Toàn cảnh kỳ thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025

Thi 2 môn bắt buộc, 2 môn tự chọn

Trước đó, Bộ GD-ĐT đã lấy ý kiến rộng rãi với ba phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025. Trong đó:

Phương án 1: Thi 6 môn (4 môn bắt buộc và 2 môn tự chọn)

Phương án 2: Thi 5 môn (3 bắt buộc và 2 tự chọn)

Phương án 3: Thi 4 môn (2 bắt buộc và 2 tự chọn)

Kết quả khảo sát cho thấy, phương án thi 4 môn được lựa chọn nhiều nhất do phù hợp với chương trình học, giảm áp lực và chi phí.

Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, Bộ GD-ĐT Huỳnh Văn Chương cho biết: Từ kỳ thi tốt nghiệp THPT vào năm 2025, thí sinh thi 2 môn bắt buộc là Ngữ văn, Toán và 2 môn tự chọn trong số các môn còn lại được học ở lớp 12 (Ngoại ngữ, Lịch sử, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Tin học, Công nghệ).

Trong đó, môn Ngữ văn thi theo hình thức tự luận. Các môn còn lại thi theo hình thức trắc nghiệm.

Kỳ thi được tổ chức trên toàn quốc theo cách thức chung đề, chung đợt thi, cùng thời gian theo quy định của Bộ GD-ĐT.

Đổi mới toàn diện dạy – học, hướng nghiệp

Việc thi tốt nghiệp 4 môn từ năm 2025 đòi hỏi học sinh phải biết khả năng, năng lực, năng khiếu, xu hướng nghề nghiệp trong tương lai để chọn các môn học và thi tốt nghiệp phù hợp nhất. Vì vậy, công tác giáo dục trải nghiệm - hướng nghiệp, tư vấn tâm lý cho học sinh ở cấp THCS, THPT ngày càng quan trọng. Bao gồm hướng học, hướng nghiệp và giải quyết các vấn đề khó khăn của mỗi học sinh.

Trong đó, hướng giúp người học hình thành xây dựng phương pháp học tập và chọn các môn học ở cấp THCS và THPT phù hợp nhất. Hướng nghiệp giúp người học có khả năng đánh giá bản thân để chọn ngành, nghề phù hợp sau này. Như vậy, dạy và học ở nhà trường ngày càng cá nhân hóa.

Ngoài các môn bắt buộc, học sinh chọn thêm 4 môn trong số các môn: Địa lý, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Tin học, Công nghệ, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Mỹ thuật, Âm nhạc. Do đó, công tác tư vấn hướng nghiệp, trải nghiệm, tư vấn tâm lý cho học sinh càng trở nên quan trọng.

Mục tiêu là cá nhân hóa việc học, hướng đến phát triển năng lực học tập suốt đời, năng lực lựa chọn nghề nghiệp, thay vì học để thi.

Tái định vị vai trò các môn học

Với Chương trình GDPT 2018, cần khẳng định: Không có môn học nào là chính hay phụ. Các môn công cụ như Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ... có vai trò quan trọng, nhưng học sinh có thể thành công ở bất kỳ môn học nào phù hợp năng lực và đam mê.

Việc dạy – học cần thay đổi tư duy: không học để đối phó kỳ thi, mà học để phát triển năng lực, thích ứng với xã hội và thị trường lao động, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh với trí tuệ nhân tạo.

Môn Ngoại ngữ cần được đầu tư cả 4 kỹ năng theo chuẩn năng lực 6 bậc của Việt Nam. Chứng chỉ ngoại ngữ quốc gia cũng cần được công nhận tương đương quốc tế trong tuyển sinh đại học, để nâng cao hiệu quả đào tạo ở phổ thông.

Tương tự, các môn như Công nghệ, Tin học, Giáo dục kinh tế và pháp luật… có vai trò lớn đối với nhóm học sinh không học tiếp đại học mà tham gia thị trường lao động hoặc học nghề sau THPT.

Phương thức xét tốt nghiệp: Kết hợp đánh giá quá trình và kết quả thi

Về phương thức xét công nhận tốt nghiệp, Bộ GD-ĐT quy định: Kết hợp giữa kết quả đánh giá quá trình học tập và kết quả kỳ thi tốt nghiệp, với tỷ lệ phù hợp lộ trình triển khai Chương trình GDPT 2018.

Bộ GD-ĐT chịu trách nhiệm chỉ đạo chung, ban hành văn bản hướng dẫn và kế hoạch tổ chức kỳ thi, đồng thời giám sát, thanh tra kỳ thi trên cả nước. UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm tổ chức thực hiện và chịu trách nhiệm toàn diện về kỳ thi tại địa phương.

Từ năm 2025 đến 2030, kỳ thi giữ ổn định hình thức thi trên giấy. Sau năm 2030, Bộ GD-ĐT sẽ thí điểm thi trên máy tính đối với các môn trắc nghiệm tại những địa phương đủ điều kiện; tiến tới tổ chức thi hoàn toàn trên máy tính.

Điểm mới Quy chế thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025

Ngày 24/12/2024, Bộ GD-ĐT ban hành Quy chế thi tốt nghiệp THPT từ 2025, trong đó có các điểm mới đáng chú ý sau:

1. Tổ chức Kỳ thi thành 03 buổi thi, gồm: 01 buổi thi môn Ngữ Văn, 01 buổi thi môn Toán và 01 buổi tổ chức bài thi tự chọn. Các thí sinh dự thi sẽ được sắp xếp theo tổ hợp bài thi tự chọn để tối ưu phòng thi, điểm thi.

So với những năm trước, giảm 01 buổi thi, giảm 02 môn thi, qua đó giảm áp lực, giảm chi phí xã hội nhưng vẫn bảo đảm chất lượng Kỳ thi.

2. Sử dụng kết hợp điểm đánh giá quá trình (học bạ) và kết quả thi trong xét công nhận tốt nghiệp theo tỷ lệ 50-50. Điểm trung bình học bạ các năm được tính theo trọng số.

Việc tăng tỷ lệ sử dụng điểm đánh giá quá trình (học bạ) từ 30% lên 50% để đánh giá sát hơn về năng lực người học theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 (gồm nhiều năng lực khác mà bài thi tốt nghiệp không đánh giá hết). Bên cạnh đó, điểm học bạ các năm lớp 10, lớp 11 cũng được sử dụng (với trọng số nhỏ hơn của lớp 12) thay vì chỉ của lớp 12 như trước đây, thay đổi này có tác dụng thúc đẩy việc dạy và học ngay từ khi học sinh bước vào bậc học trung học phổ thông.

3. Chứng chỉ ngoại ngữ vẫn được tiếp tục sử dụng để miễn thi trong xét công nhận tốt nghiệp nhưng không được quy đổi thành điểm 10 trong xét công nhận tốt nghiệp như trước đây; công thức tính điểm xét tốt nghiệp không có điểm ngoại ngữ trong trường hợp này.

Cách thức này tiếp tục khuyến khích việc học ngoại ngữ nhưng hướng tới công bằng hơn trong xét đỗ tốt nghiệp. Ví dụ, trước đây, học sinh có chứng chỉ IELTS 4.0 cũng quy đổi thành điểm 10 như học sinh đạt điểm IELTS 8.5.

4. Về điểm khuyến khích: Bỏ cộng điểm chứng chỉ nghề đối với tất cả các thí sinh; bỏ cộng điểm chứng chỉ tin học, ngoại ngữ, bằng trung cấp nghề đối với thí sinh Giáo dục thường xuyên.

5. Cho phép thí sinh là người nước ngoài được sử dụng chứng chỉ tiếng Việt để miễn thi môn Ngữ văn trong xét công nhận tốt nghiệp THPT.

6. Lần đầu tiên trong Kỳ thi tốt nghiệp THPT có thêm phương thức vận chuyển đề thi từ địa điểm Hội đồng ra đề thi tới điểm in sao đề thi của 63 tỉnh thành qua hệ thống đường truyền mã hoá và bảo mật của Ban Cơ yếu Chính phủ.

Việc tuyển sinh đại học từ năm 2025 cần thay đổi theo hướng đa dạng tổ hợp môn thi, tăng chỉ tiêu các tổ hợp có Ngoại ngữ, Lịch sử, Công nghệ, Tin học… Ngoài ra, cần tăng cường các phương thức đánh giá năng lực, xét tuyển kết hợp học bạ, có thể xét 4–5 học kỳ THPT thay vì chỉ dựa vào điểm thi tốt nghiệp.