Tiêu cực trong thi cử - phép trừ chất lượng nhân lực

Tiêu cực trong giáo dục ảnh hưởng nhiều đến con người hơn bất kỳ lĩnh vực nào khác trong xã hội do giáo dục là lĩnh vực lớn nhất, với nhiều người tham gia nhất, với tài sản quốc gia lớn nhất và là nơi tạo ra nguồn nhân lực của đất nước và các nhà lãnh đạo tương lai của dân tộc. Vì thế, có thể nói chống tiêu cực trong thi cử không chỉ có ý nghĩa làm lành mạnh hóa nền giáo dục mà còn làm xã hội tốt đẹp hơn, tạo ra nhiều công dân tốt hơn và chuẩn mực hơn thang bậc giá trị trong xã hội và khi đó văn bằng mới thực sự trở thành “giấy thông hành” thực sự cho người học đến với việc làm và thu nhập.

Nguồn: vietbao.vn

Loại trừ tiêu cực thi cử trong giáo dục có thể xem là điều kiện quan trọng để đào tạo nhân lực chất lượng cao và là bước cơ bản cho trận chiến dài lâu chống tham nhũng, tiêu cực trong xã hội ta. Một xã hội trong sạch với nguồn nhân lực chất lượng cao chỉ có thể được xây dựng trên một nền tảng giáo dục vững chắc - ở đó những giá trị, chuẩn mực đạo đức của xã hội được duy trì và phát triển.

Một nhà nghiên cứu nước ngoài nói rằng: “Sẽ chẳng có cải cách trong lĩnh vực công nhằm cải thiện bộ máy hành chính và hạn chế tham nhũng đạt được những kết quả mong muốn nếu tham nhũng và tiêu cực trong giáo dục chưa được bài trừ” (Shahnaz Karim - Transparency in education, UNESCO).

Chống tiêu cực trong thi cử bên cạnh việc đánh giá đúng chất lượng giáo dục còn có ý nghĩa trong việc chẩn đoán con bệnh trong giáo dục để trị tận gốc, để có chính sách và cơ chế đúng, phù hợp. Một khi người học còn gian dối trong thi cử, giáo viên nhắm mắt làm ngơ, nhà quản lý giáo dục thờ ơ trước tiêu cực thì kết quả thi cử sẽ chẳng giúp gì cho việc đổi mới nội dung chương trình, phương pháp dạy - học và chính sách đầu tư nguồn lực hợp lý.

Những nhà làm chính sách giáo dục, những nhà quản lý, giáo viên, giảng viên và học sinh, sinh viên mà tự ru ngủ bằng thành tích giả dối và chất lượng nguồn nhân lực của đất nước sẽ đi đến đâu? Trên bình diện quốc gia, chất lượng nhân lực yếu kém dẫn đến năng suất lao động thấp, năng lực cạnh tranh quốc gia thấp, khó thu hút đầu tư, những bức xúc xã hội gia tăng, tiềm lực kinh tế, an ninh quốc phòng bị ảnh hưởng và làm cho đất nước phát triển kém bền vững… Chính vì vậy, kiểm soát chất lượng thông qua thi cử khách quan, trung thực, kết quả tại đầu ra sẽ cho ta biết những khiếm khuyết trong hệ thống chính sách, chương trình dạy học, phương pháp dạy và học. Hơn nữa, đánh giá khách quan chất lượng học tập và rèn luyện trong môi trường giáo dục từ tiểu học cho đến giáo dục đại học có tầm quan trọng đặc biệt để giúp hệ thống giáo dục thực hiện được vai trò và sứ mệnh của mình.

Thực hiện Chỉ thị số 33/2006/CT - TTg của Thủ tướng Chính phủ về chống tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục, ngành giáo dục đã triển khai cuộc vận động “hai không”. Cuộc vận động “hai không” đã mang lại ý nghĩa có giá trị lớn về lý luận, thực tiễn trong giáo dục. Tuy nhiên, một số địa phương và cơ sở đào tạo còn lơ là, đôi khi còn buông lỏng đã gây dư luận không tốt trong xã hội, khiến cho một số người vội vã cho rằng, cuộc vận động đã bị sụp đổ và phê phán ngành giáo dục chạy theo phong trào. Có thể nói, mặc dù đã có đánh giá tổng kết, nhưng trong tình hình giáo dục hiện nay, Chỉ thị số 33 vẫn còn ý nghĩa thời sự và mang nhiều ý nghĩa to lớn. Thực tế, việc thực hiện chưa tốt không phải có căn nguyên từ chỉ thị mà có căn nguyên từ chính những người thực hiện chưa làm tốt. Chủ trương đúng, cơ chế đúng nhưng do con người thực hiện chưa tốt thì xin dư luận hãy đừng đổ tại chủ trương hay cơ chế mà vội vàng phê phán, mong muốn “dẹp bỏ” với thái độ thiếu xây dựng mà quên đi công sức của biết bao thầy cô giáo ngày đêm vật lộn với cuộc sống trăm bề thiếu thốn, tận tình với học sinh, sinh viên trong sự nghiệp trồng người.

Chỉ một thập kỷ nữa thôi, dân số nước ta sẽ xấp xỉ 100 triệu người, thời kỳ dân số “vàng” sẽ nhanh chóng qua mau nếu chúng ta không kịp nắm bắt cơ hội. Và nếu không hành động kiên quyết, ngại va chạm và không dũng cảm tuyên chiến với tiêu cực trong thi cử, đổi mới giáo dục thiếu đồng bộ… chúng ta sẽ rất khó có được nguồn nhân lực chất lượng cao và hai nhiệm vụ then chốt còn lại là cải cách hành chính và xây dựng hạ tầng sẽ vì thế mà bị ảnh hưởng bất lợi.