- Thưa ông, hiện thỏa thuận chi trả giảm phát thải tín chỉ carbon rừng đang được triển khai tại các tỉnh nào?
- Hiện nay, thỏa thuận chi trả giảm phát thải tín chỉ carbon rừng đang được triển khai tại sáu tỉnh khu vực Bắc Trung Bộ gồm: Nghệ An, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế. Đây là những tỉnh đầu tiên mà Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang chỉ đạo Cục Lâm nghiệp thực hiện thí điểm theo Nghị định số 107/2022/NĐ-CP. Song song đó, thực hiện thỏa thuận chi trả giảm phát thải tín chỉ carbon tại khu vực Tây Nguyên và Nam Trung Bộ bao gồm 11 tỉnh với kỳ vọng hoàn thành đàm phán và chuyển nhượng tín chỉ carbon lần thứ hai vào năm 2025.
Hiện nay, tỷ lệ che phủ rừng của Việt Nam đạt 42,02%, tương ứng với diện tích 14,8 triệu hecta, trong đó 10,1 triệu hecta rừng tự nhiên, có khả năng lưu trữ và hấp thụ một lượng carbon rất lớn. Các nhà khoa học ước tính, tổng lượng carbon mà Việt Nam có thể trao đổi thương mại, sau khi thực hiện các nghĩa vụ đóng góp quốc gia, có thể đạt hơn 165.000 tấn từ nay đến năm 2030. Điều này cho thấy tiềm năng tín chỉ carbon rừng tại Việt Nam còn rất lớn.
- Ông đánh giá như thế nào về ý nghĩa của việc trao đổi và chuyển nhượng tín chỉ carbon rừng đối với công tác bảo vệ và phát triển rừng?
- Việc trao đổi và chuyển nhượng tín chỉ carbon rừng hiện nay đang mang lại nhiều tác động tích cực. Trước hết, đối với các chủ rừng, thỏa thuận này không chỉ nâng cao năng lực quản lý rừng mà còn mở ra cơ hội tiếp cận các phương pháp và cách tiếp cận mới, qua đó cải thiện hiệu quả công tác quản lý rừng.
Cùng với đó, thỏa thuận này cũng đóng góp vào việc nâng cao nhận thức của cộng đồng, giúp người dân hiểu rõ hơn về giá trị của rừng. Ngoài ra, việc thực hiện thỏa thuận cũng giúp các chủ rừng nâng cao năng lực quản lý, tiếp cận công nghệ hiện đại để theo dõi và giám sát sự biến động của rừng. Những yếu tố này không chỉ cải thiện hiệu quả quản lý mà còn thúc đẩy bảo vệ và phát triển rừng một cách bền vững.
- Ông có thể chia sẻ quan điểm của mình về những thách thức, vướng mắc trong việc triển khai và vận hành thị trường tín chỉ carbon rừng tại Việt Nam và các giải pháp đề xuất để tháo gỡ?
- Hiện nay, Luật Lâm nghiệp và Luật Bảo vệ môi trường đóng vai trò quan trọng là những bộ luật khung, đưa ra các quy định cơ bản về dịch vụ hấp thụ và lưu giữ carbon rừng. Tuy nhiên, để thực thi hiệu quả, cần có các Nghị định hướng dẫn chi tiết hơn về các vấn đề quan trọng như quyền sở hữu carbon, tiêu chuẩn áp dụng cho carbon, cũng như quy định về các tổ chức chứng nhận và thẩm định kết quả giảm phát thải. Bên cạnh đó, cũng cần xây dựng quy định về quy trình đăng ký và triển khai các dự án tín chỉ carbon rừng, cùng với các quy trình giám sát và đánh giá kết quả thực hiện. Những quy định này sẽ đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong việc triển khai hoạt động tín chỉ carbon rừng.
Trong tương lai, chúng ta cần tiếp tục hoàn thiện các quy định này, bắt đầu từ các mô hình thí điểm ở vùng Bắc Trung Bộ. Sau khi tiến hành tổng kết và đánh giá, các Nghị định sẽ được điều chỉnh và chi tiết hóa thêm, tạo ra nền tảng pháp lý vững chắc cho sự phát triển tín chỉ carbon rừng tại Việt Nam.
Một trong những nguyên tắc quan trọng trong việc trao đổi và chuyển nhượng kết quả giảm phát thải cũng như đầu tư vào tín chỉ carbon rừng là phải thể hiện được sự gia tăng nỗ lực. Bởi lẽ, trong điều kiện tự nhiên bình thường, khả năng lưu giữ và hấp thụ carbon của rừng sẽ không thay đổi nếu không có sự can thiệp. Tuy nhiên, khi có sự đầu tư và nỗ lực để cải thiện quản lý rừng và phát triển rừng bền vững thì phần gia tăng lượng carbon hấp thụ này sẽ được các tổ chức thẩm định và công nhận, từ đó trở thành tín chỉ carbon. Để tiến hành trao đổi tín chỉ carbon, các chủ rừng cần phải xây dựng dự án đầu tư tín chỉ carbon rừng. Đây là bước đầu tiên để họ có thể thực hiện các giao dịch hoặc kinh doanh tín chỉ carbon.
- Để đảm bảo sự phát triển nhanh chóng và hiệu quả của thị trường tín chỉ carbon rừng, chúng ta cần những chính sách cụ thể nào để thúc đẩy việc thương mại hóa tín chỉ carbon trong thời gian tới, đặc biệt trong việc thu hút các doanh nghiệp tham gia?
- Để thu hút đầu tư trong và ngoài nước vào lĩnh vực này, Nhà nước cần xây dựng các cơ chế, chính sách phù hợp, đặc biệt là các ưu đãi cho doanh nghiệp đầu tư phát triển công nghệ, như giảm thuế, tín dụng xanh và các hỗ trợ khác. Điều này sẽ giúp khuyến khích các nhà đầu tư tham gia vào thị trường tín chỉ carbon rừng.
Đối với các chủ rừng, tín chỉ carbon là cơ hội duy nhất trong ngành lâm nghiệp có thể tạo ra giá trị kinh tế từ việc hấp thụ carbon, bao gồm việc mua bán và trao đổi tín chỉ. Tuy nhiên, để thực hiện các giao dịch này, yếu tố quan trọng nhất là bảo vệ và phát triển rừng bền vững. Chỉ khi rừng được bảo vệ và phát triển tốt, chúng ta mới có thể đo lường được lượng carbon hấp thụ và thực hiện tín chỉ hóa.
Hiện nay, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đang tiếp tục hoàn thiện các quy định và hướng dẫn kỹ thuật trong lĩnh vực lâm nghiệp. Bộ cũng đã ban hành Thông tư hướng dẫn về đo đạc và kiểm kê. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tối ưu, các quy định từ cấp cao hơn như các Nghị định của Chính phủ là rất cần thiết. Một tin vui là Bộ Tài nguyên và Môi trường đang trình Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định 06 liên quan đến bảo vệ tầng ô-zôn và giảm phát thải khí nhà kính. Đồng thời, Bộ Tài chính cũng được giao nhiệm vụ xây dựng đề án thành lập và phát triển thị trường carbon.
Đây là những chủ trương và định hướng quan trọng, tạo nền tảng cho việc hoàn thiện hệ thống văn bản pháp lý và các quy định kỹ thuật. Với các quy định rõ ràng từ Luật, Nghị định, Thông tư và hướng dẫn kỹ thuật, chúng ta kỳ vọng sẽ xây dựng một hành lang pháp lý vững chắc, tạo điều kiện cho các chủ rừng và người dân sở hữu rừng có thể thực hiện các giao dịch và gia tăng thu nhập thông qua việc chuyển nhượng kết quả giảm phát thải và mua bán tín chỉ carbon rừng. Đây thực sự là những tín hiệu tích cực và đầy triển vọng trong thời gian tới.
- Xin trân trọng cảm ơn ông!
