Tiếng nói cơ sởTừ nhận diện “chiều” thiếu hụt đến giải pháp thực chất

Hỗ trợ sản xuất có điều kiện

Nhằm đạt mục tiêu kết thúc giai đoạn 2021-2025, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh còn dưới 1%, nhất là duy trì yếu tố bền vững trong công tác giảm nghèo, Bắc Giang xác định giải pháp then chốt là hỗ trợ sản xuất và tạo sinh kế bền vững cho người dân. Bám sát phương châm “xóa” cơ chế cho không sang hỗ trợ một phần, có điều kiện, có đối ứng, để khơi dậy tinh thần tự lực và tăng hiệu quả sử dụng nguồn lực.

Từ năm 2021 - 2024, tỉnh Bắc Giang đã triển khai hàng loạt dự án hỗ trợ phát triển sản xuất, đa dạng hóa sinh kế, nhân rộng mô hình giảm nghèo dành cho hộ nghèo, cận nghèo và hộ mới thoát nghèo. Các hộ dân được tiếp cận nguồn vốn ưu đãi, cây – con giống phù hợp và được đào tạo kỹ thuật về trồng trọt, chăn nuôi. Nhờ đó, người dân không chỉ có thêm công cụ sinh kế mà còn có kiến thức để làm chủ hoạt động sản xuất của mình.

Điển hình là xã Kim Sơn (huyện Lục Ngạn), nơi từng là xã đặc biệt khó khăn nhưng đã chính thức thoát khỏi danh sách này từ năm 2020. Bí quyết thành công đến từ việc chính quyền địa phương chủ động bố trí kinh phí hỗ trợ người nghèo phát triển mô hình sản xuất phù hợp điều kiện, kỹ năng. Những mô hình như: chăn nuôi trâu, ngựa ở thôn Đồng Láy, trồng táo và cam đường Canh ở thôn Đồng Rãng… đã mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt, giúp nhiều hộ thoát nghèo.

Đặc biệt, mô hình “Tổ cộng đồng giúp nhau thoát nghèo” tại thôn Đồng Láy là điểm sáng đáng chú ý. Mô hình gồm các hộ nghèo và các hộ có điều kiện kinh tế khá, giàu, có kiến thức thực tế trong chăm sóc, phòng bệnh cho cây trồng, vật nuôi. Sau khi hộ nghèo được cấp cây, con giống, các thành viên trong tổ sẽ phân công nhau thường xuyên nắm bắt tình hình sản xuất, hỗ trợ thêm vốn nếu hộ có nhu cầu; chia sẻ kinh nghiệm giúp hộ nghèo phát huy hiệu quả nguồn sinh kế ban đầu. Cách làm này không chỉ giúp hộ nghèo phát huy hiệu quả nguồn lực ban đầu mà còn tăng cường tính cộng đồng, liên kết nội sinh để cùng nhau phát triển.

Gắn với tạo việc làm, đào tạo nghề

Giai đoạn 2021-2025, cùng với chiều thu nhập, việc đo lường nghèo đa chiều dựa trên các tiêu chí về mức độ thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản có thêm tiêu chí việc làm. Cùng với thay đổi phương thức hỗ trợ từ “cho không” sang có điều kiện, việc xác định “chiều” thiếu hụt - nguyên nhân dẫn tới nghèo của các hộ là giải pháp quan trọng trong thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững hàng năm.

Tại huyện Sơn Động, UBND huyện xác định chiều thiếu hụt việc làm là tiêu chí đặc biệt quan trọng trong giảm nghèo đa chiều, năm 2024, từ một phần nguồn vốn được phân bổ, huyện đã thực hiện Dự án 4 “Phát triển giáo dục nghề nghiệp, việc làm bền vững”. Kết quả tổ chức được nhiều lớp dạy nghề cho hàng trăm lao động thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo; tổ chức các phiên giao dịch việc làm, cung cấp thông tin cho hơn hàng nghìn lao động địa phương.

Tại huyện Yên Thế, nhà ở cũng là “chiều nghèo” phổ biến khi toàn huyện còn nhiều hộ đang sống trong ngôi nhà/căn hộ thuộc loại không bền chắc hoặc có diện tích bình quân đầu người dưới 8 m2/người. Để về đích đúng hẹn với mục tiêu kết thúc giai đoạn giảm tỷ lệ hộ nghèo còn 1,25% (năm 2024 là 1,94%), huyện quan tâm phân bổ hợp lý các nguồn lực. Đồng thời, huy động các nguồn xã hội hóa hỗ trợ người nghèo cải tạo nhà ở.

Trong khi đó, huyện Tân Yên trở thành điểm sáng với công tác đào tạo nghề, giới thiệu việc làm cho lao động nông thôn. Qua tham gia các lớp đào tạo, tập huấn kiến thức về nông nghiệp, nhiều hội viên nông dân, phụ nữ các xã Lan Giới, Phúc Sơn, Phúc Hòa… đã có thêm kinh nghiệm chăm sóc, phát triển mô hình chăn nuôi, trồng trọt tại gia đình. Nhiều hộ mạnh dạn mở rộng diện tích trồng các loại cây có giá trị kinh tế như: bưởi, ổi, vải sớm hoặc nuôi ốc nhồi, ếch.

Năm 2025, Bắc Giang phấn đấu giảm tỷ lệ hộ nghèo còn 0,9%; các xã đặc biệt khó khăn còn 6,8% (năm 2024 là 9,25%). Để hoàn thành mục tiêu, các cấp, ngành, địa phương đẩy mạnh tuyên truyền làm thay đổi nhận thức, xóa bỏ hoàn toàn tư tưởng trông chờ, ỷ lại của người nghèo. Phân bổ hợp lý các nguồn lực đầu tư trên cơ sở ưu tiên thôn, bản đặc biệt khó khăn, vùng dân tộc thiểu số. Huy động, lồng ghép các nguồn lực nhằm hỗ trợ hộ nghèo sản xuất; tăng cường xã hội hóa, trợ giúp người nghèo tiếp cận nhiều hơn với các dịch vụ xã hội cơ bản.