Hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS

Toàn diện và hiện đại hơn

Trong bối cảnh hội nhập và phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế toàn cầu, hiện đại hóa hải quan đã trở thành một yêu cầu cấp thiết đối với các quốc gia, đặc biệt là Việt Nam, khi kim ngạch xuất nhập khẩu liên tục tăng trưởng; một trong những dấu mốc quan trọng trong quá trình này là sự ra đời và triển khai Hệ thống Thông quan tự động VNACCS/VCIS. Tuy nhiên, với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, nhu cầu về hệ thống hải quan hiện đại và toàn diện hơn nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi số cũng là mục tiêu quan trọng của ngành hải quan.

Đột phá trong thông quan hàng hóa

Hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS do Nhật Bản viện trợ không hoàn lại, được ngành hải quan đưa vào sử dụng từ ngày 1.4.2014. Đây là hệ thống công nghệ thông tin cốt lõi của hải quan Việt Nam phục vụ thông quan hàng hóa suốt 10 năm qua.

Hệ thống VNACCS/VCIS xử lý thành công khoảng 11 triệu tờ khai hải quan điện tử. Ảnh: Trân Trân
Hệ thống VNACCS/VCIS xử lý thành công khoảng 11 triệu tờ khai hải quan điện tử. Ảnh: Trân Trân

Trước khi có VNACCS/VCIS, ngành hải quan chủ yếu thực hiện thủ tục bằng giấy; các thủ tục hải quan phức tạp và dễ dẫn đến sai sót, kéo dài thời gian thông quan, từ đó ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất và xuất khẩu. Hệ thống VNACCS/VCIS, với khả năng tự động hóa quy trình thông quan, đã giúp giải quyết các vấn đề này, góp phần rút ngắn thời gian thông quan, giảm chi phí cho doanh nghiệp và nâng cao tính minh bạch trong các hoạt động hải quan.

Hệ thống VNACCS/VCIS đã phục vụ thông quan cho hàng hóa xuất nhập khẩu Việt Nam với tổng kim ngạch lên đến 5.413 tỷ USD trong vòng 10 năm (từ 2014 - 2024); hệ thống xử lý hơn 99% tờ khai xuất nhập khẩu và bảo đảm vận hành ổn định, an toàn, hiệu quả 24/7. Tính đến năm 2024, VNACCS/VCIS đã đóng góp vào sự tăng trưởng vượt bậc của kim ngạch xuất nhập khẩu, từ 298 tỷ USD năm 2014 lên gần 800 tỷ USD vào năm 2024.

Một trong những điểm mạnh nổi bật của VNACCS/VCIS chính là tạo sự thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp; theo ông Thân Đức Việt, Tổng Giám đốc Tổng công ty May 10, hệ thống VNACCS/VCIS đã thay đổi hoàn toàn phương thức quản lý hải quan của Việt Nam, chuyển từ thủ công sang ứng dụng các phần mềm điện tử, giúp tăng tốc độ xử lý và thông quan hàng hóa. Các tờ khai được phân luồng Xanh, chỉ cần click chuột là hàng hóa đã được thông quan, giảm thiểu tối đa chi phí lưu kho và bãi.

Báo cáo của Ngân hàng Thế giới (WB) cũng chỉ ra rằng, nhờ hệ thống VNACCS/VCIS, thời gian thông quan hàng hóa xuất khẩu đã giảm 3 giờ và hàng hóa nhập khẩu giảm 6 giờ. Chi phí thông quan mỗi lô hàng cũng giảm được 19 USD, giúp doanh nghiệp tiết kiệm được hàng triệu USD mỗi năm. Điều này chứng minh rằng, hệ thống không chỉ mang lại lợi ích trực tiếp cho doanh nghiệp mà còn góp phần cải thiện môi trường kinh doanh, thu hút đầu tư nước ngoài.

Đầu tư vào cải cách hệ thống

Mặc dù vậy, theo đánh giá của ngành hải quan, sau 10 năm triển khai, VNACCS/VCIS đã bộc lộ một số hạn chế. Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và quy mô xuất nhập khẩu ngày càng lớn, hệ thống cũ không còn đáp ứng được yêu cầu của nền kinh tế và công cuộc chuyển đổi số trong giai đoạn mới. Đặc biệt, Cách mạng Công nghiệp 4.0 với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI), Internet of Things (IoT) và các công nghệ số khác đã đặt ra yêu cầu cấp bách đối với ngành hải quan trong việc nâng cấp hệ thống hải quan, hướng tới hải quan số.

Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hòn Gai, Cục Hải quan Quảng Ninh.

Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hòn Gai, Cục Hải quan Quảng Ninh.

Tính đến năm 2024, kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam ước đạt 782 tỷ USD, gấp gần 3 lần so với năm 2014 khi mới chỉ đạt khoảng 300 tỷ USD. Sự tăng trưởng mạnh mẽ này kéo theo sự gia tăng đáng kể về khối lượng tờ khai hải quan với hơn 15 triệu tờ khai được xử lý hàng năm và hơn 80.000 doanh nghiệp tham gia vào hoạt động xuất nhập khẩu. Hệ thống VNACCS/VCIS, được thiết kế và đưa vào sử dụng từ năm 2014, không còn đủ năng lực để xử lý hiệu quả khối lượng công việc ngày càng lớn này.

Hệ thống mới chỉ đáp ứng 1 phần trong quy trình quản lý hải quan; trong khi đó, các công tác khác như thanh tra, kiểm tra, miễn giảm thuế hay hoàn thuế lại chưa được tự động hóa đầy đủ. Để khắc phục tình trạng này, ngành hải quan đã phải xây dựng thêm khoảng 20 hệ thống công nghệ thông tin vệ tinh hoạt động song song nhưng việc các hệ thống này không được thiết kế đồng bộ dẫn đến tình trạng liên kết yếu và không thể tích hợp dễ dàng.

Hệ thống hiện tại không có khả năng áp dụng các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), Internet of Things (IoT) hay Big Data, khiến cho quá trình xử lý thông tin trở nên chậm chạp và dễ gặp phải tắc nghẽn khi có sự gia tăng đột biến về lưu lượng tờ khai. Đặc biệt, hệ thống này có các trang thiết bị phần cứng đã lỗi thời và không có hệ thống dự phòng, có thể gây gián đoạn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động xuất nhập khẩu của doanh nghiệp.

Trước thực tế đó, việc nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin của ngành hải quan không chỉ nhằm giải quyết những bất cập hiện tại mà còn là yếu tố then chốt để bảo đảm ngành hải quan có thể tiếp tục đồng hành cùng sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế; bà Đỗ Thị Thu Thủy, Giám đốc Pháp lý và Hải quan, Công ty TNHH Chuyển phát nhanh DHL - VNPT cho rằng, cần có sự đầu tư mạnh mẽ từ Chính phủ để nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin nhằm duy trì và phát triển hiệu quả hoạt động thông quan hàng hóa.

Hệ thống mới cần có tính mở, dễ dàng kết nối và tích hợp với các cơ quan quản lý chuyên ngành khác như Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cũng như các tổ chức đánh giá sự phù hợp. Điều này sẽ giúp tạo ra một môi trường thông suốt và minh bạch hơn trong việc quản lý các hoạt động xuất nhập khẩu.

Bà Phạm Thị Ngọc Thủy, Giám đốc Văn phòng Ban nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) đề xuất giải pháp là triển khai hệ thống blockchain để theo dõi toàn bộ chuỗi cung ứng của các lô hàng từ đầu đến cuối. Việc áp dụng blockchain sẽ giúp ngăn chặn tình trạng làm giả giấy tờ hoặc thay đổi dữ liệu và bảo đảm rằng, thông tin về hàng hóa được minh bạch và nhất quán trong toàn bộ quá trình vận chuyển.

Kinh tế

Cơ hội cho ngành thủy sản trong bối cảnh thuế quan mới của Hoa Kỳ
Thị trường

Xuất khẩu thủy sản trong bối cảnh thuế quan mới: Cơ hội nhiều hơn thách thức

Theo chuyên gia, chưa thể đoán định được liệu thủy sản Việt Nam có bị áp thuế mới hay không và khi nào bị áp. Tuy nhiên, động thái của Hoa Kỳ với Trung Quốc, Canada, Mexico cho thấy, có một số cơ hội và thách thức đan xen với thủy sản Việt Nam, tập trung chủ yếu ở thị trường Trung Quốc và Canada. Trong đó, cơ hội dường như nhiều hơn thách thức.

