Tiểu thuyết gia của thế kỷ

      William Styron sinh ngày 11-6-1925 tại Newport News, Virginia. Ông bà nội là chủ nô, nhưng cha mẹ ông lại là những người khá cấp tiến và phóng khoáng. Chính điều đó đã giúp ông có được cái nhìn rất cởi mở và hiện đại về mối quan hệ giữa người với người, đặc biệt là giữa các giai cấp và các dân tộc khác nhau. Gia đình Styron đã có những năm tháng khá hạnh phúc tuy không kéo dài được lâu khi người cha, một kĩ sư đóng tàu, mắc bệnh trầm cảm còn mẹ của William Styron thì qua đời vì bệnh ung thư ngay trước ngày sinh nhật lần thứ mười bốn của ông. Vào khoảng thời gian chuẩn bị kết thúc Thế Chiến thứ II, ông đang học tại học viện. Davidson nhưng đã phải bỏ dở giữa chừng để gia nhập hải quân. Là đại uý hải quân, nhưng ngay trước khi tàu của ông rời bến San Francisco thì quân Nhật đã đầu hàng quân Đồng minh vì thế ông không có nhiều đóng góp trong quân đội. Sau khi giải ngũ, ông trở về và theo học tại học viện Duke. Chính tại đây ông đã tốt nghiệp bằng cử nhân nghệ thuật và đã sáng tác ra những truyện ngắn đầu tay. Sau khi tốt nghiệp năm 1947, ông làm chủ biên cho tờ báo McGraw-Hill ở New York. Công việc này khá nặng nề nhưng không mang lại một nguồn kinh tế ổn định. Sau một lần bị bạn bè khích bác, ông đã chú tâm sáng tác tiểu thuyết. Kết quả là ba năm sau, cuốn tiểu thuyết đầu tay khá nổi tiếng của ông ra đời, cuốn Nằm xuống trong bóng đêm (Lie Down in Darkness). Tiểu thuyết kể về một cô gái trẻ tên là Peyton Loftis, bị người trong gia đình mình thờ ơ lãnh đạm, hơn thế là không khí lạnh lẽo của gia đình làm cho tâm hồn của cô bị tổn thương. Cuối cùng, khi sự chịu đựng đã tới giới hạn, cô đã quyết định kết liễu đời mình. Tất cả câu chuyện được William Styron diễn tả theo diễn biến tâm lí của nhân vật chính là cô Peyton Loftis. Ngay sau khi ra mắt độc giả, cuốn sách nhận được khá nhiều lời khen và giúp cho cái tên William Styron bắt đầu được biết đến. 
      Năm 1953 có rất nhiều sự kiện quan trọng đối với William Styron. Đầu tiên phải kể đến việc ông nhận được giải Prix de Rome cho cuốn sách Nằm xuống trong bóng đêm. Cũng trong năm đó ông gặp được người phụ nữ của đời mình, nhà thơ trẻ Rose Burgunder. Họ kết hôn và cho ra đời 2 cô con gái. Cuộc sống trong quãng thời gian này quả thật là lý tưởng đối với bất cứ một nhà văn nào: hiệu quả nhưng vẫn thảnh thơi, hoà nhập nhưng vẫn kín đáo. Bên cạnh đó, chuyến du lịch châu Âu trong năm 1953 đã mang lại cảm hứng và ý tưởng để ông viết cuốn tiểu thuyết Hãy đốt căn nhà này (Set this House on Fire) năm 1960. Cuốn tiểu thuyết này lấy bối cảnh là nước ý với đề tài chủ đạo là tội ác và sự đền tội. Trình độ viết của ông đã điêu luyện hơn nhưng vẫn chưa chinh phục được những độc giả khó tính ở nước Mỹ quê hương. Quyết không thua cuộc, Styron bắt tay vào viết cuốn sách kể về một cuộc nổi loạn có thật do người nô lệ Nat Turner cầm đầu năm 1831 ở Southamton County, Virginia - không xa nơi ông sinh ra và lớn lên. Cuốn tiểu thuyết Lời thú tội của Nat Turner (The Confession of Nat Turner), phát hành năm 1967, đã gặp phải khá nhiều phản ứng khác nhau trong giới phê bình văn học. Dù được sự ủng hộ của những nhà phê bình danh tiếng như Ralph Ellison hay James Baldwin nhưng nó lại vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của các nhà phê bình da đen. Họ cho rằng ông đã tạo ra một hình ảnh người da đen không đẹp, đặc biệt là ở chi tiết Nat hãm hiếp một phụ nữ da trắng. Các nhà làm phim Hollywood sau nhiều cân nhắc cũng quyết định không chuyển thể cuốn sách này thành phim. Tuy nhiên, tác phẩm vẫn rất nổi tiếng, được nhiều người tìm đọc và giải thưởng danh giá Pulitzer dành cho William Styron năm 1968 được coi như một phần thưởng xứng đáng.
       Cuốn tiểu thuyết tiếp theo của ông thậm chí còn nổi tiếng và thành công hơn. Cuốn sách Sự lựa chọn của Sophie (Sophie’s Choice) kể về một phụ nữ Ba Lan có tên là Sophie Zawistowska đã sống sót sau thảm họa diệt chủng của phát xít Đức ở trại tập trung Auschwitz. Ngay sau khi được phát hành, nó đã leo ngay lên hàng best-seller, giành được Giải thưởng Sách Mỹ (American Book Award) và được chuyển thể thành phim với ngôi sao Meryl Streep. Không những thế, tác phẩm còn được giới chuyên môn công nhận là tác phẩm hay nhất trong sự nghiệp của William Styron và là một trong những cuốn tiểu thuyết tiêu biểu của thế kỉ XX.

Khánh Việt