năng tích hợp và mở rộng trong tương lai; việc đầu tư nâng cấp hệ thống công nghệ và phân bổ nguồn lực hợp lý sẽ là yếu tố quan trọng để đáp ứng yêu cầu phát triển của xã hội.

Đại diện Văn phòng Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật chỉ ra rằng, sự thiếu đồng bộ trong quy trình cập nhật dữ liệu, hạn chế về mặt công nghệ và nhân lực quản lý đã dẫn đến những khó khăn không nhỏ trong việc duy trì hiệu quả hoạt động của hệ thống. Do đó, cần xây dựng các quy trình chuẩn hóa, tăng cường đào tạo nguồn nhân lực và áp dụng công nghệ hiện đại để khắc phục những tồn tại này.

Bà Phùng Thị Hương, chuyên viên Văn phòng Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật cho rằng, việc thiếu các công cụ hỗ trợ khai thác dữ liệu một cách hiệu quả đã hạn chế đáng kể khả năng đáp ứng nhu cầu của người dân và doanh nghiệp. Vì vậy, phát triển các nền tảng thân thiện, dễ sử dụng và phù hợp với trình độ công nghệ của người dùng hiện nay là vô cùng cần thiết.

Chia sẻ từ góc độ quốc tế, chuyên gia của Dự án JICA tại Việt Nam kiến nghị rằng, để thúc đẩy số hóa hiệu quả, Việt Nam cần tập trung vào việc cải tiến quy trình nghiệp vụ trong thẩm tra văn bản pháp luật và xây dựng các dịch vụ khai thác dữ liệu pháp luật. Bên cạnh đó, việc cung cấp cơ sở dữ liệu thông tin cơ bản và bảo đảm tính minh bạch qua các thông báo công khai là những bước đi cần thiết để nâng cao tính hiệu quả và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của xã hội.

Theo các chuyên gia, để Cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật thực sự trở thành một công cụ hỗ trợ hiệu quả cho quá trình xây dựng và thực thi pháp luật, thời gian tới, cần tăng cường phối hợp giữa các cơ quan trong nước và đối tác quốc tế nhằm bảo đảm tính minh bạch, công khai và hiệu quả của hệ thống pháp luật Việt Nam, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân, doanh nghiệp và toàn xã hội.

Tin tức pháp luật

Bổ sung quy định về nguồn vốn hợp pháp khác cho việc lập, công bố, điều chỉnh quy hoạch
Tin tức pháp luật

Bổ sung quy định về nguồn vốn hợp pháp khác cho việc lập, công bố, điều chỉnh quy hoạch

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 22/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 37/2019/NĐ-CP ngày 7.5.2019 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Quy hoạch đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Nghị định số 58/2023/NĐ-CP ngày 12.8.2023.

Công ty CP Xăng dầu Dầu khí Vũng Áng bị xử phạt và khắc phục hậu quả hơn 875 triệu đồng
Tin tức pháp luật

Công ty CP Xăng dầu Dầu khí Vũng Áng bị xử phạt và khắc phục hậu quả hơn 875 triệu đồng

Tự ý sử dụng hơn 32ha khu vực biển để làm tuyến luồng nhánh, vùng quay tàu, khu nước đậu tàu khi không có quyết định giao khu vực biển của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, Công ty CP Xăng dầu Dầu khí Vũng Áng bị xử phạt số tiền 260 triệu đồng, và buộc nộp số tiền thu lợi bất hợp pháp hơn 615 triệu đồng.

Đổi mới tư duy xây dựng pháp luật
Xã hội

Đổi mới tư duy xây dựng pháp luật

Chiều nay, 10.2, tại trụ sở Văn phòng Quốc hội, 35 Ngô Quyền, Hà Nội, Báo Đại biểu nhân dân đã tổ chức Talkshow:  Đổi mới tư duy xây dựng pháp luật – nhìn từ dự án Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi).

Cục Thuế Hà Nội hướng dẫn thực hiện thuế thu nhập cá nhân trên ứng dụng eTax Mobile. Ảnh minh họa.
Tin tức pháp luật

Nghiên cứu điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh đối với người nộp thuế

Bộ Tài chính đã trình Chính phủ về đề nghị xây dựng dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế). Theo đó, một trong những mục tiêu cụ thể khi xây dựng dự án luật này là nghiên cứu điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh đối với người nộp thuế, người phụ thuộc, sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến một số khoản đặc thù cho phù hợp với bối cảnh mới.

Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Phú Thọ tổ chức truyền thông nâng cao nhận thức về trợ giúp pháp lý cho trẻ em và người chưa thành niên năm 2024
Tin tức pháp luật

Phát huy vai trò "cầu nối" pháp luật

Trong bối cảnh xã hội ngày càng phát triển, nhu cầu về tư vấn và trợ giúp pháp lý ngày càng trở nên thiết yếu, đặc biệt là đối với người nghèo, người yếu thế và các đối tượng chính sách. Trong đó, việc nâng cao chất lượng trợ giúp viên pháp lý và truyền thông về trợ giúp pháp lý có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là "cầu nối" pháp luật nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân.