Tòa án phải đi thuê trụ sở đến bao giờ?

Vẫn còn 35 tòa án phải đi thuê trụ sở

Trong thời gian qua, điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện làm việc của các tòa án mặc dù đã được quan tâm và có những chuyển biến tích cực, tuy nhiên, so với yêu cầu của cải cách tư pháp, nâng cao chất lượng xét xử, việc đầu tư cho lĩnh vực này vẫn còn hạn chế nhất định.

Thông tin tại Phiên họp lần thứ 14 khi UBTVQH cho ý kiến về Báo cáo công tác của Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao cho thấy, hiện nay, hiện còn 35 tòa án nhân dân cấp huyện chưa có trụ sở, phải đi thuê địa điểm để làm việc. Với những người làm trong ngành tòa án, làm việc trong các trụ sở đi thuê khiến họ không khỏi “chạnh lòng”.

Còn nhớ, cách đây một năm, khi Ủy ban Tư pháp họp Phiên toàn thể lần thứ 2 để thẩm tra các báo cáo trong đó có báo cáo của Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao về công tác của ngành tòa án năm 2016, câu chuyện thiếu trụ sở của tòa án cũng đã được đặt ra khi Tòa án Nhân dân Tối cao cho biết có 35 trụ sở tòa án cấp huyện vẫn phải đi thuê. Nhìn nhận về vấn đề này, Ủy viên Ủy ban Tư pháp Nguyễn Thái Học khi ấy đã đưa ra một phép so sánh: Trong khi có những cơ quan hành chính nhà nước được đầu tư rất “hoành tráng” thì trụ sở làm việc của tòa án - điều kiện vật chất tối thiểu lại không được giải quyết. Tòa án nhân danh Nhà nước tuyên án nhưng lại tuyên ở nơi mình phải đi thuê, đây là điều rất đáng suy nghĩ - ông Học nhấn mạnh.

Tính từ đó đến nay, tức là sau một năm, bài toán 35 tòa án phải đi thuê trụ sở vẫn chưa có được lời giải. Tại Phiên họp thứ 14 của UBTVQH vừa qua, câu chuyện tòa án bị “nợ” trụ sở lại tiếp tục được đưa ra. Phó Chủ tịch Thường trực QH Tòng Thị Phóng trăn trở bởi chúng ta có chính quyền trên 70 năm rồi mà trụ sở của tòa lại vẫn phải đi thuê!

Là người từng có nhiều năm làm công tác xét xử, Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh Nguyễn Mai Bộ cho rằng, tòa án đi thuê trụ sở thì diện tích không bảo đảm theo yêu cầu đối với mỗi phòng xử án, cơ sở vật chất không bảo đảm cho công tác xét xử. Việc thuê trụ sở thì nơi xét xử cũng không uy nghiêm bằng phòng xét xử chuyên biệt dành riêng cho tòa án. Hơn nữa, do trụ sở đi thuê nên cũng có thể diện tích không đủ rộng, điều này ảnh hưởng đến quyền của người dân khi có nhu cầu được tham dự phiên tòa.

Cần đầu tư tương xứng

Một trong những nguyên nhân được chỉ ra trong việc “nợ” trụ sở của một số tòa án cấp huyện đó là do ngân sách hiện nay còn khó khăn, kinh phí được đầu tư hàng năm bình quân cho đầu tư xây dựng cơ bản không đủ để đầu tư xây mới theo yêu cầu. Chia sẻ với tình hình khó khăn chung của đất nước, song theo ông Bộ, chúng ta cần cân đối thu chi, tiết kiệm những khoản chi không thực sự cần thiết để dành nguồn kinh phí đầu tư xây dựng trụ sở cho các tòa án còn thiếu. Bởi lẽ, để nâng cao chất lượng xét xử, cần có sự quan tâm đúng mức, đầu tư cơ sở hạ tầng một cách tương xứng, ông Bộ nhấn mạnh. 

Tại Phiên họp thứ 7, khi UBTVQH cho ý kiến về danh mục dự án và mức bố trí vốn cụ thể cho từng dự án trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho rằng, cần xác định đầu tư trụ sở làm việc cho 35 tòa án cấp huyện, một số viện kiểm sát cấp huyện… đang phải đi thuê là một nhiệm vụ cấp bách. Trên cơ sở đó, Chủ nhiệm Lê Thị Nga đề nghị, cần ưu tiên tạm ứng vốn đầu tư trung hạn giai đoạn 2016-2020 cho các cơ quan này để hoàn thành trong thời gian sớm nhất. Ngoài ra, để sớm khắc phục tình trạng này, cũng có ý kiến cho rằng, hàng năm cơ quan tư pháp đóng góp vào nguồn ngân sách từ việc thu án phí, lệ phí, tịch thu sung công quỹ nhà nước, xử phạt hành chính nên cần có cơ chế ưu tiên đối với việc phân bổ ngân sách đối với các cơ quan này bởi chúng ta có quy định cơ quan nào có thu thì có ưu tiên phân bổ trở lại.

Để góp phần nâng cao chất lượng xét xử, nâng cao hiệu quả hoạt động tư pháp, nhiều ý kiến cho rằng, cần phải ưu tiên đầu tư cho lĩnh vực tư pháp để hài hòa với các lĩnh vực khác, mà trước mắt cần phải tìm được trụ sở “chính chủ” cho 35 tòa án cấp huyện còn thiếu. Không thể chỉ vì sự eo hẹp của ngân sách mà để mãi tình trạng bản án được tuyên ở những trụ sở đi thuê.