Tiếp tục nghiên cứu, thử nghiệm vaccine

- Thứ Ba, 12/01/2021, 06:00 - Chia sẻ
Theo các chuyên gia dịch tễ, những biến chủng SARS-CoV-2 liên tục xuất hiện, khiến tình hình dịch bệnh trở nên phức tạp tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, điều này chưa ảnh hưởng đến tiến trình sản xuất và thử nghiệm vaccine Covid-19 ở nước ta.

Không bị tác động bởi biến chủng 

Những biến chủng SARS-CoV-2 liên tục xuất hiện, khiến tình hình dịch bệnh trở nên phức tạp tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, biến chủng mới của SARS-CoV-2 làm tăng khả năng bám dính của virus. Theo ước tính, biến chủng có khả năng làm tăng tốc độ lây truyền lên tới 70%. Biến chủng của SARS-CoV-2 tăng khả năng lây truyền, nhưng không làm tăng tình trạng nặng của bệnh tật.

	Biến chủng virus SARS-CoV-2 chưa ảnh hưởng tới hoạt động thử nghiệm vaccine phòng Covid-19 Nguồn: ITN
Biến chủng virus SARS-CoV-2 chưa ảnh hưởng tới hoạt động thử nghiệm vaccine phòng Covid-19
Nguồn: ITN

Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương Đặng Đức Anh cũng nhận định, biến chủng mới của SARS-CoV-2 hiện tại không ảnh hưởng đến tiến trình sản xuất và thử nghiệm vaccine Covid-19 trong nước. Nguyên nhân là kháng nguyên của vaccine Covid-19 tác động đến protein S của SARS-CoV-2. Trong khi đó, đột biến của virus này chỉ xảy ra ở một số miền nên không ảnh hưởng tiến trình thử nghiệm lâm sàng vaccine tại Việt Nam.

Ngoài ra, những bệnh nhân mang chủng này đã được cách ly tập trung tuyệt đối sau khi nhập cảnh, không có nguy cơ lây lan ra cộng đồng nếu được quản lý chặt chẽ. Đối với tất cả mẫu bệnh phẩm từ người nghi ngờ được gửi đến, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương đều phân tích, giải trình tự gene để phát hiện kịp thời các biến chủng.

Viện trưởng Viện Vaccine và Sinh phẩm y tế (IVAC) Dương Hữu Thái cũng cho biết, các loại virus gây bệnh truyền nhiễm luôn đột biến theo thời gian, nhất là virus gây bệnh đường hô hấp. Việc virus biến chủng là dấu hiệu cho thấy chúng đang dần thuần hơn, bắt đầu thích nghi hơn với con người. Khi đó, chúng có tốc độ lây lan nhanh hơn, khả năng lây từ người này sang người khác dễ dàng hơn nhưng không làm tăng nặng hơn tình trạng của bệnh tật. Chưa kể, hiện nay các nghiên cứu khoa học chưa có đánh giá về tác động của vaccine đối với chủng mới. Do đó, biến thể này chưa ảnh hưởng tới tiến trình thử nghiệm vaccine Covid-19 của IVAC.

Nghiên cứu vaccine trên chủng thông dụng

Việt Nam chính thức ghi nhận biến thể mới của SARS-CoV-2 ở Anh vào ngày 2.1 khi phân tích mẫu bệnh phẩm của BN1435 - trở về từ Anh ngày 22.12.2020. Mẫu bệnh phẩm mang virus của BN1435 được Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh phân loại và giải trình tự gene phát hiện nhiễm chủng SARS-CoV-2 biến thể VOC 202012/01. Đây là chủng mới được ghi nhận ở Anh gần đây.

Theo Tổng Giám đốc Nanogen Hồ Nhân, SARS-CoV-2 liên tục biến chủng, điều này đã được lường trước. Từ chủng virus đầu tiên ở Vũ Hán, đến chủng mới ở châu Âu, Nam Mỹ, rồi chủng virus lạ ở Đà Nẵng hồi tháng 7.2020... Nếu cứ thay đổi nghiên cứu thì phải chạy theo biến chủng. Do đó, Nanogen đã quyết định nghiên cứu vaccine theo chủng thông dụng, nếu sau này virus có biến chủng, vaccine cũng có thể tạo ra một loại kháng thể có khả năng thích ứng được.

“Chỉ cần tiêm vaccine, cơ thể sẽ tạo ra kháng thể bảo vệ trước các chủng virus khác nhau của SARS-CoV-2. Giống như cúm mùa, không thể hy vọng với 2 mũi tiêm cách nhau 6 tháng mà có thể bảo vệ được mãi mãi, mà phải sử dụng vaccine hàng năm. Nanogen cũng có đưa ra phương án làm ra những loại vaccine dạng khác như xịt mũi, nhỏ mắt dành cho những đối tượng không tiêm được vaccine như có bệnh nền, bị ốm...” - ông Hồ Nhân cho hay.

Hiện nay, vaccine Nanocovax của Công ty CP Công nghệ sinh học dược Nanogen đang trong quá trình thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1; Viện Vaccine và Sinh phẩm y tế (IVAC) với vaccine Covivac, đã được thử nghiệm trên động vật như chuột đất vàng, chuột nhắt, thỏ... Kết quả cho thấy, vaccine tạo được miễn dịch cao trên động vật. Dự kiến, cuối tháng 1, vaccine Covivac sẽ được đưa vào thử nghiệm lâm sàng.

Công ty TNHH MTV Vaccine và Sinh phẩm số 1 VABIOTECH cũng đã đạt đủ điều kiện an toàn khi thử nghiệm trên động vật, đang trong giai đoạn hoàn tất thử nghiệm để có đủ kết quả đánh giá đáp ứng miễn dịch và khả năng bảo vệ của vaccine trên động vật. Theo Giám đốc Công ty TNHH MTV Vaccine và Sinh phẩm số 1 VABIOTECH Đỗ Tuấn Đạt, các nhà khoa học đã nhiều lần ghi nhận sự biến chủng của SARS-CoV-2. Ở mỗi lần đột biến, các chủng của nó có khả năng lây lan nhanh và mạnh hơn.

Thông thường nhà sản xuất sẽ chọn vùng gene ổn định nhất của virus để tạo ra đáp ứng miễn dịch. Theo đó, vùng gene được lựa chọn phải có tính chất ổn định nhất về mặt di truyền, bảo đảm tính bền vững; nếu không khi tác động đến hệ miễn dịch cơ thể sẽ không tạo ra vùng miễn dịch. Do đó, các nhà nghiên cứu thường phải có một số thay đổi nhất định đối với vùng gene mong muốn để làm vaccine.

Hiện các nhà sản xuất chỉ lo ngại nhất là virus đột biến trên vùng gene được lựa chọn. Song, đột biến của virus này tại Anh đúng ngay vùng gene được lựa chọn để nghiên cứu vaccine (vùng S) nên các nhà khoa học tiếp tục theo dõi diễn biến của biến thể này để đánh giá tiếp. Về mặt chung, việc đột biến này không ảnh hưởng nhiều đến quá trình sản xuất vaccine Covid-19.

Lê Hoa