Tại phiên thảo luận, ĐBQH Triệu Thị Huyền (Yên Bái) nêu rõ, trong dự thảo Luật có nêu, tại điểm b khoản 20 Điều 1 về bổ sung khoản 5 vào sau khoản 4 Điều 30 và khoản 21 Điều 31 về bổ sung khoản 5 vào sau khoản 4 Luật hiện hành. Theo đó, tại khoản 5 của Điều 30 và Điều 31 được thiết kế 2 phương án.
Đại biểu Triệu Thị Huyền chọn kết cấu khoản 5, Điều 30 theo phương án 1: “Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định cơ quan có trách nhiệm tham mưu, giúp Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức, tiến hành các hoạt động giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân”.
Đồng thời, đại biểu đề nghị, kết cấu khoản 5, Điều 31 theo phương án 1 là “Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định cơ quan có trách nhiệm tham mưu, giúp Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức, tiến hành hoạt động giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri”.
Lý lẽ là bởi quy định tại phương án 1 phù hợp về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong việc giám sát giải quyết khiếu nại, tố cáo và giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri; và trong quá trình giám sát, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định hoặc giao trách nhiệm cho các cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiến hành các hoạt động giám sát.
Đồng thời, cũng bảo đảm phù hợp về nội dung điều chỉnh của dự thảo Luật là chỉ quy định đối với các cơ quan thuộc Quốc hội, còn các cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội mà phương án 2 đưa ra không cần thiết điều chỉnh trong Luật.
Cũng tại điểm a, khoản 34, Điều 1 về sửa đổi, bổ sung khoản 1, Điều 58, đại biểu đề xuất bổ sung “Tổ đại biểu HĐND” là chủ thể được đề nghị, kiến nghị giám sát hàng năm của HĐND, vì Tổ đại biểu HĐND là một trong các chủ thể giám sát được quy định tại Điều 5, Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân hiện hành.
Về đối tượng chất vấn của đại biểu HĐND, đại biểu cho rằng, tại điểm a, b, c khoản 1, Điều 5 Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND hiện hành quy định HĐND, Thường trực HĐND, Ban của HĐND giám sát hoạt động của “UBND, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, cơ quan thi hành án dân sự cùng cấp”.
Tuy nhiên, tại điểm đ khoản 1 Điều 5 quy định: “Đại biểu HĐND chất vấn Chủ tịch UBND, thành viên khác của UBND, Chánh án Toà án nhân dân, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân, Thủ trưởng cơ quan thuộc UBND cùng cấp…”.
Theo Nghị định số 62/2015/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thi hành án dân sự, về cơ quan quản lý thi hành án dân sự, cơ quan thi hành án dân sự và công chức làm công tác thi hành án dân sự, Chi Cục Thi hành án dân sự là cơ quan trực thuộc Cục Thi hành án dân sự tỉnh (theo ngành dọc trực thuộc cấp trên trực tiếp).
Do đó, Chi Cục trưởng Chi Cục Thi hành án dân sự huyện không phải là “Thủ trưởng cơ quan thuộc UBND…” nên không thuộc đối tượng chất vấn của đại biểu HĐND. Nêu vấn đề này, đại biểu Triệu Thị Huyền đề nghị bổ sung đối tượng chất vấn của đại biểu HĐND tại điểm đ khoản 1 Điều 5 đối với “Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự cùng cấp”nhằm bảo đảm giám sát toàn diện đối với hoạt động của các cơ quan tư pháp trên địa bàn.
Liên quan đến việc bổ sung khoản 5 vào sau khoản 4 Điều 31 (khoản 21 Điều 1 dự thảo), ĐBQH Bố Thị Xuân Linh (Bình Thuận) cũng thống nhất với phương án 1.
Theo đó, tại Điều 31 và Điều 31 Luật hiện hành đã quy định Ủy ban Thường vụ Quốc hội có thẩm quyền giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, giải quyết kiến nghị của cử tri.
Mặt khác, trong điều kiện chúng ta đang đẩy mạnh việc sắp xếp lại tổ chức bộ máy từ Trung ương đến địa phương, nếu quy định cụ thể một cơ quan tham mưu sẽ khó bảo đảm được tính ổn định lâu dài của Luật cũng như thiếu đi sự chủ động, linh hoạt của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong thực hiện nhiệm vụ được giao.
Đại biểu cũng cơ bản thống nhất việc bổ sung Điều 52a sau Điều 52 (tại khoản 32 Điều 1). Tuy nhiên, đề nghị bổ sung chế tài (trách nhiệm) đối với cơ quan, đơn vị, địa phương chậm báo cáo hoặc không thực hiện báo cáo theo thời gian quy định của Luật này, nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng đối với công tác giám sát của đoàn ĐBQH và ĐBQH trong việc thực hiện công tác giám sát theo quy định.
Đại biểu Bố Thị Xuân Linh cũng đề nghị sửa đổi, bổ sung điểm đ khoản 1 Điều 5 Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND hiện hành theo hướng bổ sung đối tượng chất vấn của đại biểu là Thủ trưởng các cơ quan thuế, bảo hiểm xã hội, kho bạc, thi hành án dân sự, quản lý thị trường cùng cấp.
Lý lẽ là bởi, các cơ quan này liên quan trực tiếp đến việc thi hành pháp luật tại địa phương cũng như quyền và lợi ích hợp pháp của cử tri. Do đó, việc bổ sung các đối tượng này sẽ bảo đảm thực hiện quyền giám sát của đại biểu đối với công tác thi hành pháp luật ở địa phương và việc giải quyết kiến nghị cử tri.
Tại Điều 15 về chất vấn và xem xét việc trả lời chất vấn tại kỳ họp Quốc hội, ĐBQH Hoàng Đức Thắng (Quảng Trị) đề nghị bổ sung làm rõ, kỳ họp nào sẽ tiến hành việc chất vấn (thường kỳ hay cả bất thường). Theo đại biểu, hoạt động chất vấn nên quy định rõ là được tiến hành tại kỳ họp thường kỳ của Quốc hội; trong trường hợp cần thiết có thể xem xét quyết định hoạt động chất vấn tại kỳ họp bất thường.
Bên cạnh đó, dự thảo Luật cũng cần bổ sung người bị chất vấn là ai? Người bị chất vấn là những người do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn, tương tự như thành phần lấy phiếu tín nhiệm ở Khoản 1, Điều 18 là phù hợp, công bằng, đầy đủ về quyền lợi, nghĩa vụ của các chức danh này. Theo đó, các chức danh: Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước; Chủ tịch và các Phó chủ tịch Quốc hội; các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội… thuộc diện chất vấn.
“Đây là vấn đề mới, nhưng cần thiết nghiên cứu để bổ sung và thay đổi cho phù hợp - điều mà lâu nay Luật chưa quy định”, đại biểu Hoàng Đức Thắng nhấn mạnh.