Agribank tiếp tục triển khai cho vay trả nợ trước hạn tổ chức tín dụng khác trong năm 2025
Doanh nghiệp

Agribank tiếp tục triển khai cho vay trả nợ trước hạn tổ chức tín dụng khác trong năm 2025

Thực hiện chủ trương của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước, Agribank tiếp tục tích cực triển khai cho vay trả nợ trước hạn tổ chức tín dụng (TCTD) trong năm 2025. Khách hàng chuyển khoản vay từ các TCTD khác về Agribank với thủ tục thuận tiện, nhanh chóng và hưởng nhiều chính sách ưu đãi.

Ảnh minh họa
Kinh tế

Một số vấn đề cần bổ sung trong cơ chế đặc thù cho dự án điện hạt nhân Ninh Thuận

PGS. TS. Vương Hữu Tấn - Nguyên Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam

Nước ta lần đầu tiên triển khai dự án điện hạt nhân, cả chủ đầu tư và cơ quan pháp quy hạt nhân đều thiếu nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực này. Vì vậy, việc Quốc hội ban hành Nghị quyết về các cơ chế, chính sách đặc thù đầu tư xây dựng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận là cần thiết để bảo đảm tiến độ, song cần bổ sung một số vấn đề, đặc biệt về hợp đồng chìa khóa trao tay.

Hà Nội: Công ty Hùng Linh trúng nhiều gói thầu có tỷ lệ tiết kiệm thấp tại Sở Nông nghiệp và PTNT
Doanh nghiệp

Hà Nội: Công ty Hùng Linh trúng nhiều gói thầu có tỷ lệ tiết kiệm thấp tại Sở Nông nghiệp và PTNT

Trong những năm qua, Công ty cổ phần tư vấn đầu tư xây dựng Hùng Linh đã trúng hơn 50 gói thầu, tổng giá trị các gói thầu mà công ty tham gia lên tới hơn 2.500 tỷ đồng. Tuy nhiên, một điều đáng chú ý là mặc dù tham gia nhiều dự án lớn, tỷ lệ tiết kiệm trong các gói thầu của công ty này lại thấp so với mức trung bình của cả nước trong lĩnh vực đấu thầu đầu tư công. 

Shopee có tên trong danh sách chậm đóng BHXH tính đến hết tháng 1.2025
Doanh nghiệp

Shopee có tên trong danh sách chậm đóng BHXH tính đến hết tháng 1.2025

Bảo hiểm xã hội (BHXH) TP. Hà Nội vừa công bố danh sách các đơn vị sử dụng lao động chậm đóng BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) và bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp (BHTNLĐ-BNN) từ một tháng trở lên. Danh sách này được tổng hợp đến ngày 31.1.2025, với dữ liệu cập nhật vào ngày 5.2.2025.

Quản lý rủi ro trong doanh nghiệp
Doanh nghiệp

Quản lý rủi ro trong doanh nghiệp

Quản lý rủi ro là vấn đề lớn đối với người điều hành hay quản lý doanh nghiệp. ISO 31000 hỗ trợ cho lãnh đạo, người chịu trách nhiệm quản lý rủi ro trong doanh nghiệp, những người đánh giá điều hành một tổ chức trong việc quản lý rủi ro.

SHB chốt quyền trả cổ tức, ‘phát lộc’ đầu năm tới cổ đông
Thị trường

SHB chốt quyền trả cổ tức, ‘phát lộc’ đầu năm tới cổ đông

Ngân hàng Sài Gòn - Hà Nội (SHB) vừa thông báo về ngày chốt danh sách cổ đông để chi trả cổ tức năm 2023 bằng cổ phiếu với tỷ lệ 11%. Sau khi hoàn tất, vốn điều lệ của SHB sẽ tăng lên 40.658 tỷ đồng, tiếp tục khẳng định vị thế TOP 5 ngân hàng tư nhân lớn nhất hệ thống. Việc liên tục tăng vốn điều lệ có ý nghĩa quan trọng nhằm nâng cao năng lực tài chính của ngân hàng, tăng khả năng cạnh tranh của SHB trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế và đặc biệt đáp ứng các lợi ích kỳ vọng của cổ đông.